Làm thế nào để ngừng mua sắm bốc đồng?

Mua sắm bốc đồng là thói quen khó bỏ của nhiều người. Làm thế nào để ngừng mua những thứ không cần thiết với bản thân chỉ vì thấy nó đang được giảm giá tốt?

Việc mua sắm bốc đồng—hoặc khi bạn đầu hàng trước những cơn cám dỗ kiểu "Tôi có lẽ không cần thứ này nhưng… tại sao không?"—có thể âm thầm làm hao mòn ví tiền của bạn Và với những đợt giảm giá chớp nhoáng liên tục diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế bấp bênh, đây chính là thời điểm tốt nhất để bạn đặc biệt lưu tâm đến việc chi tiêu.

Mua sắm thứ mình thích không phải là xấu. Nó giúp bạn cảm thấy vui vẻ và sảng khoái. Tuy nhiên, nếu việc này xảy ra quá thường xuyên, gây thâm hụt ngân sách đang eo hẹp, thậm chí quá nhiều thứ không cần thiết còn làm lãng phí không gian sống, bạn cần phải dừng ngay thói quen này càng sớm càng tốt.

Bởi vì chi tiêu bốc đồng theo định nghĩa là "không có kế hoạch và bị chi phối bởi cảm xúc", nên việc ngay lập tức chiều theo bất cứ thứ gì bạn thấy hấp dẫn là điều dễ xảy ra. Dưới đây là những mẹo giúp bạn nhanh chóng từ bỏ thói quen mua sắm bốc đồng.

Hãy chờ 24 giờ - hoặc tốt hơn nữa, cho đến cuối tuần trước khi quyết định thanh toán

Khi buồn chán, căng thẳng, hoặc tình cờ được truyền cảm hứng bởi một đợt giảm giá chớp nhoáng, một món đồ như phụ kiện điện thoại thời thượng hay máy pha cà phê cổ điển có thể đột nhiên trở thành món đồ "phải có". Theo Traci Williams, Tiến sĩ Tâm lý học, CFT, một nhà tâm lý học lâm sàng và chuyên gia trị liệu tài chính tại Atlanta, việc mua sắm bốc đồng thường liên quan đến một quyết định trong tích tắc. Cô chia sẻ:

"Bạn nhìn thấy thứ gì đó mà bản thân nghĩ mình muốn, bạn mua ngay lập tức, rồi sau đó nhận ra có thể nó không xứng đáng với số tiền bạn đã trả hoặc thực sự không muốn nó"

Đó là lý do tại sao mọi chuyên gia đều khuyên bạn nên đợi ít nhất 24 giờ trước khi quyết định mua bất kỳ món đồ nào.

Hãy lập một "danh sách mong muốn" liên tục về những thứ bạn đang cân nhắc, cho dù đó là một chiếc máy nướng bánh mì mới sang trọng để thay thế chiếc máy cũ kỹ, một cây đàn guitar cổ điển hay một mặt nạ trị liệu bằng ánh sáng đỏ... Sau đó, vào cuối tuần (hoặc trong sự kiện giảm giá lớn tiếp theo), hãy xem lại từng món đồ để biết món nào vẫn còn hấp dẫn và món nào đã mất hứng thú.

Với cách tiếp cận, cảm giác cấp bách thường sẽ biến mất sau khi bạn ngủ quên hoặc tiếp tục ngày mới. Và khoảng thời gian đó chính là sự khác biệt giữa việc đưa ra quyết định bốc đồng và quyết định sáng suốt.

Tuân thủ quy tắc TAPER - Timing, Affordability, Purpose, Emotional state, Regret potential

Theo Megan McCoy, Tiến sĩ, LMFT, CFT, phó giáo sư về lập kế hoạch tài chính cá nhân tại Đại học Bang Kansas, danh sách các câu hỏi sau đây có thể giúp bạn xác định xem việc chi tiền khó kiếm được cho những ý thích nhất thời của mình có xứng đáng hay không.

