Cuộc sống được các nhà sinh học chia làm ba giai đoạn: phát triển, lão hóa và cuối đời. Nhưng mới đây, một số nhà nghiên cứu cho rằng có tồn tại một giai đoạn thứ tư ngay trước khi cuộc đời kết thúc có thể cho chúng ta biết về thời điểm cái chết đang cận kề và được đặt tên là "vòng xoáy tử thần".
Vòng xoáy tử thần có nhiều dấu hiệu dự báo khác nhau. (Ảnh: lassedesignen.)
Các nhà sinh học đang tiếp tục nghiên cứu về "vòng xoáy tử thần" trên ruồi giấm. Từ những kết quả thu được cho thấy giai đoạn vòng xoáy tử thần có thể nhận biết được qua sự sụt giảm tỷ lệ sinh sản.
"Chúng tôi tin rằng đây là một phần của quá trình chết được lập trình sẵn bởi di truyền", Live Science dẫn lời Laurence Mueller, trưởng khoa Sinh thái học và Tiến hóa Sinh học tại Đại học California ở Irvine, Mỹ.
Thông qua các nghiên cứu trên ruồi giấm các nhà khoa học hy vọng có thể hiểu thêm về giai đoạn cuối cùng của cuộc đời con người.
Vào năm 2015, theo báo cáo đăng trên tạp chí Gerontology, các nhà nghiên cứu thấy rằng, ngày ruồi cái ngừng đẻ trứng là một yếu tố quan trọng dự báo cái chết. 10 ngày trước khi ngừng đẻ trứng các chỉ số về khả năng sinh sản của ruồi cái đều giảm. Họ cho rằng mọi nguyên nhân dẫn đến cái chết của ruồi cũng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản trong những ngày cuối đời của chúng.
Theo báo cáo mới đây của nhóm nghiên cứu, Mueller nhận định thời gian suy giảm này phù hợp với những ước tính của họ về thời gian diễn ra vòng xoay tử thần. 10 ngày chính là 1/3 vòng đời của ruồi giấm.
Một nghiên cứu từ năm 2002 trên ruồi giấm Địa Trung Hải (medfly) cho thấy 97% ruồi đực bắt đầu nằm ngửa bụng khoảng 16 ngày trước khi chết.
Trong một nghiên cứu khác, đối tượng thí nghiệm được mở rộng thêm trên giun tròn và cá ngựa vằn. Họ cho thuốc nhuộm vào thức ăn của chúng để quan sát xem ruột của chúng có biểu hiện tăng rò rỉ dịch (tính thấm) trước khi chết hay không.
Nếu tính thấm tăng, thuốc nhuộm sẽ bị rò rỉ vào cơ thể động vật và cơ thể chúng sẽ thay đổi màu sắc như màu xanh dương đối với ruồi, cá và màu xanh huỳnh quang đối với giun tròn.
Kết quả nghiên cứu được công bố trên ạp chí Scientific Reports cho thấy sự rò rỉ dịch ruột này là dấu hiệu của cái chết cận kề đối với cả ba loài.
Nhiều học giả hy vọng nghiên cứu vòng xoáy tử thần ở ruồi giấm và các sinh vật khác mở ra cánh cửa mới giúp học có thể cho biết nhiều hơn về sự suy yếu trước khi chết của con người trong tương lai.
Một nghiên cứu từ năm 2008 được công bố trong Tạp chí Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Quốc gia (Proceedings of the National Academy of Sciences), đưa ra bằng chứng về vòng xoáy tử thần đối với con người. Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu phân tích dữ liệu thu thập được về khả năng thể chất và nhận thức của 2.262 người Đan Mạch trong độ tuổi 92-100 từ năm 1998 đến 2005.
Họ đánh giá về khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày, đo sức nắm của tay, đánh giá về mức độ suy giảm nhận thức. Họ nhận thấy điểm đánh giá thể chất và nhận thức của các cá nhân chết trong vòng hai năm đầu tiến hành nghiên cứu thấp hơn đáng kể so với điểm số của những người còn sống tới năm 2005.
Theo Mueller, chúng ta có thể nhận thấy sự gia tăng rõ rệt các hạn chế về thể chất ngay trước khi người nào đó chết là nhờ giai đoạn vòng xoáy tử thần của cơ thể. Ông hy vọng các nghiên cứu vòng xoáy tử thần ở các sinh vật khác có thể mở ra nhiều gợi ý hơn về giai đoạn bí ẩn này.
Sắp tới các nhà khoa học sẽ nhân giống ruồi một cách có chọn lọc để tạo ra các nhóm đối tượng trải qua vòng xoáy tử thần với thời lượng khác nhau. "Sau khi tạo ra các quần thể mang gene khác nhau theo cách đó, bạn có thể tìm hiểu những gene nào cần thay đổi để giảm thời lượng của vòng xoáy tử thần", Mueller nói.
Từ đó, các nhà nghiên cứu có thể tìm trong hệ gene của con người các dấu hiệu di truyền tương tự vì con người có hệ gene tương đối giống ruồi giấm. Theo yourgenome.com, 75% gene gây bệnh ở con người cũng có mặt ở ruồi giấm.
Mueller hy vọng có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của con người lúc cuối đời chứ không phải là ngăn chặn hoặc thậm chí trì hoãn cái chết. "Cho dù chúng tôi không thể thay đổi thời điểm bạn chết, chúng tôi muốn bạn có thể sống bình thường cho đến những giây phút cuối cùng", Mueller chia sẻ.