Xây dựng blog bằng WordPress

Zack Stern

Hầu hết với những người mới bắt đầu làm quen với blog thường sử dụng các dịch vụ miễn phí với nhữngtùy chọn cố định, nghèo nàn. Tuy nhiên bạn có thể tránh được sự đơn điệu này và tăng sự phong phú cho Weblog của mình bằng cách cài đặt phần mềm blog riêng và tùy chỉnh nó theo ý thích. Bạn sẽ điều khiển được diện mạo của trang và các chức năng của nó – và khi kết thúc, bạn sẽ có được một blog trông thật đặc biệt và dễ dàng nâng cấp để giữ cho nó luôn mới kèm theo nhiều nâng cấp chức năng.

Có đến hàng tá các công cụ blog tuyệt vời hiện có sẵn cho bạn, trong số đó chúng tôi có bình chọn một vài công cụ. Một trong số các công cụ được chúng tôi ưa thích đó chính là WordPress. Với công cụ này bạn có thể dễ dàng mở rộng để đáp ứng được các nhu cầu của mình, chính vì vậy nó có thể quản lý một blog mang tính cơ bản hay blog chuyên nghiệp hoặc các site tin tức với độ tự tin tưởng tương đương nhau. Phiên bản mới nhất, WordPress 2.5, cung cấp nhiều sự hỗ trợ trong đó phải kể đến như trưng bày ảnh, các tùy chọn quản lý media mạnh mẽ, upload đa file, cho diện mạo mới… Và vì nó hỗ trợ nhiều plug-ins và widgets, nên bạn có thể nhanh chóng thêm các tính năng bổ sung khi cần thiết.

Chúng tôi sẽ giải thích cách bắt đầu quá trình cài đặt như thế nào, cùng với đó là cách tùy chỉnh blog của bạn và cách tạo các post. Nếu bạn chỉ muốn làm một vài phần nào đó miễn phí hãy vào website WordPress.com; còn nếu bạn muốn cần đến sự điều khiển toàn bộ về vấn đề quản lý nội dung của WordPress và các tính năng thiết kế site, gồm có trong đó miền tên cá nhân của chính bạn và một tài khoản Web hosting để cài đặt nó trên đó thì hãy sử dụng phần mềm WordPress, với phần mềm này bạn có thể điều chỉnh vô số các thiết lập độc nhất vô nhị của riêng mình, bên cạnh đó còn dễ dàng trong việc quản lý site.

Chuẩn bị

Để bắt đầu với blog của WordPress bạn cần 4 hoặc 5 vấn đề cơ bản sau:

1. Một tài khoản Web hosting bằng PHP version 4.3 và MySQL version 4.0 hoặc cao hơn

2. Cơ sở dữ liệu MySQL để lưu dữ liệu blog của bạn. Bạn sẽ tạo cơ sở dữ liệu trong suốt quá trình cài đặt WordPress này.

3. Một bộ soạn thảo văn bản như Notepad (của Windows) hoặc Text Edit (của Mac). Bộ soạn thảo văn bản đơn giản sẽ làm cho công việc của bạn linh hoạt hơn so với các trình xử lý văn bản phức tạp như Microsoft Word.

4. Một FTP client như FileZilla đối với Windows hoặc CyberDuck đối với Mac, để đơn giản hóa hoặc nâng cao quá trình xử lý trong việc upload các file cài đặt WordPress cho dịch vụ hosting.

5. Một bộ image editor có thể rất hữu dụng nếu bạn muốn tạo các chủ đề cho riêng mình. Một sản phẩm miễn phí bạn có thể tham khảo đó là GIMP (GNU Image Manipulation Program), đây là chương trình gồm có nhiều tính năng có trong Adobe Photoshop.

Cài đặt WordPress

WordPress yêu cầu PHP version 4.3 hoặc cao hơn, và MySQL version 4.0 hoặc cao hơn. Các công cụ này cho phép WordPress thực thi các kịch bản và quản lý cơ sở dữ liệu nhằm phổ biến rộng rãi một cách tức thì cho trang web của bạn. Kiểm tra Web host của bạn để xác nhận rằng nó hỗ trợ các yếu tố này và chúng đã được cài đặt thành công hay không; đa số các công ty hosting đều cung cấp các tính năng này như một phần trong các dịch vụ chuẩn của họ.

