Các mạng trong gia đình hay văn phòng nhỏ giúp cho công việc in ấn và chia sẻ file cũng như các cuộc gọi điện thoại Internet trở lên dễ dàng hơn. Tuy nhiên việc chọn đúng các sản phẩm lại là một vấn đề cần phải xem xét. Trong bài này chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn lựa chọn tốt nhất phù hợp với túi tiền của bạn.
Đối với các doanh nghiệp và gia đình có người đam mê máy tính, mạng là một điều rất phổ biến. Các máy tính không chỉ là riêng rẽ trong từng gia đình và các văn phòng nhỏ mà chúng cần được kết nối với nhau: Ngày nay, máy in, điện thoại Voice-over-IP (VoIP), bàn điều khiển game, media center và các thiết bị khác đều đòi hỏi có kết nối Internet. Vậy tại sao không làm cho chúng có thể chia sẻ bằng một kết nối băng thông rộng?
Các thành phần mạng
Không phụ thuộc vào kiểu mạng mà bạn sử dụng, bạn chỉ cần một adapter mạng hoặc client cho mỗi thiết bị; hầu hết các laptop ngày nay đều có cả adapter ethernet và Wi-Fi, nhưng các hệ thống desktop có thể không có adapter Wi-Fi. Mặc dù vậy nếu bạn muốn một mạng power-line thì hãy mua một adapter có thể cắm vào cổng ethernet của hệ thống và đầu kia cắm được vào ổ cắm điện ở chân tường.
Bạn cũng cần đến một router để chúng có thể định tuyến các luồng dữ liệu giữa các máy tính trên mạng và giữa các mạng cũng như kết nối Internet.
Nếu cài đặt một mạng không dây thì bạn cần phải có một router hỗ trợ điểm truy cập không dây, hoặc nếu đã có sẵn một router rồi, bạn cần phải kết nối nó với điểm truy cập không dây riêng. Các điểm truy cập không dây kết nối các mạng với điểm truy cập chạy dây (như kết nối Internet của bạn). Điểm truy cập sẽ truyền thông với adapter Wi-Fi, gửi và nhận dữ liệu bằng tín hiệu vô tuyến đến và từ mạng chạy dây, và sau đó là Internet. Tất cả các mạng không dây đều có một adapter kết nối tới một điểm truy cập, hầu hết các gateway không dây ở gia đình đều có các điểm truy cập này đi kèm.
Các mạng Power-line cũng yêu cầu một router. Điển hình, tư bộ mạng power-line khởi đầu sẽ có hai adapter power-line-to-ethernet: một để cắm với cổng ethernet trên router của bạn và một để cắm với cổng ethernet trên thiết bị client.
Các tính năng chính
Kiểu mạng: Các mạng không dây sẽ không làm cho bạn thấy bừa bộn và chúng đặc biệt thuận tiện với người dùng notebook, những người không muốn bị giam giữ trong một địa điểm vật lý. Hầu hết các laptop ngày nay đều hỗ trợ Wi-Fi adapter tối thiểu cũng là 802.11b và g. Một số có hỗ trợ 802.11a và một số sơ đồ thiết kế 2 của 802.11n, chí ít cũng trên băng tần 2.4-GHz. (Một vài laptop hiện đã tích hợp các adapter không dây băng thông rộng, các adapter này cho phép bạn kết nối với Internet thông qua mạng băng thông rộng của hệ thống điện thoại di động - cellular).
Mặc dù vậy sự hạn chế về băng tần có thể làm cho mạng không dây thiếu tính thực tế trong nhiều vùng không gian quá rộng, trong một khu nhà có rất nhiều vật cản trở như cửa và tường. Cộng thêm nữa, các mạng không dây có những nhược điểm về bảo mật cố hữu.
Nếu những vấn đề này không đáp ứng được yêu cầu của bạn thì hãy chọn giải pháp mạng chạy dây. Ethernet duy trì công nghệ kết nối mạng an toàn nhất nhưng bạn phải kết nối tất cả các thành phần mạng bằng cáp và cài đặt cáp ở những vị trí khó khăn.
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn muốn kết nối nhiều thiết bị - cho ví dụ, laptop hỗ trợ không dây và media center có thể phát uy ưu điểm từ một kết nối không dây? Việc tạo một mạng lai không quá khó khăn. Bạn có thể mua một router 802.11n để kết nối không dây với notebook, và cắm các adapter vào router và media center của bạn để có được khả năng truyền thông đa luồng tốt hơn.
