Nên nâng cấp hay mua laptop mới?

Đừng vứt bỏ chiếc laptop cũ! Chỉ cần nâng cấp nó một hoặc hai lần, bạn có thể khiến cho máy chạy nhanh hơn, thêm các tính năng và kéo dài tuổi thọ của nó.

Khi bạn dùng laptop được hai hoặc ba năm thì chắc hẳn bạn sẽ tự hỏi bản thân rằng có nên mua một cái laptop mới để thay thế hay không?

Mặc dù có thể đây là thời gian bạn nên theo dõi những đánh giá của chúng tôi để tìm một laptop thay thế nhưng bạn đừng nên vứt bỏ laptop cũ ngay lúc này. Chỉ với một ít tiền và một chút bí quyết về kỹ thuật, bạn đã có thể đem lại cho chiếc máy tính xách tay cũ của bạn một sức sống mới, hoặc ít nhất cũng kéo dài thời gian sử dụng thêm được vài tháng thậm chí hàng năm trời.

Dưới đây là tư vấn tại sao bạn lại nên nâng cấp laptop cũ của PC Mag.

Để quyết định liệu nâng cấp máy tính xách tay là một sự lựa chọn đúng đắn hay không, bạn hãy trả lời những câu hỏi sau đây:

Liệu nâng cấp có giải quyết được vấn đề? Nếu đơn giản bạn đang phải chịu đựng chiếc laptop có hiệu suất thấp và chạy chậm chạp, hoặc bạn đã xài hết bộ nhớ lưu trữ, vấn đề có thể được giải quyết dễ dàng bằng cách tăng bộ nhớ RAM của máy tính hoặc thay thế ổ đĩa cứng.
Các trục trặc khác thì có những cách giải quyết phức tạp hơn là chỉ thay thế một phần của laptop. Ví dụ, trường hợp máy tính xách tay của bạn không thể chơi game Batman: Arkham City, thì có thể là do laptop thiếu bộ xử lý đồ họa cần thiết, hoặc bộ nhớ RAM không đủ, hoặc thiếu không gian trống trên ổ cứng, hoặc cả ba lí do trên. Giải quyết vấn đề này chỉ với một lần nâng cấp có thể không khả thi (vì thêm một card đồ họa rời không phải lúc nào cũng khả thi cho mọi laptop), hoặc có thể là tốn kém hay phức tạp hơn bạn muốn rất nhiều.

Tôi phải thực hiện việc nâng cấp như thế nào? Thay thế một bộ phận khá đơn giản như tháo pin và thay thế nó bằng pin mới, hoặc phức tạp hơn như mở thùng máy hay gỡ bàn phím. Bạn nên nghiên cứu cách thức nâng cấp trước để xác định xem nó có khả thi và phù hợp với những phần bên trong của hệ thống máy hay không. Các hướng dẫn chung đôi khi khá hữu ích nhưng vì mỗi máy tính xách tay thường có kiểu dáng thiết kế và cấu trúc riêng nên bạn sẽ phải tìm thông tin chi tiết cho mẫu máy cụ thể của bạn. Các nguồn như hướng dẫn sử dụng và sửa chữa máy tính thủ công của iFixit và hướng dẫn trên YouTube vô cùng giá trị với bạn khi bạn quyết định thực hiện một dự án sửa chữa hoặc nâng cấp laptop.

Liệu nâng cấp một bộ phận của laptop có tốn kém hơn so với mua một laptop mới hay không? Trong khi chi phí mua một laptop mới tốn đến vài trăm đô la (hàng chục triệu đồng), nâng cấp các bộ phận riêng biệt có giá cả phải chăng hơn rất nhiều. Ví dụ, chi phí thay thế pin chỉ từ 20 USD đến 50 USD (khoảng từ 420.000 đến 1.040.000 đồng). Chi phí nâng cấp RAM của máy tính xách tay là 50 USD. Chi phí mua một ổ cứng 2,5-inch 500GB chỉ khoảng 75 USD (khoảng 1,6 triệu đồng), nhưng một ổ đĩa SSD 256GB để nâng cấp có thể được bán với giá 200 USD (khoảng 4,2 triệu đồng) hoặc đắt hơn. Một ổ Blu-ray có thể dao động từ 50 USD đến 700 USD (khoảng 14,6 triệu đồng), tùy thuộc vào mẫu sản phẩm và khả năng ghi đĩa. Các khoản chi này đều cao hơn rất nhiều nếu bạn nhờ chuyên gia để nâng cấp thay vì tự nâng cấp máy tính của mình.