Trái tim của mỗi blog WordPress là cơ sở dữ liệu MySQL, cơ sở dữ liệu này gồm có tất cả các thiết lập và các bài post của nó. Bạn nên thiết lập cơ sở dữ liệu này trên máy chủ host trước khi bắt đầu làm việc với các file WordPress riêng rẽ. Theo cách đó, bạn hoàn toàn có thể tùy chỉnh file cấu hình trước khi upload nó, điều này có thể tiết kiệm cho bạn đáng kể thời gian.

Để tạo một cơ sở dữ liệu, bạn cần phải đăng nhập vào panel điều khiển của dịch vụ - cPanel, phpMyAdmin, Plesk, hoặc bất cứ giao diện gì có thể. Ở trong phần panel điều khiển chính, bạn sẽ thấy một danh sách các cơ sở dữ liệu MySQL. Host trong ví dụ ở đây sử dụng là cPanel, chính vì vậy chúng ta hãy kích biểu tượng MySQL Databases, đặt tên cho cơ sở dữ liệu mới này, trong này chúng tôi đã đặt là 'wordpress' và kích Create Database. Chúng ta cũng cần phải nhập vào một người dùng mới và mật khẩu, trong bài này chúng tôi đã tạo và đặt tên người dùng mới này là 'blog', sau đó kích Create User. Có thể chọn bất cứ tên gì mà bạn muốn cho cơ sở dữ liệu cũng như người dùng vì nó đều không ảnh hưởng gì đến quá trình của bạn.

Download phần mềm WordPress miễn phí về máy tính của bạn và bung các file. Tất cả chúng sẽ được gộp trong một thư mục có tên 'wordpress'. Bên trong thư mục 'wordpress' này, bạn tìm file có tên 'wp-config-sample.php' và đặt lại tên cho nó thành wp-config.php. Sau đó mở file này trong bộ soạn thảo văn bản thô (plain-text) (như Notepad cho Windows hoặc TextEdit cho Mac), thay thế 'putyourdbnamehere', 'usernamehere', và 'yourpasswordhere' trong file bằng tên cơ sở dữ liệu, tên người dùng và mật khẩu của bạn một cách tương ứng. Các dấu trích dẫn hay các khoảng trống cần phải được giữ nguyên.

Lúc này hãy upload các file WordPress – loại trừ bản thân thư mục wordpress ngoài cùng – vào thư mục gốc (root) của tài khoản host. Bạn có thể sẽ sử dụng một trong các chương trình FTP như đã được đề cập bên trên để chuyển nhanh chóng.

Thư mục mà bạn đặt tất cá nội dung của mình trong đó sẽ định đoạt nơi các khách vào thăm . Nếu bạn muốn trang gốc có chứa blog, hãy đặt mọi thứ vào một thư mục trên host của bạn. Còn nếu muốn lưu trang tại một URL khác như 'http://mywwebsite.com/blog' thì cần phải tạo một thư mục có tên 'blog' nằm ở mức thư mục gốc và đặt các file WordPress vào trong đó. Thư mục gốc cho website host của bạn sẽ có một tên giống như 'public_html' hoặc 'http_docs'.

Kết thúc quá trình cài đặt trình duyệt Web của bạn. Hãy vào thư mục nơi bạn đã tạo cài đặt cộng với phần mở rộng 'wp-admin/install.php'. Cho ví dụ, nếu bạn đặt mọi nội dung trong một thư mục có tên 'blog', thì khi đó bạn cần phải vào 'http://mywebsite.com/blog/wp-admin/install.php'. Nếu các file WordPress nằm trong thư mục Web gốc, bạn hãy vào 'http://mywebsite.com/wp-admin/install.php'. Nhập vào các thông tin chi tiết như tên blog và địa chỉ email của bạn sau đó kích Install WordPress.

Khi đó bạn đã hoàn tất quá trình cài đặt ban đầu. Hãy vào blog URL của bạn trong một máy tính khác để xem diện mạo của nó ra sao. Nếu bạn phát hiện thấy vấn đề nào đó, hãy tham khảo các mẹo khắc phục sự cố có liên quan đến các tính huống cụ thể tại WordPress Codex.

