Mashup - món quà thú vị của trào lưu Web 2.0

Mashup cho phép mọi người thể hiện khả năng sáng tạo bất tận bằng cách "nối" hai hay nhiều ứng dụng web lại với nhau. Thuật ngữ này được nói đến đã lâu nhưng nay mới được giới công nghệ chú trọng hơn.

Mashup thể hiện rõ đặc trưng của Web 2.0 là "cá nhân hóa thông tin". Chẳng hạn, một nhà lập trình có thể tạo website chia sẻ ảnh và video của riêng mình khi kết hợp hai dịch vụ YouTube và Flickr. Hay người sử dụng có thể "trộn" dữ liệu về tình trạng giao thông ở Hà Nội với Google Maps để lập bản đồ các điểm thường xuyên tắc đường trong thành phố...

Bởi vậy, mashup luôn được đánh giá là "thành viên ưu tú" của thế hệ web thứ hai (Web 2.0). Theo từ điển trực tuyến Wikipedia, mashup được định nghĩa như một công cụ có khả năng lấy thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau nhằm tạo ra một dịch vụ tích hợp đơn nhất và hoàn toàn mới mẻ.

Thuật ngữ mashup có nguồn gốc từ nhạc Pop, chỉ việc sản xuất một ca khúc mới bằng cách hòa nhiều đoạn nhạc lại với nhau. Người sử dụng không cần phải am hiểu về kỹ thuật mà chỉ cần xây dựng dịch vụ dựa trên giao diện lập trình ứng dụng sẵn có như của Google, Amazon, Flickr...

Tỷ lệ các giao diện lập trình ứng dụng API được dùng để tạo mashup nhiều nhất.
Nguồn: Programmable

Tuy nhiên, lập mashup dễ dàng cũng sẽ mang đến những rủi ro nhất định. Các chuyên gia phân tích cho rằng doanh nghiệp cần kiểm soát việc nhân viên lắp ghép các ứng dụng, như xác định rõ thông tin nội bộ nào có thể được dùng và cho mục đích gì... để tránh sự cố rò rỉ dữ liệu.

Một băn khoăn nữa của giới công nghệ là sự tồn tại của portal (cổng thông tin). Mashup và portal đều có vai trò thu nạp nội dung. Nhưng trong khi portal là công nghệ cũ và kém "động" thì mashup lại mở ra nhiều cơ hội lớn cho mọi người sáng tạo nội dung. Tuy nhiên, mashup có vẻ sẽ không chấm dứt sự tồn tại của portal. Ngược lại, portal sẽ là nền tảng có nhiệm vụ làm đòn bẩy thúc đẩy các dịch vụ mashup.

Một số công cụ tạo mashup (mashup editor)

Microsoft Popfly dành cho người không chuyên. Dựa trên nền tảng Silverlight, mọi người có thể lập các dịch vụ online tương đối phức tạp nhưng lại không cần am hiểu về HTML, XTML, CSS, AJAX... Tất cả những gì họ phải làm là kéo - thả nội dung từ nguồn này sang nguồn kia. Bởi thế, Steve Ballmer, Giám đốc điều hành Microsoft, mô tả Popfly là công cụ của người bình dân chứ không nhất thiết phải dành cho "những cái đầu chứa mã lập trình". Popfly miễn phí và tương thích Internet Explorer và Firefox.

Yahoo Pipes là một trong những công cụ mashup đầu tiên của thế giới web. Bởi vậy, nó có vẻ hướng đến những người có đôi chút kiến thức về kỹ thuật. Tuy nhiên, nó cũng không khó sử dụng nếu người dùng kiên nhẫn.

Còn Google Mashup Editor (GME) lại được nhiều người đánh giá là bộ biên tập cải tiến nhất hiện nay.

Trong triển lãm Web 2.0, đang diễn ra tại San Francisco (Mỹ) tuần này, Intel giới thiệu Mash Maker - hỗ trợ bất cứ ai muốn tạo mashup tùy biến riêng. Công cụ này hoạt động với Internet Explorer 7 cũng như Firefox phiên bản 1x, 2x, 3x trên Windows và 1x trên Mac OS Leopard hoặc Tiger. Trong khi đó, hãng Serena công bố Mashup Exchange - "chợ trực tuyến" chuyên trao đổi các Business Mashup dành cho doanh nghiệp.

Bốn nội dung mashup chính

- Bản đồ: Chẳng hạn người dùng lập bản đồ về bất động sản, cửa hàng quà tặng, trường học... tại một địa phương qua Google Maps.

- Video - ảnh: Ví dụ như dùng giao diện lập trình ứng dụng API của Flickr để tạo mashup chia sẻ ảnh trên những site khác.

- Tìm kiếm - mua sắm: Là việc tích hợp search engine để tra cứu thông tin về du lịch, nhà hàng...

- Tin tức: Tiêu biểu nhất là Digg.com - dịch vụ hỗ trợ người sử dụng tập hợp tin tức về công nghệ, văn hóa... từ hàng loạt website khác nhau.

Bốn loại mashup tiêu biểu

- Consumer mashup: Trích xuất dữ liệu khác nhau từ nhiều nguồn và được tập hợp lại dưới một giao diện đồ họa đơn giản.

- Data mashup: Trộn dữ liệu cùng loại từ nhiều nguồn, chẳng hạn gộp dữ liệu từ các RSS feed vào một feed đơn nhất.

- Business mashup: Sử dụng cả hai loại mashup trên, thường là tích hợp data ở cả trong và ngoài công ty. Ví dụ, công ty bất động sản A có thể phân tích thị phần khi so sánh số căn nhà họ bán được tuần qua với danh sách tổng các ngôi nhà được bán trên thị trường.

- Telecom mashup là ứng dụng viễn thông tổng hợp, chẳng hạn kết hợp dịch vụ tin nhắn từ công ty A, nhạc chuông của công ty B, thư thoại (voicemail) của công ty C...