Tốc độ và phạm vi: Nếu bạn lên kế hoạch sử dụng mạng của mình chủ yếu cho việc chia sẻ truy cập Internet băng thông rộng thì việc hạn chế về tốc độ của công nghệ kết nối mạng của bạn sẽ không quá quan trọng: Thậm chí 802.11b tầm thường cũng vượt quá tốc độ đỉnh (1 đến 6 mbps) của dịch vụ cáp hoặc DSL trong hầu hết các vùng. Tuy nhiên nếu bạn dự định sử dụng cho luồng multimedia hoặc chuyển file lớn giữa các máy tính và thiết bị kết nối khác, thì cần phải đánh giá đúng được sự khác nhau giữa mạng nhanh và mạng chậm.
Các mạng ethernet 10/100-mbps ngày nay là mạng nhanh nhất được sử dụng rộng dãi nhưng mạng ethernet gigabit lại đang trở thành phổ biến hơn. Các sản phẩm Power-line dựa trên công nghệ HomePlug AV, Digital Home Standard hoặc HD PLC lại không nhanh bằng ethernet, tuy nhiên chúng có khả năng tin cậy và nhìn chung duy trì tốc độ tốt hơn trên một dải rộng hơn nhiều so với những gì các mạng không dây có thể hỗ trợ.
Các sản phẩm không dây hiện nhanh nhất đều dựa trên sơ đồ thiết kế 2 của chuẩn 802.11n sắp được đưa ra – bảo đảm phải được chứng nhận về khả năng tương thích của Liên minh Wi-Fi. Giá cả cho các thiết bị của sơ đồ thiết kế 2 đang đi xuống vào năm ngoái, mặc dù vậy một số sản phẩm 802.11b và g vẫn được cung cấp. Với mức độ bao phủ nhanh nhất và tốt nhất, bạn nên tìm các sản phẩm 802.11n có đến 3 anten thu và phát; chúng sẽ tốn hơn các model khác có 2 anten vì sẽ cho bạn có được phạm vi bao phủ tốt hơn.
Nếu tiền là một vấn đề đối với bạn thì tốc độ và phạm vi sẽ phải có những hạn chế (trong một studio nhỏ hơn chẳng hạn), bạn có thể chọn mua một số sản phẩm 802.11g cũ hơn với giá cả đã hạ. Ngoài ra còn có các sản phẩm 802.11b Wi-Fi (11 mbps tối đa) và HomePlug 1.0 (14 mbps tối đa); hãy nhớ rằng với bất kỳ thành phần nào trong số các thiết bị này, bạn cũng chỉ có được thông lượng thực thấp hơn khoảng một nửa so với tốc độ lớn nhất lý thuyết. Dù sao hầu hết các hãng đều không tạo các sản phẩm dựa trên công nghệ ban đầu này.
Bạn cần phải lưu ý đến tốc độ đối với các mạng không dây vì nó sẽ giảm khá nhanh khi khoảng cách từ điểm truy cập tăng hoặc bị che khuất bởi các cánh cửa, bức tường hoặc vật liệu kim loại và sự can thiệp của trần nhà. Mặc dù nhiều hãng Wi-Fi khẳng định phạm vi trong sản phẩm của họ có thể lên đến 100mnhưng bạn không nên tính khả năng kết nối ở phạm vi vượt ra khoảng 30 đến 40m cho Wi-Fi 802.11b hay g trong một văn phòng nào đó, và đôi khi còn kém hơn khi ở nhà, điều phụ thuộc vào sự bố trí (những chướng ngại vật tiềm tàng) trong môi trường. Phạm vi của các mạng pre-n và draft-n sẽ cho bạn có được phạm vi rộng hơn một cách đánh kể.
Bạn có thể dùng các bộ mở rộng phạm vi để cải thiện cường độ tín hiệu của điểm truy cập không dây và tăng khoảng cách mà bạn có thể kết nối đến mạng không dây. Các bộ mở rộng có giá thành xấp xỉ 60$ và một số sản phẩm có giá cao hơn, chúng xuất hiện đối với adapter không dây của bạn như một mạng riêng biệt.
Bảo mật: Vì những kẻ xâm nhập không phải cắm cáp mạng vào cổng vật lý mà vẫn có thể truy cập trực tiếp vào mạng không dây, nên các mạng như vậy nhìn chung đều có các lỗ hổng để tấn công. Các nhà thiết kế đã thiết kế ra các thuật toán mã hóa được xây dựng theo các chi tiết kỹ thuật 802.11x và được gọi là Wired Equivalent Privacy (WEP) nhằm cung cấp một mức bảo vệ tương đương như tấm chắn vật lý trong một mạng chạy dây. Tuy nhiên, các chuyên gia mã hóa đã cho thấy rằng WEP vẫn có các lỗ hổng để tấn công.
