Ngày này năm xưa: Cisco Đánh Bại Microsoft & Trở Thành Công Ty Giá Trị Nhất Thế Giới

NVIDIA đã làm nên lịch sử trong tuần này sau khi chính thức vượt qua Microsoft để trở thành công ty giá trị nhất thế giới. Đây là một thành tích đáng nhớ bởi Microsoft đã giữ ngôi vương trong bảng xếp hạng những doanh nghiệp lớn nhất toàn cầu từ lâu. Tuy nhiên, NVIDIA không phải là cái tên đầu tiên làm được điều này. Trong quá khứ, cũng đã từng có một hãng công nghệ đánh bại Microsoft để giành vị trí số 1 về vốn hóa thị trường.

Microsoft, một trong những công ty công nghệ lâu đời nhất thế giới, sau khi được thành lập trong cơn sốt vàng công nghệ những năm 1970, đã luôn đứng đầu chuỗi giá trị thị trường trong nhiều năm. Nhà sáng lập công ty, Bill Gates, cũng vì thế mà đã trở thành người giàu nhất thế giới từ rất lâu trước khi những cái tên như Jeff Bezos hay Tesla Elon Musk được biết đến như ngày nay. Cổ phiếu Microsoft lần đầu đạt đỉnh vào những năm 1990, sau khi sự thống trị của hãng này trong ngành máy tính cá nhân được củng cố qua hàng loạt dự án phần mềm thành công vang dội.

Tuy nhiên, vào thời kỳ đỉnh cao của bong bóng dotcom, khi mà cổ phiếu của các công ty công nghệ, nhất là những công ty mạng, được đầu cơ thổi phồng, giá trị thị trường của Microsoft đã bị lu mờ bởi nhà sản xuất thiết bị mạng Cisco, vốn được giới đầu tư Phố Wall lúc bấy giờ đặc biệt ưa chuộng cùng với xu hướng bùng nổ của Internet.

Cisco chính thức đánh bại Microsoft để trở thành công ty có giá trị nhất thế giới vào ngày 25 tháng 3 năm 2000

Câu chuyện Cisco vượt qua Microsoft về giá trị thị trường diễn ra vào đầu năm 2000 khi bong bóng dotcom đang ở đỉnh cao. Các nhà đầu tư, vốn đã bị ấn tượng bởi khả năng kết nối thế giới của Internet và doanh thu ngày càng tăng của Cisco, đã đổ tiền rất nhiều vào cổ phiếu vì bộ định tuyến của Cisco đóng vai trò trung tâm trong kết nối Internet. Tuy nhiên, sau khi bong bóng dotcom vỡ, cổ phiếu của Cisco đã mất hơn 80% giá trị, bất chấp thực tế là các nguyên tắc cơ bản cơ bản của công ty vẫn không thay đổi và vẫn duy trì quỹ đạo tăng trưởng.

Trong suốt năm 2000, cổ phiếu của Cisco đã tăng khoảng 30%, trong khi Microsoft chững lại do vướng phải hàng loạt bê bối. Công ty phần mềm có trụ sở tại Redmond khi đó đang phải đối mặt với hành động pháp lý từ chính phủ Hoa Kỳ vì cáo buộc hoạt động độc quyền, và loại bỏ bất hợp pháp những thương hiệu khác ra khỏi hệ sinh thái phần mềm của mình.

Giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho bất kỳ hậu quả pháp lý tiêu cực nào từ Microsoft. Và vì Cisco không phải đối mặt với các mối đe dọa tương tự, nên cổ phiếu của hãng tiếp tục xu hướng tăng. Kết thúc giao dịch vào ngày 25 tháng 3 năm 2000, Cisco đạt giá trị 579,2 tỷ USD, nhiều hơn một tỷ USD so với vốn hóa thị trường của Microsoft là 578,2 tỷ USD.

Sự lạc quan của các nhà đầu tư đối với cổ phiếu của Cisco cũng được đảm bảo vào thời điểm đó. Công ty đã tăng doanh thu hàng năm lên 55% vào năm 2000 và trong hai thập kỷ tiếp theo, doanh thu của Cisco thậm chí tăng gấp bốn lần, đạt khoảng 50 tỷ USD. Tuy nhiên, vào thời kỳ đỉnh cao của kỷ nguyên dotcom, Cisco giao dịch ở tỷ giá P/E là 201 và P/CF là 176. Những tỷ lệ này đánh giá tâm lý thị trường của một công ty liên quan đến khả năng tạo ra lợi nhuận và tiền mặt, và tỷ lệ P/E mới nhất của Cisco thực tế hơn 16.

Sự định giá dành cho Cisco được đưa ra khi doanh thu của công ty tăng từ 2 tỷ USD năm 1995 lên 19 tỷ USD vào năm 2000. Đó là trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và kỷ nguyên lãi suất thấp tiếp theo, có nghĩa là tính theo đô la ngày nay, giá trị doanh thu của Cisco trong những năm 1990 và 2000 cao hơn nhiều.

Trong khi bong bóng dotcom nổ tung và các nhà đầu tư không còn phấn khích về khả năng thúc đẩy thị trường Internet của Cisco, công ty vẫn cố gắng tăng doanh thu mặc dù đã tiêu tốn gần như toàn bộ vốn hóa thị trường của mình.

Từ 19 tỷ USD vào năm 2000, doanh thu của Cisco đã tăng khoảng 16% lên mức 22 tỷ USD vào năm tiếp theo và giảm xuống còn 19 tỷ USD vào năm 2002. Năm 2023, doanh thu của Cisco đạt 56 tỷ USD, trong khi Microsoft bỏ túi 211 tỷ USD, chủ yếu từ các hoạt động kinh doanh dịch vụ đám mây, phần mềm và máy tính.