Đối với nhiều người thì câu hỏi: tố chất lãnh đạo là do bẩm sinh hay phải qua quá trình rèn luyện mới có thực sự luôn là vấn đề gây tranh cãi. Liệu ai mới là người xứng đáng trở thành lãnh đạo?
Một khi có được các câu trả lời chính xác về những vấn đề trên thì văn hóa và năng suất làm việc của một tổ chức có thể tiến lên những tầm cao mới. Ngược lại, hiểu sai vấn đề thì quá trình phát triển của doanh nghiệp có thể xuống dốc.
Chú thích: Bài viết này sẽ cung cấp cho độc giả câu trả lời rõ ràng những cho câu hỏi trên, được dịch lại từ chia sẻ của Jack Welch – cựu CEO General Electric (GE), chủ tịch Viện đào tạo MBA trực tuyến Jack Welch Management Institute và vợ ông là bà Suzy Welch – diễn giả, nhà báo kinh tế, tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy trên trang LinkedIn. Thông qua các chương trình học MBA trực tuyến, Viện quản lý Jack Welch đã thay đổi cuộc sống của các học viên bằng cách cung cấp cho họ những giải pháp để trở thành nhà lãnh đạo xuất sắc, xây dựng những đội nhóm làm việc tuyệt vời và giúp họ đưa tổ chức của mình giành chiến thắng trên thị trường cạnh tranh ngày càng khắc nghiệt.
Trước khi làm rõ vấn đề trên, hãy cùng nói về định nghĩa của lãnh đạo. Nó gồm một số tố chất cần thiết nhưng không bao gồm khả năng thống nhất - tố chất yêu cầu đối với mọi vị trí lãnh đạo, không bao gồm thông minh - tố chất được xem là "tấm vé" cho bất cứ ai muốn tham gia vào cuộc chơi trong tình trạng thị trường toàn cầu trở nên rất phức tạp và cũng không bao gồm sự trưởng thành về mặt cảm xúc.
Theo Jack và Suzy Welch, lãnh đạo bao gồm 5 tố chất: 3 trong số đó vốn là bẩm sinh, 2 tố chất còn lại có thể được mài giũa nhờ kinh nghiệm và quá trình rèn luyện.
Từ kinh nghiệm của chúng tôi - tố chất đầu tiên của lãnh đạo đó là năng lượng tích cực, tức là khả năng duy trì mọi hoạt động với sức khỏe tràn đầy và thái độ lạc quan bất kể các tình huống xấu hay tốt.
Tố chất thứ hai là khả năng truyền "lửa" cho người khác, tức là giúp họ khai phá nguồn năng lượng tích cực của bản thân đối mặt với mọi thử thách và hoàn thành mọi nhiệm vụ.
Tố chất thứ ba là sắc bén - tức là tính quyết đoán, chắc chắn, hoặc "Say Yes" hoặc "Say No", chứ không phải là "có lẽ" hay "có thể"...
Đặc điểm thứ 4 là người lãnh đạo phải có đam mê. Họ tập trung vào thứ họ muốn, quan tâm đến vấn đề một cách sâu sắc. Họ đổ mồ hôi và họ tin tưởng.
Đặc điểm thứ 5 và cũng là cuối cùng, năng lực thực thi, tức là khả năng hoàn thành công việc một cách hiệu quả.
Bạn có thể hình dung được năng lượng tích cực và khả năng truyền năng lượng cho người khác rất đặc biệt - gần như không phải ai cũng sao chép hay có được. Về cơ bản, chúng thuộc về cá tính. Tương tự, đam mê cũng là bẩm sinh. Một vài người thể hiện điều này rất mãnh liệt. Họ yêu con người, cuộc sống và công việc một cách tự nhiên. Đam mê ở trong con người họ. Đam mê chính là họ.
Sự sắc bén và năng lực thực thi lại rất khác. Những nhân viên mới hiếm khi sở hữu hai tố chất này nên các nhà quản lý cấp trung buộc phải đào tạo. Tuy nhiên, "người thầy" tốt nhất lại là thử thách và các kinh nghiệm thực tế. Đó là bởi vì sự sắc bén và năng lực thực thi là một "hàm" rất rộng của sự tự tin. Bạn có thể nói có hoặc không một cách chắc chắn khi bạn đã trải qua hàng ngàn tình huống khó khăn như vậy và đã thấy được hiệu quả của từng quyết định dứt khoát của mình.
Giống như vậy, chỉ có trong những thử thách thực sự, các nhà quản lý mới cảm nhận được sức mạnh của việc ra quyết định một cách nhanh chóng, trách nhiệm lớn lao và các kết quả xứng đáng. Họ cũng có thể trải qua những tổn thất khi đưa ra chiến lược thực thi sai lầm - một lỗi mà hầu hết những nhà lãnh đạo thành công không bao giờ lặp lại lần thứ hai trong suốt quá trình đảm nhận vị trí đó.
Vậy thì các phẩm chất lãnh đạo bẩm sinh hay do rèn luyện mà có? Cậu trả lời (có lẽ không có gì đáng ngạc nhiên) là cả hai. Lúc này, một chiến thuật tốt nhất đó là thuê những người có năng lượng, có khả năng truyền "lửa" và đam mê; sau đó, khai phá sức mạnh của họ bằng cách đào tạo và phát triển để hình thành nên hai tố chất tiếp theo là năng lực thực thi và khả năng sắc bén.
Hãy thúc đẩy những người có tiềm năng của tất cả các tố chất trên. Tuy vậy, luôn nhớ rằng không phải ai cũng đều có khả năng trở thành lãnh đạo.