Thiết kế blog của bạn

Blog WordPress có thể được chỉnh sửa đáng ngạc nhiên, cho bạn có được chức năng độc nhất vô nhị cộng với một diện mạo đặc biệt. Chúng tôi sẽ giải thích cách tạo các điều chỉnh thiết kế đơn giản này, cách import các theme miễn phí đi kèm với kiểu blog của chúng, bên cạnh đó là cách thêm các plug-in chức năng và tạo các theme của riêng bạn.

Đăng nhập vào panel quản trị của bạn bằng cách vào 'http://your-domain-name.com/wp-admin'. (Đường dẫn này cũng giống với địa chỉ thư mục nơi bạn đã upload các file). Kích tab Settings ở phần trên bên phải để tạo những sửa đổi ban đầu. Thay đổi tiêu đề blog, dòng ghi nhãn (tag) và vùng thời gian nếu cần. Sau đó kích Save Changes.

Bạn có thể thực hiện các điều chỉnh đơn giản cho phần header của blog thông qua các tab 'Design', 'Header Image' và 'Color'. Kích các nút để điều chỉnh màu chữ, thay đổi background bằng cách kích Upper Color và Lower Color. (Sử dụng cùng màu nếu bạn muốn có một lớp). Kích Update Header để thay đổi blog của bạn ngay tức khắc.

Với những thay đổi lớn hơn, bạn có thể thực hiện thay thế các theme mặc định. Các theme mới sẽ làm thay đổi tất cả thông tin chi tiết post trong các layout khác và diện mạo khác, nhiều theme hoàn toàn miễn phí và bạn có thể download thông qua WordPress cũng như các site khác. Hãy vào WordPress Theme Viewer để lấy mẫu các thiết kế đã được kiểm thử chính thức.

Ở đây có một vài tùy chọn thiết kế trong phần menu trái thực sự thú vị, chẳng hạn như '2 columns' và 'right sidebar' dùng để thu hẹp các kết quả; sau đó bạn có thể duyệt qua các lựa chọn. Một tùy chọn khác là bạn có thể đánh vào một từ trong hộp tìm kiếm ở góc trên bên phải. Nếu bạn thích một theme nào đó, hãy kiểm tra các theme khác của cùng người thiết kế đó, để thực hiện bạn hãy kích liên kết More themes by this author.

Khi bạn đã tìm thấy một hoặc nhiều theme có thể thích hợp với site của mình, hãy download chúng về máy tính của bạn. Các theme sẽ có hướng dẫn cài đặt đi kèm nhưng nhìn chung bạn chỉ cần upload thư mục của chúng vào /wp-content/themes. Quay trở lại tab 'Design, Themes' của bạn, kích theme mới để áp dụng nó cho site của bạn tức khắc.

Xây dựng theme riêng

Việc xây dựng theme từ một mớ hỗn độn có thể làm bạn mất nhiều thời gian, chính vì vậy chúng tôi khuyên các bạn hãy vào trang phát triển theme của WordPress Codex trước khi bắt đầu thực hiện công việc này. Cách khác là có thể xem hướng dẫn tại BotHack để có được một hướng dẫn vắn tắt về cách làm việc của theme như thế nào.

Trước khi học các xây dựng một theme riêng từ đống hỗn độn, chúng tôi đã sử dụng Wordpress Theme Generator nhằm mục đích tiết kiệm thời gian. Mặc dù có ít mức tùy chỉnh nhưng bạn hoàn toàn có thể dễ dàng điều chỉnh nhiều thiết lập để tạo một diện mạo độc nhất vô nhị cho riêng mình với thời gian ngắn.

Để bắt đầu, hãy vào site miễn phí. Cột bên trái sẽ điều khiển các thiết lập của bạn, phía bên phải sẽ cung cấp một preview hiện hành về diện mạo của trang. Sử dụng các tùy chọn mà bạn muốn thực hiện cho thiết kế của mình. Phần 'Site name' sẽ điều khiển logo sở hữu của bạn. Kích vào hộp màu trắng để thay đổi màu chữ, hoặc nhập vào URL cho các ảnh có đuôi JPEG hoặc GIF. Bất cứ ảnh nào cũng đều sẽ được tham chiếu từ vị trí gốc của chúng, không được download vào một theme – chính vì vậy nếu bạn thay đổi hoặc xóa các file gốc thì blog của bạn sẽ mất các ảnh này. Chúng tôi khuyên bạn nên upload chúng lên máy chủ sau đó nhập URL đó vào.

