Hướng dẫn cài đặt Unix/Linux

Một khái niệm Unix quan trọng là environment, mà được định nghĩa bởi các biến môi trường. Một số được thiết lập bởi hệ thống, số khác được thiết lập bởi bạn, bởi shell hoặc bất kỳ chương trình mà bạn tải về.

Một biến là một chuỗi ký tự mà chúng ta gán một giá trị. Giá trị được chỉ định có thể là một số, văn bản, tên file, thiết bị hoặc bất kỳ kiểu dữ liệu khác.

Ví dụ, đầu tiên chúng ta thiết lập một biến TEST và sau đó chúng ta truy cập giá trị của nó bằng cách sử dụng lệnh echo.

$TEST="Unix Programming"
$echo $TEST
Unix Programming

Ghi chú rằng các biến môi trường được thiết lập mà không sử dụng ký hiệu $ nhưng trong khi truy cập chúng, chúng ta sử dụng ký hiệu $ như là một tiền tố. Những biến này giữ giá trị của chúng cho đến khi chúng ta thoát khỏi shell.

Khi bạn đăng nhập vào hệ thống, Shell ở dưới chế độ khởi tạo để thiết lập môi trường biến. Điều này thường là tiến trình 2 bước mà bao gồm Shell đọc các file sau:

/etc/profile

profile

Tiến trình như sau:

1. Kiểm tra shell để thấy /etc/profile có tồn tại hay không..
2. Nếu nó tồn tại, Shell đọc nó. Nếu không thì, file này bị bỏ qua. Không có thông báo lỗi hiển thị.
3. Shell kiểm tra file .profile có tồn tại hay không trong thư mục chính của bạn. Thư mục chính là thư mục mà bắt đầu khi bạn đăng nhập thành công vào hệ thống.
4. Nếu nó tồn tại, Shell đọc nó; nếu không thì, Shell bỏ qua. Sẽ không có thông báo lỗi được hiển thị.

Ngay sau khi cả hai file trên được đọc, Shell hiển thị một dòng nhắc:

$

Đây là dòng nhắc mà tại đó bạn có thể nhập lệnh để thực thi chúng.

Ghi chú - Tiến trình khởi tạo Shel được liệt kê chi tiết ở đây áp dụng cho tất cả Shell kiểu Bourne, nhưng một vài file được thêm vào được sử dụng bởi bash và ksh.

.profile File trong Unix/Linux:

File /etc/profile được duy trì bởi người quản lý hệ thống và chứa đựng thông tin khởi tạo Shell được yêu cầu bởi tất cả người sử dụng trên hệ thống.

File .profile là dưới quyền kiểm soát của bạn. Bạn có thể nhập thêm thông tin Shell tùy theo ý bạn muốn tới file này. Thông tin ít nhất mà bạn cần thiết lập bao gồm:

Kiểu terminal mà bạn đang sử dụng

Danh sách các thư mục mà trong đó đặt vị trí các lệnh

Danh sách các biến của kiểu terminal của bạn.

Bạn có thể kiểm tra .profile trong thư mục chính. Mở nó bằng cách sử dụng bộ soạn vi và kiểm tra tất cả các biến thiết lập cho môi trường của bạn.

Thiết lập kiểu terminal trong Unix/Linux

Thường thì kiểu terminal bạn đang sử dụng là được định hình tự động bằng chương trình login hoặc getty. Đôi khi, tiến trình định hình tự động này dự đoán kiểu terminal của bạn không chính xác.

Nếu kiểu terminal không được thiết lập chính xác, kết quả của lệnh có thể trông khá lạ, hoặc bạn không thể tương tác với Shell một cách chính xác.

Để đảm bảo không xảy ra trường hợp này, hầu hết người sử dụng thiết lập kiểu terminal của họ tới dạng mẫu số chung thấp nhất như sau:

$TERM=vt100
$

Thiết lập PATH trong Unix/Linux:

Khi bạn gõ bất kỳ lệnh nào trên dòng nhắc lệnh, Shell phải xác định vị trí lệnh trước khi nó có thể được thực thi.

Biến PATH xác định vị trí trong đó Shell sẽ tìm kiếm các lệnh. Thường thì nó được thiết lập như sau:

$PATH=/bin:/usr/bin
$

Tại đây mỗi cổng vào (entry) được thiết lập riêng rẽ bởi dấu hai chấm ":" là các thư mục. Nếu bạn yêu cầu Shell để thực thi một lệnh và nó không thể tìm kiếm lệnh đó trong bất kỳ thư mục đã được cung cấp biến PATH, một thông tin tương tự như sau xuất hiện:

$hello
hello: not found
$

Các biến PS1 và PS2 được bàn luận trong mục kế tiếp.

Các biến PS1 và PS2 trong Unix/Linux

Các ký tự mà Shell hiển thị khi dòng nhắc lệnh được giữ trong biến PS1. Bạn có thể thay đổi biến này tới bất kỳ cái gì bạn muốn. Ngay sau khi bạn thay đổi nó, nó sẽ được sử dụng bởi shell từ thời điểm đó.

Ví dụ, nếu bạn thông báo lệnh:

$PS1='=>'
=>
=>
=>

Dòng nhắc có thể trở thành =>. Để thiết lập giá trị của PS1 để nó chỉ thư mục làm việc, thông báo lệnh sau:

=>PS1="[\u@\h \w]$"
[root@ip-72-167-112-17 /var/www/tutorialspoint/unix]$
[root@ip-72-167-112-17 /var/www/tutorialspoint/unix]$

Kết quả của lệnh này là dòng nhắc lệnh hiển thị tên sử dụng của người dùng, tên hostname, và thư mục làm việc.

Có một vài dãy thoát (escape) được sử dụng làm tham số giá trị cho PS1, vì thế cố gắng giới hạn chính bạn để dòng nhắc không lấn át thông tin.

Bạn có thể tạo sự thay đổi bởi chính bạn mỗi khi bạn đăng nhập vào, hoặc bạn có thể có thay đổi được tạo một cách tự động trong PS1 bằng cách thêm nó tới file .profile.

Khi bạn thông báo một lệnh mà chưa hoàn thiện, Shell sẽ hiển thị một dòng nhắc lệnh thứ hai và đợi bạn hoàn thiện lệnh đó và nhập lại.

Dòng nhắc lệnh mặc định thứ hai là ký hiệu lớn hơn >, nhưng có thể được thay đổi bằng cách định nghĩa lại biến PS2.

Dưới đây là ví dụ về cách sử dụng dòng nhắc lệnh thứ hai:

$ echo "this is a
> test"
this is a
test
$

Tiếp theo là ví dụ mà định nghĩa lại PS2 với một dòng nhắc được tùy chỉnh theo ý ban:

$ PS2="secondary prompt->"
$ echo "this is a
secondary prompt->test"
this is a
test
$

Các biến môi trường trong Unix/Linux

Dưới đây là một danh sách cục bộ của các biến môi trường quan trọng. Những biến này sẽ được thiết lập và truy cập như đã đề cập phần trên.

Dưới đây là ví dụ minh họa một vài biến môi trường:

$ echo $HOME
/root
]$ echo $DISPLAY

$ echo $TERM
xterm
$ echo $PATH
/usr/local/bin:/bin:/usr/bin:/home/amrood/bin:/usr/local/bin
$

Theo Tutorialspoint

Bài trước: Quyền hạn/Chế độ truy cập file trong Unix

Bài tiếp: Các tiện ích cơ bản: in, email trong Unix