Phương pháp kỷ luật tích cực theo độ tuổi dành cho cha mẹ

Kỷ luật con không phải trừng phạt mà là cải thiện hành vi của chúng. Như thế trẻ mới có thể trưởng thành ổn định về cả tâm lý và quan hệ xã hội. Thế nhưng, cách kỷ luật tích cực cho trẻ 2 tuổi không giống trẻ 10 tuổi. Nhiều phụ huynh muốn dùng hình phạt để răn dạy con ở mọi lứa tuổi nhưng có những chiến lược khác đơn giản và hiệu quả hơn được các bác sĩ nhi khoa khuyên dùng để dạy trẻ có tính kỷ luật tích cực ngay từ khi còn nhỏ.

Phương pháp kỷ luật tích cực cho trẻ từ 1 tới 2 tuổi

1 tới 2 tuổi là giai đoạn chập chững biết đi. Lúc này, trẻ thích khám phá thế giới, vì thế, hãy để bé tự do làm điều đó. Chỉ cần đảm bảo không để trẻ một mình, luôn để mắt tới trẻ để chắc chắn bé không tự làm bản thân và người khác bị thương.

Những việc cần tránh:

• Chờ đợi: Trẻ mới biết đi rất nhạy cảm và sợ bị bỏ rơi.
• La hét: Tránh cho trẻ cảm giác không được yêu thương.
• Cấm đoán và giải thích dài dòng: Ngôn từ của trẻ vẫn đang phát triển. Trẻ chưa đủ lớn để biết cách diễn giải và phản ứng lại.

Thay vào đó, hãy:

• Dẫn trẻ tránh xa địa điểm, đối tượng hay hoạt động gây hại và kiên quyết nói không kèm lời giải thích ràng. Ví dụ: “Không được vì nó nóng.”
• Thu hút sự chú ý của trẻ sang đối tượng hoặc môi trường khác.
• Gần gũi với trẻ để chắc chắn chúng không cảm thấy bị ghét hay không được bảo vệ và tránh mọi tổn thương có thể xảy ra.

Phương pháp kỷ luật tích cực cho trẻ từ 2 tới 3 tuổi

Giai đoạn này trẻ luôn nỗ lực không ngừng để giành quyền tự chủ và khẳng định bản thân nhưng khả năng học tập còn hạn chế. Điều này dẫn tới sự thất vọng và cơn giận dữ hay ăn vạ kéo dài.

Những việc cần tránh:

• Cấm đoán.
• Phớt lờ trẻ vì cho rằng chúng sẽ sớm lấy lại bình tĩnh trong thời gian ngắn. Điều đó sẽ không xảy ra.
• Đánh đòn luôn.

Thay vào đó, hãy:

• Giữ bình tĩnh. Cơn giận dữ không phải sự tức giận và thách thức. Hãy cố gắng đồng cảm với trẻ để chúng không thất vọng.
• Dẫn trẻ ra khỏi môi trường tiêu cực.
• Xoa dịu tâm trạng bằng cách ôm trẻ để chúng lại hướng về phía bạn. Hỏi tại sao chúng lại cư xử như thế.Nguyên nhân có thể do chúng sợ hãi, căng thẳng hay mệt mỏi.
• Giải thích tình huống nhẹ nhàng và rõ ràng. Sau đó, an ủi và cho bé biết một ví dụ về hành vi phù hợp.

Phương pháp kỷ luật tích cực cho trẻ từ 3 tới 5 tuổi

Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo và chuẩn bị vào lớp 1 thường đã có nhận thức về thực tế và những hạn chế nhưng vẫn cần trợ giúp để tiếp thu quy tắc và phát triển khả năng phán đoán đúng đắn.

Những việc cần tránh:

• Những bài giảng và cuộc nói chuyện dài dòng sẽ không ảnh hưởng tới hành vi của trẻ, thậm chí còn gây phản tác dụng.
• Đe dọa trẻ khi chưa gây ra hậu quả gì. Điều này sẽ chỉ cho chúng thấy những quy tắc thật sự vô nghĩa.