Nếu bạn đã quyết định nâng cấp là tốt nhất thì điều tiếp theo nên làm là xác định bạn sẽ bắt đầu nâng cấp bộ phận nào trước.

Pin

Qua nhiều năm tháng sử dụng, thời lượng sử dụng pin của máy tính xách tay sẽ giảm đi. Chỉ sau một vài năm, nó có thể cạn dần xuống mức dưới 1 giờ, làm hạn chế nghiêm trọng tính di động của chiếc laptop. May mắn thay, pin là phần dễ thay thế nhất của chiếc laptop, bởi vì nó có thể tháo ra mà không cần mở vỏ máy (ngoại trừ một số laptop mỏng và nhẹ hiện nay sử dụng pin không thể tháo rời).

Chuyển sang dùng pin mới sẽ giúp bạn lấy lại tuổi thọ của pin đã mất, thậm chí có thể tăng dung lượng pin. Nếu bạn muốn giảm trọng lượng laptop để dễ dàng mang theo, bạn sẽ phải sử dụng loại pin có dung lượng nhỏ hơn.

RAM

Một máy tính khi lưu trữ thông tin sẽ có hai lựa chọn. Lưu trữ dài hạn các tập tin và chương trình sẽ diễn ra trên ổ cứng hoặc ổ SSD. Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (hay còn gọi là bộ nhớ RAM) sẽ lưu trữ các chương trình và thông tin hiện đang sử dụng.

Bổ sung bộ nhớ RAM cho phép bạn lưu trữ nhiều hơn những thông tin này, tăng tốc độ hoạt động nhanh hơn, đặc biệt là khi làm việc với nhiều chương trình cùng một lúc hoặc trong các ứng dụng chuyên sâu như biên tập ảnh và video. Mặc dù không phải dễ dàng tháo lắp như trong máy tính để bàn, RAM của laptop thường được đặt ở bên dưới nắp đáy laptop cần tháo nắp đáy hoặc một tấm che nhỏ bên dưới laptop ra để có thể thay thế RAM. Đôi khi có một số laptop RAM được đặt bên dưới bàn phím và cần phải tháo bàn phím ra mới có thể thực hiện nâng cấp, thay thế.

Để duyệt web và làm việc với các tài liệu nhanh chóng, thì sử dụng bộ nhớ RAM dung lượng 2GB là đủ. Còn đối với người sử dụng nhiều chức năng thì nên sử dụng RAM có dung lượng lớn hơn một chút. Đối với biên tập truyền thông, chơi game và bất cứ việc gì khác phức tạp tương tự, bạn nên dùng RAM nhiều hơn 4GB nếu hệ thống máy của bạn hỗ trợ (Một số laptop hỗ trợ bộ nhớ lên đến 12GB hoặc nhiều hơn).

Bởi vì RAM khá rẻ và cài đặt tương đối dễ dàng (chỉ cần mở nắp đáy của laptop và cắm nó vào), cho nên đây là một trong những nâng cấp đầu tiên bạn nên xem xét. Hầu hết các bo mạch chủ chỉ hỗ trợ một loại RAM (DDR3 là phổ biến nhất, nhưng một số mẫu laptop cũ vẫn có thể sử dụng DDR2), nhưng dung lượng và tốc độ khác nhau có thể được sử dụng cùng nhau mà không có vấn đề gì, miễn là mô-đun điện áp như nhau.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng: khi tốc độ khác nhau được sử dụng, máy tính xách tay sẽ bị giới hạn theo tốc độ của mô-đun RAM chậm nhất. Để nhận được hầu hết từng GB dung lượng RAM, hãy cố gắng để điều chỉnh tốc độ phù hợp.

Ổ đĩa cứng HDD và ổ SSD

Để tăng dung lượng lưu trữ của máy tính xách tay, bạn có thể thay đổi ổ đĩa cứng HDD dung lượng lớn hơn hoặc ổ SSD nhanh hơn. Điều này thường có thể được thực hiện bằng cách dùng dụng cụ hơn 1 chiếc tuốc nơ vít, nhưng trước khi tự mình thực hiện những nâng cấp như thế này, bạn nên sao lưu dữ liệu của bạn. Nhớ đừng quăng ổ đĩa cũ đi khi bạn hoàn thành. Bạn có thể lưu dữ liệu quan trọng trên nó như một bản sao dự phòng, hay định dạng lại và sử dụng nó lưu trữ tài liệu khi cần thiết.

