Chọn mua Laptop chạy Linux

Việc chọn mua MTXT để dùng với Linux cần dựa trên những đặc thù riêng của HĐH nguồn mở này, vì nó chưa hoàn toàn là một thế giới cắm-và-chạy .

Linux thường không đòi hỏi nhiều về phần cứng, đây là một trong những lợi thế đáng giá nhất của nó. Tuy nhiên, một số phần cứng vẫn chưa hoạt động tốt với Linux, chủ yếu là do còn thiếu các trình điều khiển cho chúng.

Tuy nhiên, có nhiều sự lựa chọn MTXT ngày nay hơn bao giờ hết cho người sử dụng Linux. Dưới đây là một số hướng dẫn cho việc lựa chọn một MTXT phù hợp với người yêu nguồn mở như bạn.

Các tính năng chính

Việc mua MTXT để chạy Linux cũng có những cân nhắc căn bản tương tự như mua một MTXT chạy Windows, nhưng sẽ dễ dàng hơn do Linux ít đòi hỏi hơn về phần cứng. Ngoài ra cần xem xét đến yếu tố đặc trưng cho mọi MTXT Linux, đó là vấn đề hỗ trợ các thiết bị với các trình điều khiển (driver). Hơn nữa, nếu bạn dự tính chiếc máy của mình sẽ chạy đồng thời cả hai HĐH, Linux và Windows, bạn sẽ cần phải quan tâm thêm đến những yêu cầu của cả hai HĐH này.

Hệ điều hành

Một trong những điều đầu tiên bạn sẽ cần phải suy nghĩ là bản phân phối Linux nào (thường gọi là distro) mà bạn muốn sử dụng, và liệu bạn có muốn mua nó được cài sẵn trên MTXT hay tự mình cài lên. Bạn cũng sẽ cần phải quyết định có nên giữ lại Windows (nếu đã được cài sẵn) bằng cách cài Linux theo một kịch bản gọi là "dual boot" - "khởi động kép".

Việc chọn bản phân phối nào sẽ phụ thuộc vào sở thích, trình độ chuyên môn của bạn. Nhìn chung, các distro tốt nhất cho MTXT hiện nay là: Ubuntu, openSUSE, Linux Mint, và Fedora, hoặc những phiên bản nhỏ gọn như Puppy Linux và Damn Small Linux (DSL) cho những máy cấu hình thấp. Một khi bạn chọn một bản phân phối, kiểm tra trang web của nó để chắc chắn về việc hỗ trợ phần cứng, dù cho phần lớn chúng đều được hỗ trợ trên các MTXT hiện nay.

Hiện nay, nhiều nhà sản xuất khi xuất xưởng MTXT đã cài sẵn Linux (thường là Ubuntu), vì vậy đây chắc chắn là những lựa chọn an toàn. Các lợi điểm kèm theo các máy cài sẵn HĐH là các trình điều khiển (cho Linux) đã được tích hợp đầy đủ, và chúng đã sẵn sàn làm việc.

Tất nhiên, việc tự cài Linux không hề khó, và cũng tiện để có một thiết lập dual-boot trong trường hợp bạn muốn giữ lại Windows nếu đã có sẵn. Lựa chọn này cũng cho phép bạn có một phạm vi rộng hơn các phần cứng để lựa chọn.

Bộ vi xử lý

Các CPU phổ biến nhất hiện nay là; Intel Atom N450; Intel T4300 Core 2 Duo, Core i3, Core i5 và quad-core Core i7; và AMD Athlon 64 Mobile và Turion 64 X2.

Về cơ bản, CPU có nhiều nhân hơn sẽ thực hiện được nhiều tác vụ hơn tại cùng một thời điểm, đem lại hiệu năng cao hơn khi chạy đồng thời nhiều ứng dụng. Dual core là tốt cho hầu hết các mục đích ngày nay. Các CPU thông thường đạt tốc độ khoảng từ 1.8GHz đến 3GHz hoặc nhiều hơn.

Tất nhiên, Linux có thể chạy ngon lành với mọi bộ vi xử lý, ngay cả với Atom tiêu thụ điện năng thấp. Dẫu vậy, tốt nhất nên chọn Intel Core 2 Duo và (hơi chậm hơn) CPU hai nhân AMD Turion 64 X2, cả hai có thể là những lựa chọn tốt cho cả khởi động kép hoặc chỉ riêng với Linux. Tuy nhiên, nếu bạn dự kiến dùng máy để mã hóa video hay các ứng dụng kỹ thuật, thì nên lưu ý tới những CPU như Core i3, i5 hoặc thậm chí i7.

