XP vẫn còn mạnh

Bạn chưa thấy có nhu cầu phải nâng cấp lên Vista? Vẫn còn nhiều người giống bạn, vẫn chạy XP ngay cả trên PC họ vừa mua. Làm thế nào để chuyển lên nền Vista dễ dàng hơn?

Windows Vista đang phải đối diện với một đối thủ “cứng cựa”, đó là Windows XP.

Hệ điều hành 6 năm tuổi này vẫn sống “khỏe” sau khi Windows Vista chính thức xuất hiện hơn nửa năm. Hồi tháng 4, Dell biết được nhu cầu XP vẫn còn và đưa ra tuỳ chọn cho khách hàng cài đặt XP khi họ mua máy tính mới. Tháng 7, giám đốc tài chính Chris Liddell của Microsoft dự báo XP sẽ đạt được từ 15% đến 22% doanh thu từ hệ điều hành trong năm tài chính 2008. Và tháng 8, Microsoft công bố bản XP Service Pack 2c thêm khóa sản phẩm (product key) cho Windows XP để hãng có thêm thời gian bán XP đến 31/1/2009.

Nhiều người dùng thông thường mặc dù máy tính có cấu hình có thể chạy tốt Vista (ví dụ CPU 3GHz, bộ nhớ 2GB và bộ nhớ card đồ họa 256MB) nhưng vẫn chưa có kế hoạch cập nhật lên Vista. Họ đã thuần thục các đặc tính của XP; mạng và phần mềm đang chạy tốt trên hệ điều hành già cỗi này và “XP đã đủ tốt rồi”. Vì thế, chẳng có lý do gì khiến họ phải từ bỏ XP, hơn nữa chẳng có thứ gì đủ mạnh để bị “hút” đến với Vista, thậm chí ngay cả giao diện Aero rất đẹp của Vista.

Chưa hết tốc lực

Chắc chắn một điều là lúc này đĩa Vista vẫn chưa soán chỗ được hết các tựa đĩa XP trong các cửa hàng bán phần mềm. Một chuyên gia của công ty nghiên cứu thị trường NPD Group cho biết từ tháng 1 đến tháng 7 đầu năm nay, số lượng XP bán ra trên mạng chiếm đến 42,3% và ở các cửa hàng bán lẻ tình hình kinh doanh XP cũng rất tốt. Trong khi đó, từ tháng 1-7 năm 2002, sau khi XP được tung ra hồi tháng 10 năm trước thì Windows 98 chỉ chiếm 23,1% doanh số bán lẻ (Windows Me công bố sau Windows 98 nhưng không thay thế được hệ điều hành cũ).

Dĩ nhiên mảng bán lẻ chỉ là một phần của câu chuyện. Vài năm vừa qua, giá PC liên tục giảm; cộng thêm đòi hỏi phần cứng của Vista khá cao nên khi muốn chạy Vista, người dùng thường chọn cách mua máy tính mới có cài sẵn Vista hơn là nâng cấp máy cũ. Và hầu hết người dùng Vista hiện nay đều chạy Vista trên máy tính mới.

Dù vậy, độc giả của PC World Mỹ vẫn có vẻ không vội vã chuyển sang Vista. Khảo sát trong suốt tháng 9 cho thấy chỉ 10% số người dùng chạy Vista (xem biểu đồ).

Dell đưa ra chọn lựa cài Vista hoặc XP cho người dùng khi mua máy, hãng vẫn giữ kín số liệu bán ra máy tính XP so với Vista. Nhưng một quan chức của Dell cho biết hãng có cùng nhận định với Microsoft: lượng HĐH XP bán ra sẽ cao hơn dự kiến trong suốt năm tài chính sắp đến.

Tác động “trái táo”?

Hài lòng về XP khiến nhiều người ngoảnh mặt với Vista, đáng ngạc nhiên hơn là có một yếu tố khác có thể khiến nhiều người mua XP thay vì Vista: Apple.

Tuy PC chạy Windows vẫn chiếm số lượng lớn hơn rất nhiều so với Mac nhưng Mac ngày càng phổ biến. Theo NDP Group, trong 6 máy bán ra ở cửa hàng thì có hơn 1 máy là MacBook. Những con số này không gồm các kênh bán hàng trực tiếp từ các nhà sản xuất lớn như Dell; nếu tính vào, thị phần của Apple sẽ thu nhỏ đáng kể. Dù vậy, số liệu cũng cho thấy có nhiều người mua máy Mac.

Trong vài năm vừa qua, chuyển sang nền Mac có nghĩa là nói lời chia tay với mọi phần mềm Windows. Nhưng các máy Mac nền Intel hiện nay có thể “vui vẻ” chạy Vista hoặc XP nhờ vào Boot Camp của Apple hoặc chạy nền Windows theo mô hình ảo hóa bằng phần mềm Parallels hoặc VMWare Fusion.

Còn khó cho game

Tương tự, nhiều game thủ vẫn chọn HĐH cũ khi mua hệ thống mới. Theo Dell, tuy nhiều người mua máy chọn Vista nhưng dân chơi game vẫn chuộng XP hơn. Một lý do là vẫn còn nhiều game chưa tận dụng được DirectX 10 của Vista. Cũng vậy, tốc độ chỉ đạt mức trung bình và các vấn đề về tính tương thích có thể không gây phiền phức nhiều đối với người dùng thông thường nhưng game thủ vẫn cần hệ thống chạy được tốc độ tối đa.

Ví dụ, các game cũ dùng thư viện đồ họa DirectSound 3D sẽ gặp trục trặc nếu chạy trong Vista do nó hoàn toàn không có thư viện này.