Hầu hết các sản phẩm Wi-Fi đã được giới thiệu trong một số năm trở lại đây đều hỗ trợ lược đồ mã hóa cải thiện, lược đồ này có tên gọi Wi-Fi Protected Access, hay WPA, tất cả các sản phẩm 802.11n đều hỗ trợ chuẩn IEEE 802.11i một cách chặt chẽ hơn (hiệu quả hơn, vì nó được dựa trên phần cứng) và được biết đến với tên gọi WPA2. Tuy nhiên sự bảo mật của mạng Wi-Fi chỉ mạnh tương đương với cơ chế yếu nhất mà tất cả các thiết bị mạng hỗ trợ, chính vì vậy nếu bạn sử dụng các sản phẩm cũ hơn chỉ hỗ trợ WEP, thì tất cả các thành phần trên mạng sẽ có lỗ hổng để tấn công thông qua điểm yếu của WEP.
Nếu bị mắc kẹt với thiết bị chỉ hỗ trợ tính năng bảo mật WEP thì bạn có thể cải thiện các yếu điểm của mình bằng cách mua các adapter mạng có hỗ trợ mã hóa 128 bit (đối với mã hóa 40 bit với các card không dây cơ bản). Tuy nhiên nếu bảo mật đối với bạn mang tính sống còn thì cần lưu ý thêm một số vấn đề chẳng hạn như sử dụng một mạng riêng ảo (VPN) và một tường lửa cứng cáp cho dù mạng của bạn là mạng chạy dây hay không dây. Thêm vào đó bạn cũng cần lưu ý đến việc nâng cấp để có được các thiết bị mới hơn và nhanh hơn có hỗ trợ WPA2.
Hỗ trợ phần cứng: Không phải tất cả các kiểu thành phần mạng đều có sẵn cho mỗi công nghệ mạng. Cho ví dụ, nếu muốn chia sẻ một tài khoản kết nối băng thông rộng trên một mạng không dây thì bạn có thể tìm một vài router Wi-Fi có kết hợp các thành phần mà bạn cần – về cơ bản là một điểm truy cập cho các kết nối không dây và một router để quản lý lưu lượng mạng. (Hầu hết các router không dây đều cung cấp một số cổng ethernet chạy dây).
Thiết bị Wi-Fi đòi hỏi phải tinh thế hơn trong việc tìm ra định dạng mà bạn muốn. Xác định vị trí các adapter của PC Card cho các máy laptop trong tất cả các sản phẩm Wi-Fi có thiện cảm đã được sử dụng dễ dàng; tuy nhiên với nhiều máy notebook hiện đang phát hành Wi-Fi đính kèm thì một số nhà máy sản xuất đang bỏ qua các card có nhiều thiện cảm đối với adapter USB. Một số hãng cũng cung cấp các adapter PCI Wi-Fi cho máy desktop.
Tính năng tường lửa: Nếu bạn sử dụng một router hoặc gateway để kết nối với mạng của mình với Internet thì cần phải có một tường lửa đính kèm để tránh những kẻ xâm nhập trái phép. Tuy nhiên khả năng cấu hình của các tường lửa như vậy biến đổi khá rộng. Một số làm cho nó dễ dàng cho các ứng dụng đã được thẩm định để có thể kết nối trực tiếp đến các máy tính trong mạng của bạn, điều này rất hữu dụng cho một số ứng dụng thư tín và video trực tuyến. Nếu bạn có một địa chỉ IP tĩnh, một số gateway sẽ giúp bạn thiết lập máy chủ Web. Một số cung cấp các điều khiển “cha”, cho phép bạn khóa truy cập đối với một số website bằng URL hoặc thậm chí bởi các từ khóa nào đó. Thêm vào đó để bật tường lửa phần cứng của router, bạn cần cài đặt một tường lửa phần mềm để nó có thể bảo vệ bạn chống lại Trojan horses và các phần mềm mã độc khác.
Giải thích các thông số kỹ thuật
Một số kiểu công nghệ mạng chủ yếu cạnh tranh cho những đầu tư bằng tiền và thời gian của bạn. Chúng được chia làm hai chủng loại chính: chúng loại dành cho các mạng chạy dây và chủng loại dành cho không dây.
Xếp hạng của các mạng chạy dây đầu tiên phải kể đến đối với công nghệ mạng: ethernet có độ tin cậy. Các kết nối như vậy sẽ tạo một mạng nhanh nhất, an toàn nhất và rẻ nhất (chí ít cũng cho các thành phần độc lập). Nhưng việc cài đặt công nghệ này yêu cầu phải dùng đến cáp đặc biệt, chính vì vậy chi phí cũng đắt – và có thể gây mất mỹ quan.
Với các mạng không dây, đại đa số người mua sẽ chọn thiết bị dựa trên draft 2 của chuẩn 802.11n nhanh. Các router có một phạm vi rộng các tính năng và giá cả. Các điểm khác nhau chính là sự hỗ trợ gigabit ethernet, một số anten thu và phát, và hỗ trợ băng tần vô tuyến (hầu hết là 2.4 GHz, cũng có thể cả 2.4 GHz và 5 GHz cùng được hỗ trợ).