Màn diễn đầu của Longhorn

Những phiên bản Windows mới nhất dù được thêm thắt nhiều về đồ họa và các tính năng tìm kiếm, vẫn chưa thể hiện cải thiện đáng kể nào trong xử lý công việc.

Bản Windows Longhorn mới nhất của Microsoft đã “hiện hình” khá ấn tượng, trong đó các biểu tượng được thiết kế theo phong cách HĐH OS X của Apple và cung cấp nhiều cách thức tìm kiếm tập tin mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, HĐH mới này chưa thể hiện một sự đột phá nào về khả năng trợ giúp công việc hoặc những tính năng từng được hứa hẹn như tăng cường bảo mật và kết nối “trơn” hơn với các thiết bị di động.

Ta cùng xem qua bản Windows 64-bit mới nhất mà Microsoft cung cấp cho các nhà phát triển (Longhorn build 5048) và tham khảo thêm minh họa của phiên bản tiếp theo sắp được tung ra. Microsoft cũng đã tung ra bản beta đầu tiên của HĐH Windows Vista (đổi tên từ Windows Longhorn). ngày 3/8 vừa qua.

Trong những năm qua, Microsoft cố gắng đạt được 3 cải tiến quan trọng: engine đồ họa Avalon, công nghệ Indigo cho phép các chương trình trên PC hoặc thiết bị khác “nói chuyện” được với nhau và một lớp lưu trữ dữ liệu có thể tạo chỉ mục tìm kiếm (còn gọi là hệ thống tập tin WinFS). Vào năm truớc, khi đối diện với cột mốc cuối năm 2006 mà mình tự đặt ra, Microsoft đã quyết định không đưa WinFS vào Longhorn. Hãng sẽ giới thiệu WinFS như là một thành phần bổ sung (add-on) vào thời điểm thích hợp.

Vậy 2 “hứa hẹn” còn lại trong thiết kế ban đầu của Longhorn là gì? Một giao diện màn hình mới gọi là Aero có thể chỉ là dấu hiệu của đồ họa Avalon trong bản pre-beta này. Các nút nhấn, khung cửa sổ, thanh tiêu đề và biểu tượng đều ở dạng “động”, 3D và đôi khi là các vật thể trong suốt. Aero đem đến sức sống mới cho giao diện Windows. Bên cạnh đó, công nghệ Indigo hỗ trợ các dịch vụ web cải tiến mà người dùng cuối sẽ không nhận thấy được.

Nhưng ngay cả khi WinFS không nằm trong danh sách nâng cấp thì Microsoft cũng đã tận dụng hệ thống tập tin NTFS đã xuất hiện trong Windows XP để “tút” lại tiện ích Explorer, giúp người dùng có thể lọc tài liệu theo tác giả, loại máy ảnh (cho hình chụp), hoặc thể loại nhạc hay tên album (cho tập tin nhạc). HĐH cho phép tạo danh sách ảo dựa trên những tìm kiếm này, ví dụ bạn có thể thấy mọi hình ảnh trên máy hoặc tất cả tập tin Microsoft Word, bất kể chúng được lưu ở đâu và bạn không phải gõ vào dòng lệnh tìm kiếm chuyên biệt.

Longhorn cũng sẽ kết nối tốt hơn với điện thoại thông minh (Microsoft không cho biết điện thoại có cần sử dụng HĐH Windows Mobile hay không), máy ảnh và thiết bị nghe nhạc, cải tiến những tính năng được tích hợp vào tiện ích Explorer và giúp việc di chuyển tập tin cũng như đồng bộ dữ liệu giữa PC và các thiết bị này diễn ra “trơn tru” hơn. Dầu vậy, một vị khách vắng mặt có thể dễ dàng nhận ra trong các bản pre-beta Longhorn là phiên bản mới trình duyệt Internet Explorer (mặc dù Microsoft cho biết hãng này sắp tung ra bản thử nghiệm IE7) hoặc phiên bản mới của các tiện ích đi kèm.

Bên cạnh đó, những cải tiến tuy được công bố như khả năng giám sát dữ liệu đi ra (chức năng tường lửa ở Windows XP chỉ giám sát dữ liệu đi vào) để chống lại phần mềm gián điệp, một loại tài khoản người dùng mới và quá trình khởi động PC an toàn hơn, nhưng Longhorn chỉ có bộ công cụ bảo mật “ít ỏi” giống như Windows XP Service Pack 2.