Bộ nhớ hệ thống

RAM hết sức quan trọng nếu bạn định sử dụng các ứng dụng đòi hỏi nhiều bộ nhớ như ảo hóa, biên tập ảnh hoặc video, hoặc nếu bạn muốn khởi động kép. Hầu hết các MTXT hiện nay có bộ nhớ 2GB - 4GB RAM; nhiều máy hỗ trợ khả năng nâng cấp cao hơn nữa. Nếu bạn dự kiến dùng một distro Linux 64-bit hay khởi động kép, nên chọn bộ nhớ 4GB RAM để dùng cho linh hoạt. Mặt khác, các bản phân phối 32-bit chỉ hỗ trợ 3GB.

Kết nối không dây

Hỗ trợ không dây là một trong những lĩnh vực đã từng đem đến rắc rối nhất cho Linux, nhưng may mắn điều đó hiện đã được cải thiện. Mùa thu này, hãng sản xuất chip không dây Broadcom đã công bố một trình điều khiển không dây hoàn toàn mở tương thích với hệ điều hành. Dự kiến sẽ xuất hiện trong nhân Linux vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2011, trình điều khiển 802.11 mới sẽ cho phép các phiên bản Linux hỗ trợ đầy đủ nhiều chip không dây Broadcom thông dụng.

Phiên bản Ubuntu 10.10, Maverick Meerkat, đã bao gồm trình điều khiển mới này. Trong khi đó, Atheros và Intel là hai thương hiệu chip không dây được biết đến là có khả năng tương thích tốt nhất với Linux. Dòng card Intel Pro 3945 là một trong những card không dây tương thích đó; các loại khác có thể được tìm thấy trong cơ sở dữ liệu này.

Đồ họa

Các card video cấp thấp được hỗ trợ đầy đủ cho Linux bao gồm Intel GMA 4500MHD, 945GM, 950 GMA, và X3100 GMA, cũng như Nvidia Quadro NVS 160M. Phía cao cấp hơn, cho mục tiêu biên tập video và chơi game 3D, có thể kể đến một số cái tên Nvidia Quadro FX 880M, FX 2800M, NVS 3100M, GeForce 9300M GS và GeForce 9300M, cũng như Intel GMA X4500 HD, ATI FirePro M7740, ATI Radeon HD 3650 và ATI Mobility Radeon HD4650.

Đối với mục đích cao cấp, điều quan trọng là đảm bảo khả năng tăng tốc 3D chuyên dụng được hỗ trợ trong Linux để tránh chiếm dụng tài nguyên quí giá của CPU cho dựng hình 3D. Nvidia và ATI là những nhà cung cấp chính bộ xử lý đồ họa (GPU) chuyên dụng, nhưng hãy chắc chắn viếng thăm các trang driver cho Nvidia, ATI/AMD và Intel để đảm bảo bạn có được những trình điều khiển đúng.

Hãy luôn nhớ, nếu bạn quan tâm tới game, vẫn còn hạn chế hỗ trợ cho Linux trong phần lớn các nhà sản xuất game. Bạn có thể muốn khởi động kép và tăng cường RAM cùng với hỗ trợ đồ họa tốt nhất bạn có thể có được. Ngoài ra, bạn cũng sẽ có thể phải có một MTXT lớn hơn, vì các GPU chuyên dụng tỏa nhiều nhiệt có xu hướng đòi hỏi nhiều không gian hơn để làm mát.

Âm thanh

Hầu hết các card âm thanh on-board đều hoạt động tốt với Linux, cho phép người dùng chơi nhạc với các tập tin định dạng MP3, WAV, và OGG, cũng như trích xuất ra các đĩa CD và nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, nếu bạn đang nhắm đến một card âm thanh cao cấp, bạn nên chắc chắn rằng tất cả các tính năng của nó đều được hỗ trợ.