Chúng tôi đã giữ lại thiết kế hai cột nhưng đã chỉnh mẫu background và màu văn bản. Nếu thích hợp rồi, bạn kích vào nút Preview trong góc bên trái phía dưới để refresh panel bên phải khi điều chỉnh các thiết lập. Chúng tôi đã chạy và phát hiện thấy một vài lỗi – trong từng trường hợp riêng, ví dụ như có vấn đề khi thay đổi URL của ảnh đã được nhập vào. Kích nút Save để tạo theme như một file ZIP. Sau đó bung file ZIP này và upload thư mục theme gồm có PHP và các file khác vào thư mục '/wp-content/themes' trên máy chủ của bạn. Trong panel quản trị của WordPress, chọn tab Design, Themes và kích vào theme mới để thực hiện thay đổi.

Đăng nhập và tạo một bài viết

Blog của bạn đã được xây dựng và cấu hình. Lúc này chỉ cần một vài bước nữa là bạn có thể bắt đầu quá trình post của mình. Người dùng ban đầu được đặt tên là 'admin', đây là tên sẽ xuất hiện trên các post. Kích tab Users để thêm nhận dạng riêng của bạn. Điền vào các thông tin chi tiết và chọn role Administrator để cho tài khoản mới của bạn có toàn bộ quyền. Nếu người khác cùng chia sẻ blog với bạn, hãy hạn chế quyền của người này. Người soạn thảo có thể tạo các post và publish nội dung từ những người viết khác nhưng không thể truy cập vào tất cả các thiết lập quản trị; tác giả có thể viết và publish các post; người đồng chia sẻ có thể viết nhưng không thể publish các post; còn lại người xem có thể comment nhưng không thể post.

Khi bạn đã sẵn sàng thực hiện post, hãy đăng xuất và sau đó đăng nhập trở lại bằng cách sử dung tài khoản mới. Kích nút Write trong phần bên trái phía trên của màn hình và bắt đầu thực hiện. Tạo một tiêu đề và một số văn bản. Bạn có thể viết phần thân của của post từ trước, sau đó copy nó vào đây. Với cách này, nếu kết nối Internet bị đứt giữa chừng thì sẽ không mất phần văn bản soạn thảo trực tuyến. Sau đó hãy kích nút Save phía bên phải khi bạn tiến hành.

Sử dụng toolbar kiểu của các trình xử lý văn bản để chọn kiểu chữ đậm, tạo các danh sách hay văn bản định dạng. Nếu bạn cần làm việc trực tiếp với HTML – ví dụ, nếu muốn copy và paste một video có khả năng nhúng – hãy kích tab HTML. Diện mạo này sẽ thể hiện các lệnh cơ sở và cho phép soạn thảo trực tiếp. Nếu bạn viết các lệnh HTML trong tab Visual thì chúng sẽ xuất hiện như phần văn bản trong thân của post của bạn.

Thêm Media

WordPress cho phép bạn tạo nhiều gallery ảnh trong các post. Đặt cho trỏ vào nơi bạn muốn một ảnh đơn hoặc gallery. Kích vào biểu tượng ảnh hình chữ nhật. (Khi bạn đưa chuột qua nó sẽ có chữ 'Add an Image’ xuất hiện). Kích Choose files to upload để truyền tải các ảnh của bạn đến máy chủ. Chọn một hoặc một số ảnh trong số đó và đợi cho tới khi các thanh quá trình kết thúc. Khi đó WordPress sẽ đọc các tag và dữ liệu được nhúng trong các ảnh, tiếp đến sẽ đặt kích thước lại cho chúng và dịnh dạng cho site của bạn.

Trong tab Gallery, kích Show để điều chỉnh các thông tin chi tiết, thay đổi tiêu đề và bổ sung thêm chỉ dẫn. Lưu các thay đổi này, sau đó kích Insert gallery into post. Khi đó WordPress sẽ thêm tag '[gallery]' vào phần văn bản thô và nội dung này sẽ trở thành gallery ảnh của bạn khi được publish.

Để thêm vào các file video, kích biểu tượng Add Video. Thao tác này sẽ upload video của bạn vào máy chủ. Bạn nên biết cách nén mọi thứ thông qua phần mềm editing và nên xử lý trước file khi sử dụng cho Web. Chính vì vậy các bạn nên upload video lên site khác chẳng hạn như Vimeo hoặc YouTube, các site này sẽ tự động định dạng clip của bạn để có thể xem được trên Web. Từ đó, kích tùy chọn để nhúng video vào trang khác, và copy phần mã được nhúng. Quay trở về với post của bạn, kích HTML view và paste phần mã đó vào.