Nhiều game mới sử dụng chuẩn OpenAL mà Vista có hỗ trợ sẽ không gặp vấn đề gì nhưng nếu bạn muốn chạy được các game cũ hấp dẫn như Diablo 2 thì cần cài bản chỉnh sửa phần mềm của Creative Labs để có hiệu ứng âm thanh vòm.

Chuyển đổi âm thanh

Phần mềm Alchemy của Creative Labs dành cho những game cũ, dịch ngõ xuất DirectSound thành OpenAL. Phải nhờ đến Alchemy đã là điều phiền phức và game thủ chưa thấy được gì hấp dẫn từ Vista khiến họ phải theo.

Michael Gartenberg, phó chủ tịch - giám đốc bộ phận nghiên cứu của công ty nghiên cứu thị trường Jupiter Research, không ngạc nhiên khi thấy nhiều người vẫn chọn dùng Windows XP thay vì Vista. Microsoft luôn gặp phải sự cạnh tranh giữa chính những sản phẩm của mình ở các phiên bản khác nhau; lần này XP tỏ ra còn khá tốt. Gartenberg không thấy động lực mạnh mẽ nào để nâng cấp lên Vista như đã từng có với Windows Me lên XP - người dùng từng xếp hàng để mua XP nhưng bây giờ, doanh nhgiệp và người dùng vẫn còn chần chừ chấp nhận sản phẩm mới.

Vista SP1 sắp xuất hiện

Phần mềm ALCHEMY của Creative giúp game dùng DirectSound 3D có thể chạy với Windows Vista.

Việc doanh nghiệp vẫn còn chần chừ, chưa dám nâng cấp lên Vista là điều dễ hiểu. Bảo mật cải tiến hơn và các tính năng khác của Vista có thể là điểm hấp dẫn nhưng bộ phận công nghệ thông tin trong một công ty cũng đã mất đến 6 năm để tạo cho mạng XP chạy trơn tru. Bên cạnh đó, các chuyên viên đào tạo tin học trong công ty vẫn chưa muốn nâng cấp lên HĐH mới sau khi mất nhiều thời gian để làm chủ được HĐH cũ. Theo Gartenberg, một số người còn chờ bản SP1 của Vista xuất hiện.

Các quan chức của Dell cũng tán đồng những lý do trên, người dùng đang chờ bản SP1 của Vista, được xem là sẽ giúp Vista chạy ổn định hơn. Theo tiền lệ, điều này hiển nhiên mỗi khi chuyển đổi HĐH.

Và ngày tung ra SP1 bản chính thức cũng đã được ấn định vào quý 1 năm 2008. Bản SP1 beta mà Microsoft tung ra hồi tháng 9 vừa qua giúp cho các công ty có thêm thời gian thử nghiệm về tính tương thích và các lỗi về tốc độ.

Theo tài liệu về bản SP1 beta của Microsoft, gói cập nhật này sẽ có những cải tiến về bảo mật, độ tin cậy, tốc độ và hỗ trợ nhiều chuẩn và phần cứng mới. Ngoài ra, Microsoft sẽ tiếp tục đưa ra các trình điều khiển để hỗ trợ nhiều thiết bị hơn, nâng tổng số từ 1,7 triệu thiết bị trong tháng 1/2008 đến 2,2 triệu vào tháng 7/2008. Nhưng theo tài liệu này, SP1 không thêm vào những tính năng mới cho hệ điều hành.

BitLocker Drive Encryption sẽ có bản cập nhật mới và các công ty bảo mật sẽ có được các giao tiếp lập trình mà họ mong mỏi từ lâu để có thể can thiệp được vào nhân của phiên bản 64-bit. Microsoft cũng cho biết SP1 giúp hệ thống chạy ổn định hơn trên các hệ thống nâng cấp từ XP và cũng sẽ tương thích với các trình điều khiển máy in tốt hơn.

Chỉnh sửa tốc độ

Theo Microsoft, sau khi cài SP1, Vista sẽ copy và trích xuất tập tin nhanh hơn, khởi động từ trạng thái ‘hibernate’ và hồi phục nhanh hơn. Các kỹ sư của Microsoft cũng sửa lỗi về hiện tượng chậm khi duyệt tập tin chia sẻ trên mạng, lỗi thỉnh thoảng xảy ra hiện tượng trễ 10 giây trước khi cửa sổ mật mã hiện ra lúc nhấn Ctrl-Alt-Del để đăng nhập sau khi hồi phục PC.

Mặt khác, Vista cũng chú trọng hơn đến game vì SP1 sẽ hỗ trợ Direct3D 10.1, mở rộng API để các nhà phát triển game tận dụng phần cứng đồ họa Direct3D mới tốt hơn.

Vậy tất cả điều này có nghĩa gì với Microsoft? Có lẽ Microsoft không muốn điều chỉnh lại bản dự báo năm 2008 của mình vì người dùng vẫn mua XP nhiều hơn nhưng theo một chuyên gia của hãng, doanh thu ước tính về HĐH vẫn không có gì thay đổi và tiền nào thì cũng vào túi của Microsoft.

Những sửa chữa này cùng với nhiều hứa hẹn khác trong SP1 có thể sẽ lôi kéo được người dùng và doanh nghiệp đến với HĐH mới. Nhưng từ nay đến tháng 1 năm sau, có lẽ bạn sẽ không có nhiều chọn lựa nếu muốn mua máy tính mới, dù còn chần chừ giữa Vista hay XP. Theo Dell, đến tháng 1 năm sau hãng sẽ không cài XP cho các máy tính dành cho người dùng phổ thông nữa, nhằm giữ nhịp chung với kế hoạch của Microsoft. Các doanh nghiệp sẽ phải đưa ra một kế hoạch khác rộng hơn: SP2c dành cho XP chỉ đảm bảo cho các máy tính chạy XP có thể dùng đến tháng 1/2009.