Đĩa quang

Linux hỗ trợ DVD và các định dạng đĩa quang khác, nhưng nếu bạn đang mong muốn xem phim trên đĩa Blu-ray, bạn sẽ cần phải có một ổ đĩa quang Blu-ray có thể đọc và ghi DVD. Bởi vì Blu-ray bao gồm bản quyền số DRM, bạn sẽ cần phải có các phiên bản mới nhất của Mplayer và DumpHD để thực hiện việc giải mã cần thiết.

Kích thước màn hình, ổ cứng, pin, và bàn phím

Những cân nhắc về chúng cũng giống như với MTXT không dùng Linux. Hãy xem xét nhu cầu của bạn và chọn cho phù hợp.

Xác định thông số kỹ thuật cho MTXT Linux

Trước khi bạn quyết định mua MTXT chạy Linux, hãy nghĩ thật cẩn thận về mục đích sử dụng máy. Đây không chỉ là hướng dẫn lựa chọn cho bạn bản phân phối và dù bạn muốn khởi động kép hay không, vẫn có những tính năng quan trọng nhất với bạn. Nếu có những ứng dụng bắt buộc phải có bạn dựa vào đấy, bạn nên kiểm tra kỹ chúng hỗ trợ Linux hay không, hoặc có thể chọn phần mềm nguồn mở tương đương để thay thế hay không, nếu không, bạn sẽ phải chắc chắn về chế độ khởi động kép.

Với những người dùng có xu hướng gắn chặt với Linux và không có nhu cầu về những ứng dụng đồ họa, không nhất thiết cần sức mạnh xử lý cao cấp hay hỗ trợ đồ họa. Mặt khác, những người dự định dùng chế độ khởi động kép sẽ muốn máy có nhiều sức mạnh hơn so với người dùng Windows truyền thống.

Dưới đây là phân tích sơ bộ một số lựa chọn cấu hình bạn nên xem xét.

Hệ điều hành

Nếu bạn muốn mua máy cài sẵn Linux, bạn nên tìm hiểu nhà cung cấp những máy đó. Nếu bạn muốn khởi động kép cùng Windows, bạn cần mua cả MTXT Linux và yêu cầu lựa chọn đó, hoặc bạn có thể mua MTXT Windows truyền thống và tự mình cài thêm vào bản phân phối Linux. Tóm lại, HĐH mà bạn dự định sử dụng sẽ là yếu tố chính tác động đến quyết định chọn mua MTXT ở đâu và các thông số kỹ thuật gì.

Wireless

Vấn đề vẫn gây khó chịu với người dùng Linux lâu nay là phần cứng kết nối không dây thiếu sự tương thích với Linux. Nay, trình điều khiển brcm80211 mới của Broadcom đã được kết hợp rộng rãi, điều này nghĩa là chắc chắn bạn có phần cứng kết nối không dây tương thích từ Intel hay Atheros. Broadcom cũng được hỗ trợ tốt với phiên bản Maverick Meerkat mới nhất (Ubuntu 10.10).

Đồ họa

Đây là một lĩnh vực khác nữa về những vấn đề gây khó chịu với người dùng Linux, do vậy bạn sẽ muốn chắc rằng card đồ họa và bộ tăng tốc 3D trên MTXT của mình hoàn toàn tương thích. Không phải nhà cung cấp nào cũng hỗ trợ Linux tốt như nhau, đó là lý do bạn cần tìm hiểu và chọn đúng nhà cung cấp.

Bộ vi xử lý

Như là bộ óc của MTXT, CPU sẽ quyết định đáp ứng và hiệu năng trong việc hoàn thành những tác vụ bạn giao cho nó. Nếu bạn dự định chỉ dùng Linux, đây là sự xem xét ít quan trọng, nhưng nếu bạn muốn chế độ khởi động kép hoặc sử dụng các ứng dụng cao cấp, bạn sẽ muốn có được sức mạnh nhiều hơn.

Bộ nhớ hệ thống

Hầu hết MTXT ngày nay đều có ít nhất là 2GB RAM, như vậy có thể coi là tốt cho phần lớn mục đích, đặc biệt nếu bạn chỉ sử dụng Linux, yếu tố này không phải là vấn đề quá lớn. Dĩ nhiên, nếu bạn dự tính khởi động kép hoặc dùng phiên bản 64-bit, bạn sẽ muốn nhiều hơn.

Ổ quang

Cũng không phải là vấn đề lớn loại trừ bạn dự tính xem phim trên đĩa Blu-ray, trong trường hợp đó bạn sẽ cần ổ quang Blu-ray mà có thể đọc và ghi đĩa DVD. Bạn cũng phải có thêm phần mềm để giải mã.