Tuy khả năng bảo mật vẫn là vấn đề chưa được giải quyết ổn thỏa nhưng bản build 5048 mang đến cho Longhorn một giao diện đồ họa sắc sảo hơn.

BẮT MẮT HƠN

Engine đồ họa Avalon mới gồm một giao diện có thể lập trình được, cho phép Microsoft và các hãng phần mềm thứ ba viết ứng dụng cho những card đồ họa mới nhất để có thể chỉnh màn hình như xoay, tạo nền, làm mờ cửa sổ cũng như tạo trình đơn, thanh tiêu đề hay các thành phần bóng mờ khác, và cuối cùng là tạo cho Windows có vẻ ngoài giống với HĐH OS X của Apple.

Nhóm thử nghiệm của Tạp chí PC World Mỹ thử kích hoạt các tính năng trong bản Longhorn build 5048 này và nhận thấy chúng được cải tiến rất tốt. Tuy nhiên, việc tích hợp các hiệu ứng tăng tốc đồ họa trong Windows là một nâng cấp xa xỉ, không phải là một cải tiến bắt buộc nếu muốn tăng hiệu quả hoạt động. Dù những hiệu ứng trong Avalon không đòi hỏi phần cứng thật mạnh nhưng cần card đồ họa tương thích với Longhorn Display Driver Model.

Microsoft cũng chưa công bố cấu hình tối thiểu mà Longhorn đòi hỏi, nhưng đảm bảo rằng các hệ thống mới trên thị trường sẽ chạy Longhorn và khuyên người dùng nên trang bị máy tính với cấu hình RAM 512MB và CPU “hiện đại”, nhiều hơn những gì Windows XP cần. Và đến cuối năm 2006, hầu hết PC sẽ chạy HĐH 64-bit. Phản ánh xu hướng này, mọi phiên bản Longhorn đều có bản 32-bit và 64-bit (Microsoft cho biết họ vẫn đang phân vân liệu có nên đưa cả 2 bản 32-bit và 64-bit vào Tablet PC hay hệ thống giải trí Media Center hay không).

Khả năng tìm kiếm, tạo chỉ mục và nhóm tập tin chưa thể hiện rõ trong bản build 5048. WinFS được mong chờ sẽ tạo ra một hệ thống chỉ mục dữ liệu rộng cho Windows và các ứng dụng khác trên cả PC hay các thiết bị kết nối. Nhưng WinFS bị loại ra khỏi Longhorn nên khả năng tạo chỉ mục bị thu hẹp lại dù Microsoft không quay mặt hoàn toàn với vấn đề này. Các thư mục quen thuộc như My Documents, My Pictures vẫn cho phép người dùng sắp xếp nội dung theo thuộc tính tập tin, ví dụ như theo ngày, kích thước, tác giả, tiêu đề, chủ đề, từ khóa, tỉ lệ nén (tập tin audio), hoặc loại máy ảnh (tập tin ảnh).

Đáng tiếc là Microsoft chưa mở rộng danh sách thư mục ảo và các khả năng tìm kiếm chỉ mục khác trong Longhorn với các ứng dụng từ hãng thứ ba. Những chương trình này sẽ phải chờ đến khi WinFS xuất hiện, chí ít là sau khi Longhorn chính thức công bố một thời gian.

Có lẽ nhận thức được việc thất bại trong bảo mật của IE đã khiến hàng triệu người dùng trình duyệt chuyển sang FireFox của Mozilla Foundation, và để tránh một cuộc di cư tương tự lên Mac OS X hay Linux, Microsoft công bố sáng kiến mới về bảo mật như có thêm một dạng tài khoản người dùng mới. Với tài khoản này, người dùng có thể thay đổi hệ thống (như là cài đặt trình điều khiển thiết bị) trong khi vẫn giới hạn khả năng xâm nhập hệ thống của phần mềm gián điệp.

Người mua máy tính 64-bit mới sẽ không còn nghi ngờ gì với giao diện được trau chuốt kỹ của Longhorn và hỗ trợ nhiều thiết bị mới, đặc biệt là nếu khả năng bảo mật được cải thiện hơn nữa. Nếu Longhorn có thêm vài cải tiến nữa thì người dùng Windows XP sẽ có nhiều lý do hơn để nâng cấp.