Tình cờ phát hiện loại thuốc tiêu diệt vi khuẩn kháng kháng sinh trong… vườn nhà

Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã tình cờ phát hiện một loại kháng sinh mới mang tên "lariocidin", có khả năng chống lại các vi khuẩn không đáp ứng với thuốc thông thường. Phát hiện này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh vi khuẩn kháng thuốc đang trở thành vấn đề sức khỏe toàn cầu nghiêm trọng, khiến hàng triệu người tử vong mỗi năm do kháng sinh hiện tại không còn hiệu quả.

Từ mẫu đất vườn đến đột phá bất ngờ

Điều thú vị là loại kháng sinh này được tìm thấy trong… vườn nhà của một kỹ thuật viên! Các nhà khoa học đã thu thập mẫu đất từ khu vườn và phân tích, phát hiện một chủng vi khuẩn tên Paenibacillus sản xuất ra lariocidin – một loại lasso peptide. Lasso peptide có cấu trúc dạng nút thắt độc đáo, giúp chúng cực kỳ ổn định và khó bị phân hủy. Đặc tính này cho phép lariocidin duy trì hoạt tính lâu hơn nhiều so với những kháng sinh khác.

Cơ chế tấn công "hai trong một"

Lariocidin hoạt động khác biệt so với phần lớn kháng sinh hiện có. Thay vì tấn công thành tế bào, nó nhắm vào ribosome – bộ phận chịu trách nhiệm tổng hợp protein của vi khuẩn. Protein là thành phần thiết yếu cho sự sống và sinh sản của vi khuẩn. Lariocidin phá vỡ quá trình này bằng hai cách đồng thời:

• Vô hiệu hóa chức năng ribosome: Ngăn ribosome hoạt động bình thường.
• Gây lỗi tổng hợp protein: Buộc ribosome tạo ra protein sai hỏng.

Sự kết hợp này giúp lariocidin tiêu diệt hiệu quả ngay cả những chủng vi khuẩn đã kháng thành công nhiều loại thuốc khác.

Khám phá này nhấn mạnh giá trị của đất như nguồn cung cấp dược phẩm tiềm năng. Các vi sinh vật trong đất đã phát triển nhiều cơ chế phòng thủ độc đáo chống lại vi khuẩn khác, biến chúng thành nguồn tài nguyên quý cho nghiên cứu kháng sinh. Giới khoa học ngày càng tập trung phân tích vi khuẩn trong đất để tìm giải pháp cho tình trạng kháng thuốc.

Vấn đề mang tính toàn cầu

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kháng kháng sinh (AMR) là một trong 10 mối đe dọa sức khỏe cộng đồng hàng đầu, với khoảng 1,27 triệu ca tử vong trực tiếp mỗi năm. Việc phát triển kháng sinh mới như lariocidin là yếu tố then chốt để đảo ngược xu hướng này cũng như duy trì hiệu quả điều trị.

Dù đầy hứa hẹn, lariocidin mới chỉ ở giai đoạn nghiên cứu sơ bộ. Các nhà khoa học sẽ cần thực hiện các thử nghiệm lâm sàng để đánh giá độ an toàn và hiệu quả trên người. Ngoài ra, việc phát triển quy trình sản xuất quy mô lớn, do cấu trúc phức tạp của lasso peptide sẽ đòi hỏi công nghệ tổng hợp cực kỳ tinh vi.

Đây là minh chứng cho thấy thiên nhiên vẫn ẩn chứa vô số giải pháp mà chúng ta chưa khám phá hết. Chìa khóa thành công nằm ở việc tìm kiếm đúng nơi và phân tích đúng cách.