Thuật toán AI này vừa tìm thấy 50 ngoại hành tinh mới thông qua bộ dữ liệu khổng lồ của NASA

Một thuật toán trí tuệ nhân tạo (AI) mới đây đã tìm thấy sự tồn tại của 50 hành tinh mới sau khi phân tích một kho dữ liệu thiên văn học khổng lồ của NASA. Đây ngay lập tức đã trở thành thông tin gây sốt trong cộng đồng nghiên cứu thiên văn, đánh dấu sự tham gia lần đầu tiên của một hệ thống AI vào sứ mệnh tìm kiếm hành tinh mới ngoài hệ mặt trời.

Trên thực tế, dữ liệu quan sát vũ trụ được thu thập bởi các hệ thống kính viễn vọng không gian như Kepler của NASA và TESS (ESA) khá dồi dào và chứa đựng cực nhiều thông tin hữu ích liên quan đến các ngoại hành tinh chưa từng được biết đến. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là các nhà khoa học phải sàng lọc, phân tích rất nhiều dữ liệu để xác nhận đâu là hành tinh thật và đâu là tín hiệu giả, trong khi độ chính xác cũng không quá cao.

Để giải quyết khó khăn này, phương án tối ưu nhất là tận dụng sự trợ giúp từ các hệ thống AI, mà cụ thể ở đây là thuật toán học máy (machine learning), với ưu điểm nằm ở khả năng tự động học hỏi và cải thiện hiệu suất, độ chính xác theo thời gian.

Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Giáo sư David Armstrong đến từ Đại học Warwick (Anh Quốc) đã phát triển thành công một thuật toán dựa trên công nghệ học máy, được đào tạo bằng các dữ liệu đã qua xác thực về đặc điểm nhận diện hành tinh thật cũng như tín hiệu giả từ các hệ thống kính thiên văn NASA.

Những hệ thống kính thiên văn này ghi lại dấu hiệu của các hành tinh đi qua phía trước ngôi sao của chúng. Đường đi này tạo ra dấu hiệu đặc biệt trong ánh sáng ló ra từ ngôi sao. Tuy nhiên, hiệu ứng trên cũng có thể là do hệ thống sao đôi gây ra, hoặc nhiễu từ các vật thể khác hay thậm chí là sự cố với ống kính. Hệ thống AI của nhóm nhiên cứu Đại học Warwick được đào tạo để có thể bóc tách những dấu hiệu “dương tính giả” nêu trên khỏi các quan sát về hành tinh thực.

Sau khi quá trình đào tạo hoàn tất, thuật toán được đưa vào thử nghiệm phân tích một nhóm các ứng viên ngoại hành tinh chưa được xác nhận. Và ngay ở lần thử nghiệm đầu tiên này, thuật toán đã xác định được 50 hành tinh mới, bao gồm những hành tinh lớn bằng Sao Hải Vương cho đến các hành tinh nhỏ bằng Trái đất. Tất cả đều đạt độ chính xác gần như tuyệt đối.

Các nhà nghiên cứu cho biết hệ thống này AI này cho hiệu suất phân tích nhanh hơn đáng kể so với các kỹ thuật hiện tại, và đặc biệt có thể hoàn tất toàn bộ quy trình xác nhận hoàn toàn tự động.

Trong tương lai, các thuật toán AI kiểu này chắc chắn sẽ trở thành “lực lượng nòng cốt” trong các sứ mệnh tìm kiếm ngoại hành tinh mới của các trung tâm nghiên cứu thiên văn toàn cầu.

• Kính viễn vọng không gian của NASA tìm thấy 3 ngoại hành tinh mới với những đặc điểm hiếm gặp