• Timing - Thời điểm: Tôi đã muốn món đồ này từ lâu rồi, hay đó chỉ là một mong muốn mới mẻ và đột ngột?
• Affordability- Khả năng chi trả: Tôi có thể mua món đồ này mà không cần dùng thẻ tín dụng hoặc phải hy sinh những thứ thiết yếu như hóa đơn, hàng tạp hóa hoặc trả nợ không?
• Purpose - Mục đích: Nó có phải là việc thay thế hoặc nâng cấp một thứ gì đó cần thiết (chẳng hạn như một thiết bị bị hỏng hoặc một đôi giày cũ) không?
• Emotional state- Trạng thái cảm xúc: Tôi mua vì buồn chán, buồn bã, hay phấn khích—hay vì nó thực sự làm cuộc sống của tôi tốt đẹp hơn?
• Regret potential - Khả năng hối tiếc: Liệu tôi có hối tiếc khi không mua nó nếu tôi đợi một ngày hoặc một tuần?

Nếu sau một thời gian tạm dừng, bạn vẫn muốn mua, thì đó có thể là một quyết định thực sự chứ không phải là một sự mua sắm bốc đồng.

Hủy đăng ký nhận email tiếp thị

Tin nhắn và email hàng ngày về việc giảm giá 15%, hàng mới về, hoặc lời nhắc "Bạn đã bỏ quên thứ gì đó trong giỏ hàng" không hề có lợi cho tài khoản ngân hàng của bạn. Đó là lý do tại sao bạn nên nhấn nút hủy đăng ký và xóa hết những "cám dỗ" trong hộp thư đến ngay từ đầu.

Bạn cũng có thể cân nhắc việc hủy theo dõi một số người có sức ảnh hưởng khi họ hay quảng cáo những món hàng hấp dẫn (nhưng tốn kém). Hoặc, nếu thường xuyên rơi vào tình trạng mua sắm vô tội vạ mỗi khi buồn chán, hãy tự làm mình xao nhãng bằng một lựa chọn thay thế lành mạnh hơn &  tiết kiệm hơn, chẳng hạn như đi bộ, xem chương trình truyền hình yêu thích hoặc trò chuyện với bạn bè qua điện thoại.

Xóa thông tin thẻ ghi nợ hoặc thẻ tín dụng khỏi các phương thức thanh toán đã lưu

Thật dễ dàng để tiêu xài hoang phí khi thông tin thẻ tín dụng và địa chỉ thanh toán của bạn đã được lưu, bởi  tất cả những gì bạn phải làm là nhấp vào "xác nhận". Vì vậy, bạn nên xóa chúng khỏi các trang web và ứng dụng mua sắm yêu thích.

Bằng cách làm cho quá trình mua sắm kém tiện lợi hơn một chút như cất thẻ ngân hàng và mang theo ví hoặc túi xách, điều đó buộc bạn phải suy nghĩ vài phút trước khi mua, nhờ đói , giảm thiểu khả năng chi tiêu bốc đồng hơn.

Áp dụng chính sách chỉ dùng tiền mặt

Sử dụng tiền mặt có thể giúp bạn mua sắm có chủ đích hơn. Đó là bởi vì, không giống như thẻ tín dụng tạo ra ảo giác về việc có tiền không giới hạn, bạn thực sự nhìn thấy những tờ tiền rơi khỏi tay mình. Nhận thức rõ ràng hơn này có thể hạn chế tâm lý "xa mặt cách lòng" thường đi kèm với các lựa chọn thanh toán không tiếp xúc.

Tuy nhiên, mục tiêu không phải là không bao giờ tự thưởng cho bản thân. Thay vào đó, hãy nghĩ đến việc dừng lại trước khi mua sắm như một cách để đảm bảo tiền của bạn được sử dụng cho những thứ mang lại giá trị lâu dài - dù đó là tích lũy tiền tiết kiệm cho những lúc khó khăn, mua sắm những thứ thiết yếu mà không phải lo lắng, hay đầu tư vào thứ gì đó bạn thực sự thích.