Tại sao bạn thực sự không nên chống phân mảnh ổ SSD?

Nhiều người đã bật tính năng chống phân mảnh như một phần của việc bảo trì máy tính định kỳ, và nhiều năm trước, đó là một lời khuyên hữu ích. Khi ổ cứng (HDD) còn là tiêu chuẩn, việc chống phân mảnh có thể tăng tốc máy tính bằng cách sắp xếp lại các file nằm rải rác trên ổ đĩa quay.

Nhưng nếu bạn đang sử dụng PC có ổ SSD, việc chống phân mảnh không chỉ không cần thiết mà còn có thể gây hại cho ổ của bạn. SSD hoạt động về cơ bản khác với HDD. Những lời khuyên bảo trì cũ không còn hiệu quả nữa.

Chống phân mảnh là gì?

HDD phân tán các file của bạn khắp nơi

Khi bạn lưu một file vào HDD, file đó không phải lúc nào cũng nằm gọn gàng ở một vị trí. Ổ lưu trữ các phần của file đó ở bất kỳ nơi nào nó tìm thấy không gian trống. Không gian đó đôi khi có thể bị phân tán ở các vị trí vật lý khác nhau trên đĩa quay. Đây chính là sự phân mảnh.

Theo thời gian, khi bạn thêm, xóa và sửa đổi file, HDD ngày càng bị phân mảnh. Đầu đọc/ghi phải nhảy xung quanh ổ đĩa để thu thập tất cả các phần của một file duy nhất, điều này làm chậm thời gian truy cập. Quá trình chống phân mảnh sắp xếp lại các phần file rải rác này thành những block liền kề. Công cụ này di chuyển các phần file xung quanh, do đó mỗi file nằm ở một vị trí liên tục, giảm khoảng cách mà đầu đọc/ghi di chuyển. Điều này cải thiện hiệu suất trên ổ cứng HDD vì chuyển động vật lý cần thời gian.

Giới hạn cơ học đó chính là lý do tồn tại của quá trình chống phân mảnh. Khi thiết bị lưu trữ của bạn phụ thuộc vào các bộ phận chuyển động để đọc dữ liệu, việc sắp xếp những file theo trình tự sẽ tạo ra sự khác biệt đáng kể. Nhưng SSD lại không hoạt động theo cách này.

Đây là lý do tại sao SSD khiến việc chống phân mảnh trở nên lỗi thời và có hại!

Bộ nhớ flash không quan tâm đến vị trí file của bạn

SSD sử dụng bộ nhớ flash thay vì đĩa quay. Nó có thể truy cập bất kỳ cell lưu trữ nào trong cùng một khoảng thời gian, bất kể vị trí của nó, do đó việc phân mảnh không làm chậm nó. Trên thực tế, việc chống phân mảnh không mang lại lợi ích gì về hiệu suất trên ổ SSD. Các tập tin của bạn có thể bị phân tán khắp ổ và bạn sẽ không nhận thấy bất kỳ sự khác biệt nào về tốc độ.

Việc chống phân mảnh chủ động gây hại cho ổ SSD. Các cell nhớ flash chỉ có thể xử lý một số chu kỳ ghi giới hạn trước khi chúng bị hao mòn. Mỗi lần chống phân mảnh, bạn đang buộc ổ phải ghi lại một lượng lớn dữ liệu không cần thiết. Điều này làm tiêu tốn các chu kỳ ghi đó mà không mang lại lợi ích gì.

SSD bao gồm các thuật toán cân bằng hao mòn phân bổ các lần ghi đồng đều trên tất cả các cell để tối đa hóa tuổi thọ. Chống phân mảnh cản trở quá trình này bằng cách kích hoạt quá nhiều lần ghi vào các khu vực cụ thể. Nếu bạn muốn kéo dài tuổi thọ của SSD, có những biện pháp tốt nhất để ngăn chặn nó bị hỏng sớm, thay vì chạy một công cụ được thiết kế cho phần cứng hoàn toàn khác.

Windows đã thay đổi cách xử lý việc bảo trì ổ

Giờ đây, nó chạy TRIM trên SSD

Nếu chống phân mảnh SSD có hại, tại sao Windows vẫn tích hợp công cụ chống phân mảnh? Câu trả lời là nó không còn như trước nữa.

Microsoft đã đổi tên công cụ này thành "Optimize Drives". Quan trọng hơn, giờ đây nó tự động phát hiện loại ổ của bạn và áp dụng các biện pháp bảo trì khác nhau dựa trên những gì bạn đã cài đặt. Khi bạn chạy tối ưu hóa trên ổ SSD, Windows không phân mảnh bất cứ thứ gì. Thay vào đó, nó thực thi lệnh TRIM, được thiết kế riêng cho bộ nhớ flash.

Đây là những gì TRIM thực sự làm: Khi bạn xóa một file, hệ điều hành sẽ đánh dấu các block lưu trữ đó là khả dụng, nhưng không xóa chúng ngay lập tức. Trên ổ HDD, điều này không thành vấn đề - ổ có thể ghi đè dữ liệu cũ ngay lập tức. Nhưng ổ SSD phải xóa một block trước khi ghi dữ liệu mới vào đó, điều này làm chậm quá trình ghi theo thời gian. TRIM cho ổ SSD biết block nào chứa dữ liệu đã xóa để nó có thể xóa chúng trong thời gian nhàn rỗi. Bằng cách này, khi bạn cần ghi file mới, ổ sẽ có các block sạch sẵn sàng hoạt động mà không cần xóa dữ liệu cũ trước. Đánh đổi là dữ liệu đã bị xóa sẽ không thể phục hồi - nhưng đó mới là mục đích chính.

Windows mặc định lên lịch tối ưu hóa này hàng tuần, hoạt động tốt với hầu hết mọi người. Công cụ này có từ "chống phân mảnh" trong tên vì một số người vẫn sử dụng ổ cứng HDD theo những cách khác nhau bên cạnh ổ SSD, nhưng nó áp dụng chế độ bảo trì phù hợp cho từng loại ổ.