Sao lưu và phục hồi Registry trong Windows XP (Phần cuối)

Xem lại: Sao lưu và phục hồi Registry trong Windows XP (Phần 1)

Khôi phục file .reg sao lưu

Có bốn cách khôi phục file sao lưu .reg. Cụ thể như sau:

• Cách 1: Từ thanh thực đơn của Registry Editor, chọn File > Import... Sau đó xác định vị trí file .reg được ghi, chọn file và kích Open. Nội dung của file .reg sẽ được đưa vào Registry hiện tại. Sau đó, sẽ có một hộp thoại xác nhận trạng thái thông tin trong file được nhập thành công vào Registry xuất hiện. Phương thức này ít nguy hiểm vì nó buộc bạn phải lựa chọn một cách có chủ đích file .reg muốn nhập.

• Cách 2: Trong Windows XP, chế độ tự động kết hợp file .reg vào Registry khi kích đúp lên file được đặt mặc định. Phương thức này có mức nguy hiểm cao hơn, nhất là khi bạn kích đúp nhầm file .reg. Nhưng trước khi nhập thông tin vào sẽ có một hộp thoại thông báo tên file đồng thời hỏi bạn xem liệu có chắc chắn muốn thêm nội dung file này vào Registry hay không và chờ câu trả lời Yes hay No của bạn. Nếu bạn chọn Yes, một hộp thoại khác xác nhận thông tin đã được nhập thành công vào Registry được cung cấp. Nếu bạn chọn No, quá trình kết thúc, không có thông tin vào được thêm vào Registry.

• Cách 3: Xác định vị trí file .reg được ghi và kích vào file để mở menu ngữ cảnh. Chọn Merge, một hộp thoại thông báo tên file xuất hiện, hỏi bạn xem liệu có chắc chắn muốn bổ sung nội dung file vào Registry hay không và chờ câu trả lời Yes hay No của bạn. Tương tự như trên, nếu bạn chọn Yes, một hộp thoại mới xuất hiện thông báo thông tin trong file đã được nhập thành công vào Registry. Nếu bạn chọn No, quá trình kết thúc, không có thông tin nào được đưa vào Registry.

• Cách 4: Xác định vị trí file .reg được ghi và kích vào file để mở menu ngữ cảnh. Chọn Open With > Registry Editor, hộp thoại thông báo tên file .reg xuất hiện. Giống như trên nó cũng hỏi liệu bạn có chắc chắn muốn bổ sung nội dung file vào Registry hay không và chờ câu trả lời Yes hay No của bạn. Tương tự như trên, nếu bạn chọn Yes, một hộp thoại mới xuất hiện thông báo thông tin trong file đã được nhập thành công vào Registry. Nếu bạn chọn No, quá trình kết thúc, không có thông tin nào được đưa vào Registry.

Mặt hạn chế của phương thức sao lưu sử dụng file .reg

Những người giàu kinh nghiệm trong chỉnh sửa Registry đều thống nhất rằng việc khởi động quá trình nhập dữ liệu của file vào Registry bằng cách kích đúp lên file .reg là hết sức nguy hiểm, cho dù có hộp thoại cảnh báo. Nhiều người đã thay đổi chế độ mặc định này bằng cách mở trong Notepad. Bạn có thể làm như sau: kích phải chuột lên file .reg > chọn Open With > Choose Program…, chọn Notepad trong danh sách chương trình được đưa ra. Đánh dấu check trong tuỳ chọn Always Use The Selected Program To Open This Kind Office File và kích OK. Bây giờ, mỗi lần kích đúp lên file .reg, bạn sẽ chỉ mở nó trong Notepad, an toàn hơn nhiều.

Mặc dù đã nói qua ở phần trên (Các kiểu sao lưu Registry), nhưng tôi nghĩ là không thừa khi nhắc lại một số điểm hạn chế của kiểu sao lưu sử dụng file .reg. Điểm yếu cơ bản của kiểu sao lưu này chỉ tóm gọn trong hai từ: Merge (kết hợp) hay Replace (thay thế). Giả sử một lúc nào đó bạn sao lưu một file .reg, để vào một nơi an toàn. Rồi bắt đầu thay đổi, chỉnh sửa Registry, dùng Registry Editor. Nhưng đáng tiếc, những thay đổi của bạn không giúp máy hoạt động như ý muốn. Bạn quay trở lại, dùng file sao lưu, mong muốn sau khi phục hồi phần sao lưu hệ thống hoạt động lại như cũ. Nhưng nó có thực sự được như thế không hay cơ may của bạn lại rất mong manh?