Gắn thẻ và vấn đề quản lý nội dung

Nhiệm vụ kế tiếp của bạn là thêm các thẻ (tag). Những từ và những cụm từ đơn giản trong các thẻ này này sẽ giúp người đọc tìm được các post theo cùng chủ đề. Sử dụng các từ khóa để mô tả post, chỉ định nội dung của nó là gì và nhận dạng đúng những thứ bên trong. Phân biệt các tag bằng dấu phẩy và kích Add.

Các hạng mục cung cấp một cấu trúc có tính tổ chức tương tự như các tag, loại từ việc phụ thuộc vào layout – WordPress có thể tạo tức thời các tab mang tính điều hướng cho mỗi một hạng mục. Sắp xếp này làm việc tuyệt vời nếu blog của bạn có một vài theme lặp đi lặp lại như "công việc," "bóng đá," và "gia đình”. Chúng tôi khuyên bạn nên tạo nhiều tag, có thể là 5 hoặc thậm chí hơn cho mỗi post – nhưng hãy hạn chế các hạng mục ở một chủ đề chính. Đánh tên và kích Add hoặc sử dụng các hộp kiểm bên dưới để chỉ định hạng mục.

Kích Save ở phía bên trái, kích Preview this Post. Nếu diện mạo của nó đã ổn, bạn có thể kích Publish. Nếu bạn thích lập lịch biểu cho post của mình, hãy kích Edit, sau đó nhập vào ngày và giờ thời điểm bạn muốn.

Post thông qua E-Mail

WordPress 2.5 có thể xuất bản các post mà bạn hoặc người khác email đến một địa chỉ cụ thể; khả năng này rất tuyệt vời trong những trường hợp giả dụ như bạn muốn gửi nội dung từ máy di động cách xa máy tính.Tuy nhiên quá trình mặc định có nhiều hạn chế: nó không làm việc với các tài khoản SSL, yêu cầu POP3 và hiện không làm việc với các dữ liệu ảnh. Với các lý do đó, chúng tôi khuyên các bạn nên sử dụng các plug-in miễn phí, ví dụ như Postie chẳng hạn. Bên cạnh việc khắc phục được các hạn chế đó của WordPress 2.5, Postie còn có thể được cung cấp để chỉ xuất bản email đã được gửi từ một địa chỉ cụ thể, tính năng này nhằm nâng cao độ bảo mật của bạn.

Tạo một tài khoản mail mới bí mật để sử dụng với WordPress, upload thư mục 'postie' vào /wp-content/plugins. Tạo các thư mục mới trong thư mục chính có tên gọi wp-photos và wp-files, nơi Postie có thể lưu dữ liệu của nó. (Bảo đảm chúng có khả năng ghi trên máy chủ của bạn).

Trong WordPress, kích Plugins gần góc trên bên phải. Kích hoạt Postie. Đăng xuất và sau đó đăng nhập lại với tư cách một quản trị viên. Kích Settings, Configure Postie. Nhập vào các địa chỉ email mà bạn muốn cấp phép để có thể post các entry cho blog. Đặt các thiết lập khác ở các giá trị mặc định của chúng, kéo đến phần cuối và nhập vào các thiết lập tài khoản email của bạn. Kích Update Options, và Test Config. Nếu bạn gặp các vấn đề nào đó, hãy xác nhận rằng các thông tin chi tiết về tài khoản email là hoàn toàn chính xác.

Postie lúc này đã sẵn sàng nhưng bạn cần phải tạo một lệnh Unix đã được lịch trình để kiểm tra các thông báo báo cho tài khoản email. Trong công cụ cấu hình máy chủ của bạn, hãy mở Cron Jobs và tạo một job mới. Trong job này, bạn hãy paste đoạn văn bản */5 * * * * /usr/bin/lynx --source http://www.mywebsite.com/wp-content/plugins/postie/get_mail.php >/dev/null 2>&1 để WordPress kiểm tra thư mới 5 phút một lần. Lúc này bạn đã sẵn sàng mail trong các post của mình. Postie sẽ sử dụng dòng chủ đề email như tiêu đề của post và phần thân của email sẽ trở thành phần thân của post.