Góc tiến hóa: Con người đang phát triển 'thêm' động mạch ở cẳng tay

Theo nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học từ Đại học Flinders, Đại học New South Wales, Đại học Adelaide và Đại học Zurich, sự xuất hiện bổ sung của động mạch giữa trên cẳng tay người (median artery) là một ví dụ rõ ràng về những thay đổi về mặt tiến hóa trong giải phẫu cơ thể người.

Động mạch giữa là đường mạch chính cung cấp máu cho cẳng tay và bàn tay của con người khi còn nằm trong bụng mẹ. Đường động mạch quan trọng này được hình thành ngay từ khi chúng ta là một bào thai, nhưng nó sẽ dần biến mất khi chúng ta được sinh ra.

Các động mạch quay (radial artery) và động mạch trụ (ulnar artery) thường thay thế động mạch trung gian trong những giai đoạn phôi thai phát triển trong bụng mẹ, vì vậy, hầu hết mọi người sau khi sinh ra đều sẽ không còn động mạch trung gian.

Tuy nhiên theo nghiên cứu mới nhất từ các nhà khoa học quốc tế, ngày càng có nhiều trường hợp động mạch giữa của cẳng tay được “giữ lại” trên người trưởng thành. Nói cách khác, hiện tại, trường hợp một người có thể có toàn bộ cả ba động mạch cẳng tay không hề hiếm.

Cụ thể hơn, một số nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng động mạch giữa hiện có thể được tìm thấy ở khoảng 35% người trưởng thành - con số nhiều đến mức “khó tin”. Chưa dừng lại ở đó, các nhà khoa học dự đoán rằng nếu xu hướng này tiếp tục được duy trì, gần như bất cứ ai sinh ra trong 80 năm tới đều sẽ mang trên mình động mạch giữa cẳng tay đến tuổi trưởng thành.

“Sự tồn tại của động mạch giữa mang lại lợi ích lớn, đó là tăng khả năng cung cấp máu hiệu quả hơn, và có thể được sử dụng làm “nguồn thay thế” trong các trường hợp phẫu thuật ở những bộ phận khác trên cơ thể", Giáo sư Maciej Henneberg đến từ Đại học Adelaide và Viện Y học Tiến hóa thuộc Đại học Zuric, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết.

"Đây rõ ràng là quá trình tiến hóa vi mô ở người hiện đại, và động mạch giữa là một ví dụ hoàn hảo chứng minh cho việc cơ thể chúng ta vẫn đang không ngừng phát triển để trở nên hoàn hảo hơn”.

Mục đích chính trong nghiên cứu của Giáo sư Henneberg và các đồng nghiệp là nhằm điều tra sự phổ biến của động mạch trung gian ở người trưởng thành trong 250 năm qua, và để làm rõ giả thuyết cho rằng có một xu hướng gia tăng trong tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến động mạch cẳng tay.

“Nghiên cứu của chúng tôi về sự phổ biến của động mạch qua nhiều thế hệ cho thấy con người hiện đại đang tiến hóa với tốc độ nhanh hơn bất kỳ thời điểm nào trong vòng hơn 250 năm qua. Kể từ thế kỷ 18 đến nay, các nhà giải phẫu học đã nghiên cứu mức độ phổ biến của động mạch giữa cẳng tay ở người lớn, và nghiên cứu của chúng tôi cho thấy nó đang tăng lên rõ ràng”, Tiến sĩ Teghan Lucas, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết.

Theo đó, tỉ lệ sở hữu động mạch giữa cẳng tay ở những người sinh vào giữa những năm 1880 là 10% ,so với 30% ở những người sinh vào cuối thế kỷ 20. Đây rõ ràng là một sự gia tăng đáng kinh ngạc trong một khoảng thời gian khá ngắn, khi nói đến quá trình tiến hóa tự nhiên.

“Xu hướng gia tăng này có thể là do đột biến gen liên quan đến sự phát triển động mạch giữa, hoặc các vấn đề sức khỏe của bà mẹ trong thời kỳ mang thai, hoặc cả hai”.

Nếu xu hướng này tiếp tục được duy trì, phần lớn mọi người đều sẽ có động mạch giữa cẳng tay vào năm 2100. Về mặt khoa học, nếu tỷ lệ người sở hữu đặc điểm này vượt mức 50%, nó sẽ không còn là một khái niệm bất thường nữa.