Câu trả lời là: có thể, tuỳ thuộc xem bạn chỉnh sửa cái gì. Đây chính là chỗ nên dùng Merge hay Replace. Chúng ta hãy xem một số mệnh đề logic Nếu/Thì sau:

• [Nếu] một giá trị tồn tại trong file .reg và cũng tồn tại trong Registry được chỉnh sửa [Thì] giá trị đó sẽ được thay đổi trong Registry.
• [Nếu] một giá trị tồn tại trong file .reg nhưng không tồn tại trong Registry được chỉnh sửa [Thì] giá trị đó sẽ được thêm vào Registry.
• [Nếu] một giá trị không tồn tại trong file .reg nhưng tồn tại trong Registry được chỉnh sửa [Thì] giá trị đó sẽ không bị loại bỏ hay thay đổi trong Registry.
• [Nếu] một giá trị không tồn tại trong file .reg và cũng không tồn tại trong Registry được chỉnh sửa [Thì] không có gì được thực hiện trong Registry.

Mệnh đề thứ ba, dòng được đánh dấu màu đỏ chính là chỗ vấn đề hay điểm yếu của kiểu sao lưu bằng file .reg xuất hiện. Nếu mọi thay đổi hay chỉnh sửa trên Registry không nằm ngoài phạm vi các phần đã sao lưu trong file .reg, mọi thứ đều ổn. Nhưng nếu bạn bổ sung thêm khoá hay giá trị mới khi chỉnh sửa thì sẽ xuất hiện vấn đề. Quá trình nhập lại file sao lưu không thể thay thế hay loại bỏ phần đã thêm vào Registry, vì nó không có trong file sao lưu.

Nếu bạn thực sự đảm bảo được mình sẽ chỉ sửa chữa hay thay đổi trên các giá trị đã tồn tại, không tạo mới bất cứ khoá hay giá trị nào, bạn có thể dùng kiểu .REG File. Nhưng nếu không dám chắc 100%, tốt hơn hết bạn nên dùng phương phức sao lưu Hive File Backups được nói tiếp sau đây.

Phương thức Hive File

Ngoại trừ hai điểm hạn chế có nói ở trên, sử dụng các file .REG để sao lưu vẫn là một phương thức tốt. Phương thức thứ hai được nói tới ở đây là sử dụng kiểu Hive File, cũng tương tự như .REG File nhưng khắc phục được các mặt hạn chế của .Reg File. Thông thường bạn nền dùng kiểu Hive File thì tốt hơn. (Xem lại hình 3).

Giống như các file .reg, thủ tục sao lưu thực khi tạo file hive cũng đơn giản. Trong khung Keys Pane, kích phải chuột lên từng khoá muốn sao lưu (ở đây là Desktop), chọn [Export], ghi tên file và chọn kiểu file sao lưu. Trong hình 10, tên file được lấy ví dụ là Desktop, kiểu file là Registry Hive Files. Khi tạo file sao lưu kiểu hive, bạn cần phải bổ sung phần tên mở rộng cho file được tạo. Có hai tên mở rộng được dùng phổ biến nhất là ".dat" và ".hiv". Trong hình dưới, chúng ta lấy minh hoạ với đuôi .hiv, tên file đầy đủ là Desktop.hiv.

Hình 10

Chú ý nút "Selected Branch" mô tả chi tiết khoá nào thực sự được ghi. Kiểm tra nhanh thông tin này có thể giúp bạn tránh được nhiều phiền toái, thậm chí sai lầm chết người nếu sao lưu sai khoá. Sau khi kích nút Save, khoá sẽ được ghi lại với tên file là "Desktop.hiv" tại vị trí bạn chọn. Bạn cần chú ý thêm một số điểm sau:

• Khi sao lưu khoá cha thì các khoá con của nó cũng được sao lưu. Ví dụ trong trường hợp này, khoá HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop được chọn để sao lưu thì khoá con của nó: HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop\WindowMetrics cũng sẽ được sao lưu.

• Thông thường người dùng hay chuyển mức sao lưu Registry lên cao hơn so với cần thiết. Trong ví dụ này, khi đánh dấu khoá muốn sao lưu là HKEY_CURRENT_USER\Control Panel, khoá HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop sẽ được sao lưu. Nhưng ngoài ra còn có nhiều khoá khác không mong đợi cũng trở thành một phần của file sao lưu. Bạn có thể hạn chế mức khoá mong muốn gần nhất có thể bằng cách chuyển cấu trúc phân tầng xa hơn mức cần thiết. Bảng bên dưới minh hoạ file .hiv tăng kích thước nhanh như thế nào nếu điểm cuối được chọn không hợp lý. Rõ ràng là lựa chọn cuối cùng được đánh dấu màu đỏ là trường hợp nên dùng. Không chỉ cần ít không gian nhớ hơn mà còn có thể được nhập nhanh chóng.

Phục hồi file Hive sao lưu

Để phục hồi file hive sao lưu bạn làm như sau:

• Mở Registry Editor.
• Xác định vị trí file hive sao lưu được nhập vào trong khung Key Pane (khung bên trái).
• Vào File > Import…
• Chọn kiểu file là Registry Hive Files.
• Xác định vị trí file sao lưu hive được ghi lại, bấm vào file > Open.
• Hộp thoại như hình 11 xuất hiện

Hình 11

• Xác nhận thông tin trong hộp thoại Confirm Restore Key. Nếu đúng, chọn Yes, nếu sai, chọn No.
• Nếu bạn chọn Yes, một hộp thoại mới thông báo file đã được nhập thành công vào Registry xuất hiện. Nếu bạn chọn No, quá trình kết thúc, không có thông tin nào được đưa vào Registry.