Khối lượng, màn hình, lưu trữ, pin, bàn phím, phần mềm

Đây là những yếu tố bạn muốn xem xét, dĩ nhiên rồi, nhưng chúng không liên quan đến việc xem xét riêng cho Linux. Bạn cũng cần nghĩ tới thế giới nguồn mở, về những phần mềm bạn muốn có thể dễ dàng thêm vào về sau mà không tốn phí.

Lời khuyên mua MTXT Linux

Trước hết bạn nên tìm hiểu vài nhà cung cấp Linux cụ thể. Họ thường cung cấp một vài phương án dễ nhất cho bạn, vì họ phải đối phó với vấn đề tương thích trước, và bạn sẽ có ý tưởng về dịch vụ và giá cả của họ.

Trong số các nhà cung cấp MTXT tốt nhất hiện có Dell, LinuxCertified, ZaReason, EmperorLinux, và System76. Và có thể kể đến những lựa chọn khác được liệt kê tại TuxMobil và LXer.

Nó cũng là một ý tưởng rất tốt để kiểm tra một số trang web thu thập đánh giá người dùng Linux, và báo cáo tình trạng trên MTXT nói riêng và phần cứng khác, thường là theo từng nhà cung cấp. Ví dụ như:

* LinuxQuestions.org
* Linux trên MTXT
* Linux.com
* TuxMobil
* LinuxCompatible.org

Nếu bạn được phép test MTXT trước khi mua, hãy mang theo một đĩa LiveCD của bản phân phối Linux bạn dự định dùng để chạy thử. Đĩa LiveCD cho phép tự khởi động và chạy Linux trực tiếp trên CD mà không cần cài vào máy. Bằng cách đó, bạn sẽ thêm tự tin rằng nó sẽ làm việc theo cách bạn muốn.

Trong mọi trường hợp, các chi tiết kỹ thuật sau đây có thể sẽ đáp ứng các nhu cầu cơ bản của hầu hết người dùng.

Ubuntu 10.10, khởi động kép với Windows 7

"Maverick Meerkat" là phiên bản mới nhất của Ubuntu, và nó cũng là phiên bản thân thiện nhất cho tới nay. Nó cũng sẽ bao gồm tất cả các trình điều khiển chính mà có lẽ bạn cần. Canonical, nhà sản xuất Ubuntu, đề xuất phiên bản 32-bit của HĐH cho phần lớn người dùng. Nếu bạn chọn khởi động kép - không phải là ý tưởng tồi nếu bạn là người mới làm quen Linux, là một game thủ hay còn cần những ứng dụng chỉ chạy với Windows - có lẽ bạn cũng muốn chạy Windows 7. Phần lớn các nhà cung cấp tập trung vào Linux đều cung cấp các cài đặt khởi động kép.

CPU: Intel Core 2 Duo 2.4GHz

Đây là lựa chọn tốt, CPU 64-bit hai nhân sẽ xử lý đa nhiệm trơn tru với bất cứ điều gì người dùng trung bình có thể giao cho nó. Mặc dù bạn có thể không cần một CPU 64-bit dành cho Linux, bạn sẽ hài lòng khi có nó nếu bạn dùng khởi động kép với Windows.

RAM: 4GB

Nếu chạy Linux 32-bit bạn không cần phải có nhiều RAM, nhưng nếu bạn muốn khởi động kép bạn sẽ cần nhiều RAM cho Windows để chơi game và chạy các ứng dụng nặng.

Wireless

Tìm phần cứng kết nối không dây từ Intel hoặc Atheros, và chắc chắn rằng có trình điều khiển hỗ trợ nó trong Linux.

Card đồ họa chuyên dụng

Trừ khi bạn đang rất chắc chắn rằng bạn sẽ không bao giờ sử dụng MTXT của mình vượt quá những đòi hỏi đồ họa tối thiểu nhất, thì tốt nhất là nên mua MTXT với một card đồ họa chuyên dụng cao cấp. Nếu bạn sẽ dùng khởi động kép, điều đó càng cần thiết. Đa số card đồ họa Nvidia và ATI/AMD rơi vào loại này, nhưng hãy xem xét kỹ lưỡng trước khi bạn mua.