Thay vào đó, hãy:

• Thiết lập và triển khai những quy tắc nhất quán, dễ hiểu mà trẻ có thể làm theo.
• Chỉ dẫn một số hành vi phù hợp cho trẻ.
• Dùng biện pháp tạm dừng khi trẻ mất kiểm soát. Số phút nên bằng độ tuổi của trẻ, tối đa là 5 phút.
• Giáo dục trẻ bằng cách cho phép những hậu quả hợp lý của hành vi xấu tác động đến chúng.
• Ngăn chặn hành vi không mong muốn bằng cách khen ngợi hành vi tốt. Điều này sẽ khích lệ trẻ ở độ tuổi này vì chúng thích được người khác chấp thuận.

Phương pháp kỷ luật tích cực cho trẻ từ 6 tới 12 tuổi

Trong giai đoạn này, bắt đầu từ 6 tuổi, trẻ sẽ ngày càng có nhiều quyền tự chủ hơn, điều này có thể khiến trẻ muốn khẳng định trước mặt cha mẹ và bắt đầu xung đột. Giờ đây, các em có thể chọn bạn bè và sở thích của mình, nhưng cha mẹ vẫn có quyền kiểm soát các quyết định quan trọng vì trẻ em từ 6 đến 12 tuổi không phải lúc nào cũng phân tích các quyết định của mình thận trọng như người lớn.

Những việc cần tránh:

• Hình phạt không thực tế cho hành vi xấu. Việc cấm một đứa trẻ 10 tuổi không chơi Nintendo trong một tháng có lẽ là điều không nên.
• Làm nhục và khiến đứa trẻ xấu hổ vì hành vi không thể chấp nhận được của chúng trước mặt người khác. Họ cần một hình mẫu tốt và toàn diện.
• Thảo luận về sự việc với đứa trẻ, đồng thời cố gắng kỷ luật chúng. Nếu không, quyền của của bạn sẽ bị bác bỏ.

Thay vào đó hãy:

• Một cuộc nói chuyện hợp lý không phán xét.
• Hiểu hành vi phù hợp với lứa tuổi.
• Thiết lập và tuân thủ nội quy trong nhà. Luôn luôn. Điều này sẽ xác nhận thẩm quyền của bạn.
• Loại bỏ hoặc trì hoãn các đặc quyền như chơi đồ chơi và ăn món tráng miệng. Hãy nhớ rằng, mọi quy tắc nên phù hợp với thực tế.
• Để trẻ chịu trách nhiệm có thể ở mức tối đa vì hành vi đã gây ra.

Phương pháp kỷ luật tích cực cho trẻ từ 13 tới 18 tuổi

Độ tuổi thanh thiếu niên thường gọi là tuổi “nổi loạn” và thường phản đối những quy tắc cha mẹ đưa ra. Chúng đang cố gắng tìm kiếm giá trị của bản thân và khẳng định cá tính của mình nên hơi xa cách cha mẹ và có xu hướng hành động bốc đồng. Đây là giai đoạn xung đột khó khăn giữa phụ huynh và con cái.

Những việc cần tránh:

• Không tôn trọng con, đặc biệt là trước mặt người lạ và bạn bè.
• Giải thích dài dòng.
• Nói “Mẹ/Ba đã bảo rồi mà!” trong lời nói với con.

Thay vào đó hãy:

• Thiết lập quy tắc theo độ tuổi theo cách không phê phán. Điều quan trọng là bạn phải tuân thủ chúng.
• Để trẻ tự chịu trách nhiệm với hành vi của mình. Giữ thái độ không đối đầu. Nếu con làm vỡ cửa sổ nhà hàng xóm khi đá bóng, hãy để chúng trả tiền bồi thường bằng tiền tiêu vặt.
• Đàm phán về các chủ đề phù hợp với thanh thiếu niên. Điều này mang lại cảm giác độc lập và là một phần trong quyết định của chúng.
• Là bạn của con. Nhiều thanh thiếu niên tìm kiếm và muốn có sự hướng dẫn và chấp thuận của cha mẹ để định hướng hành vi của mình.

Trên đây là phương pháp dạy con tính kỷ luật tích cực được các bác sĩ chuyên khoa khuyến khích. Hi vọng bài viết hữu ích với bạn!