Có nhiều dòng trong đoạn trên được đánh dấu màu đỏ nhằm mục đích cảnh báo. Hãy nhìn vào hình 11 ở trên và chú ý câu The Key Will Be Restored On Top Of Key: Desktop (Khoá sẽ được phục hồi lên đầu các khoá: Desktop). Bây giờ nhìn vào hình 12 bên dưới, cũng có một dòng gần như hoàn toàn giống nhau The Key Will Be Restored On Top Of Key: Control Panel (Khoá sẽ được phục hồi lên đầu các khoá: Control Panel). Bạn hãy cẩn thận xác nhận lại thông tin trước khi kích vào Yes hay No. Vì tất cả giá trị khoá và khoá con hiện tại có thể sẽ bị xoá khi phục hồi lại khoá cũ, theo tên khoá được chỉ ra (Desktop hay Control Panel).

Hình 12

Khôi phục vị trí sai cho Hive File Backup có thể sẽ xoá sạch toàn bộ các phần quan trọng của Registry và hệ thống gần như sẽ bị tê liệt. Không thể nói có cách giải quyết nào gọi là tốt nhất cho tình huống này. Chỉ có một phương pháp gợi ý là bạn nên tạo tên file ghi cả vị trí muốn khôi phục, chẳng hạn trong trường hợp của chúng ta có thể là HKCUControlPanelDesktop.hiv. Nên phục hồi từng file sao lưu trong các thư mục phân biệt. Trong mỗi thư mục, bên cạnh file sao lưu, nên tạo một file text Notepad nhỏ ghi lại chi tiết khi nào và vì sao lại tại file sao lưu này. Đồng thời cũng nên ghi lại đường dẫn Registry cho các file nên nhập.

Phương thức sao lưu System State

Sao lưu kiểu System State là sao lưu các thành phần trạng thái hệ thống như Registry, cơ sở dữ liệu Registry lớp COM+ (COM+ Class Registration Database) và các file boot. Windows XP được trang bị một tiện ích sao lưu là Backup Utility. Bạn có thể mở nó ra bằng cách: vào Start > All Programs > Accessories > System Tools > Backup. Trong cửa sổ Advanced Backup Wizard có một thông số thiết lập sao lưu System State vào một trong các ổ logic của máy hoặc một thiết bị khác tuỳ ý bạn chọn. Nếu Registry gặp trục trặc, phần sao lưu System State sẽ được dùng để khôi phục hệ thống.

Không phải Windows XP nào cũng có sẵn tiện ích sao lưu mặc định. Chẳng hạn trong phiên bản Home Edition nếu muốn dùng tiện ích Backup Utility, bạn phải tự mình cài đặt lấy từ đĩa Windows. Còn bản Professional Edition thì đã sẵn có từ khi bạn cài hệ điều hành cho máy.

System Restore

Điều cuối cùng cần lưu ý trong sao lưu Registry là cách sử dụng tiện ích System Restore, một tiện ích khác sẵn có trong Windows XP. System Restore được ví như một máy quay phim, ghi lại các ảnh hoàn chỉnh của hệ thống máy bạn vào một điểm trong khoảng thời gian nào đó và lưu trữ ở một nơi được gọi là điểm phục hồi. Điểm phục hồi này có thể sẽ được gọi lại tại một số điểm khác nhau trong tương lai, có thể ghi đè hiệu quả bất kỳ thay đổi nào thực hiện trên máy tính từ khi nó được tạo ra.

Phương thức sao lưu nào là tốt nhất

Có thể nói tất cả các phương thức sao lưu liệt kê trong bài viết này đều hay. Chúng cung cấp cho chúng ta một số mức bảo vệ chống rủi ro nhất định, không đòi hỏi lượng thời gian quá lớn để hoàn thành quá trình và độ bảo mật khá ổn định. Bạn có thể dùng một số phương thức cùng một lúc để bổ sung cho nhau nếu có thời gian và điều kiện cho phép trước khi chỉnh sửa thông số Registry.

Thông thường, phương thức được dùng phổ biến nhất là Hive File Backup hoặc System Restore. Những thay đổi khi chỉnh sửa Registry có thể xuất hiện sau một thời gian dài, thường không ảnh hưởng ngay lập tức lên hệ thống cho chúng ta biết. System Restore có thể bảo vệ toàn bộ hệ thống, thay vì chỉ các khoá đơn như ở nhiều phương thức khác. Nếu chú ý cả vấn đề giờ giấc và ngày tháng khi thực hiện chỉnh sửa, công việc phục hồi hệ thống sẽ trở nên tốt hơn.

Bây giờ bạn đã có cho mình phương thức phục hồi Registry tốt nhất phù hợp theo từng hoàn cảnh. Hy vọng bạn không còn phải nhăn mày, nhíu trán hay "hồn vía lên mây" khi chẳng may thực hiện nhầm một bước nào đó với các Registry khá khó tính này.