Để tăng hiệu suất hoạt động, thời gian khởi động nhanh hơn và giảm trọng lượng máy tính xách tay, hãy thay ổ đĩa cứng HDD của bạn bằng ổ SSD. Sử dụng chip nhớ flash tương tự như dùng cho bộ nhớ RAM, ổ SSD có thể được thay vào một cách dễ dàng như ổ đĩa cứng HDD truyền thống. Một điều lưu ý đó là mỗi đơn vị GB của SSD sẽ đắt hơn so với một ổ đĩa cứng HDD. Hãy chú ý đến giá cả và cân nhắc những lợi ích về hiệu suất so với các chi phí nâng cấp.

Ổ đĩa quang

Hiện nay máy tính xách tay trang bị mô-đun ổ đĩa quang đã không còn nữa, nhưng nếu đang sử dụng laptop có ổ đĩa rời, bạn sẽ có hai lựa chọn. Bạn có thể dùng một ổ đĩa Blu-ray tương thích để thay thế một ổ ghi DVD cũ kĩ, hoặc bạn có thể thay thế ổ đĩa quang với một ổ đĩa cứng HDD hoặc ổ SSD để tiếp tục mở rộng dung lượng lưu trữ của laptop.

Có nên nâng cấp hay không phụ thuộc phần lớn vào laptop đang sử dụng ổ đĩa gì, ổ đĩa thay thế có sẵn hay không và tổng chi phí nâng cấp là bao nhiêu. Nếu ổ đĩa máy có thể tháo ra dễ dàng và thay thế bằng ổ đĩa khác với một mức giá hợp lý, hãy thay thế nó. Nếu không, hãy dùng một ổ đĩa ngoài như là một biện pháp tạm thời cho đến khi bạn có điều kiện để mua laptop mới.

Bàn phím, touchpad và màn hình

Mặc dù bạn có thể tự thay thế bàn phím, touchpad, màn hình của máy tính xách tay, nhưng bạn sẽ rất khó tìm ra các lựa chọn phù hợp có sẵn trên thị trường linh kiện. Thay thế các bộ phận này có thể kéo dài tuổi thọ sử dụng của laptop, nhưng nó sẽ không có thêm bất cứ công dụng nào. Thay thế các phần cứng tích hợp này đắt tiền, vì vậy hãy ước tính kĩ lưỡng trước khi làm vậy - trường hợp này bạn mua một laptop mới sẽ lợi hơn rất nhiều.

Bo mạch chủ và bộ xử lý

Đối với máy tính để bàn, bạn có thể linh hoạt và dễ dàng trong việc thay thế cả bo mạch chủ và bộ xử lý, nhưng máy tính xách tay thì không và rất hiếm khi có thể thay thế cả hai thành phần dễ dàng. Trừ khi bạn sẵn sàng thực hiện nâng cấp như là một sở thích, không phân biệt chi phí và tính thực tiễn. Tuy nhiên, nếu bạn mua một laptop mới sẽ dễ dàng hơn và ít tốn kém hơn.

Kết luận

Không giống như các máy tính bàn dễ dàng thêm và thay thế các bộ phận, để nâng cấp laptop thì khó hơn nhiều. Laptop thường sử dụng tốt nhất trong hai hoặc ba năm đầu, và sau đó ngay cả khi bộ nhớ RAM mới, dung lượng lưu trữ lớn hơn hoặc nhanh hơn, hoặc thay mới các thiết bị ngoại vi có ích, bạn vẫn sẽ thấy laptop của mình tụt hậu lỗi thời so với các laptop hiện hành trên thị trường.

Tùy thuộc vào tình trạng laptop và ngân sách của bạn mà bắt đầu nâng cấp sớm và gắn bó với nó miễn là nó đáp ứng nhu cầu của bạn. Nhưng một khi nó bắt đầu tụt hậu, mua laptop mới hoàn toàn là cách đơn giản và rẻ nhất để theo kịp tốc độ nhanh chóng của công nghệ.