Blu-ray trở lại mạnh mẽ: Từ định dạng đại trà đến “vinyl của phim ảnh”

Dù việc xem phim qua Internet ngày càng phổ biến khiến nhiều người cho rằng “đĩa vật lý đã lỗi thời”, thực tế lại không hẳn như vậy. Với những định dạng như VHS thì có thể đúng, nhưng vinyl hay cassette vẫn chứng kiến sự hồi sinh mạnh mẽ. Và giờ đây, Blu-ray — đặc biệt là UHD Blu-ray — đang âm thầm giữ một vai trò tương tự vinyl, chỉ khác là nó chưa từng biến mất rồi mới quay lại.

Từ định dạng phổ thông thành sở thích của một nhóm nhỏ

Lần đầu tiên kể từ những năm 1980, nhiều gia đình hoàn toàn không sở hữu bất kỳ bộ sưu tập phim vật lý nào. Nếu không có ổ Blu-ray tích hợp trên PS4, PS5 hay hai thế hệ Xbox gần nhất, phần lớn người dùng có lẽ còn chẳng có thiết bị để xem DVD hay Blu-ray. Đây là tín hiệu cho thấy đĩa không còn là mặc định khi xem phim tại nhà nữa. Ở những khu vực có Internet ổn định, người ta ưu tiên streaming vì tiện và nhanh hơn rất nhiều.

Dù vậy, phim mới vẫn đều đặn ra mắt dưới dạng Blu-ray. Một lượng người dùng nhất định vẫn mua đĩa, đủ để giữ cho ngành công nghiệp này không tắt lịm. Rõ ràng giờ đây Blu-ray không còn dành cho số đông mà đã trở thành sân chơi của những người yêu thích và có đam mê sưu tầm.

Streaming thuận tiện thật — nhưng Blu-ray thắng về chất lượng

Rất nhiều người bất ngờ khi nhìn trực tiếp sự khác biệt giữa bản phim “4K” stream và bản Blu-ray hay UHD Blu-ray. Ngay cả Blu-ray 1080p cũng cho chất lượng vượt trội so với stream 4K, từ độ sắc nét, chi tiết, dải màu đến âm thanh.

Streaming có ưu thế về tốc độ và sự tiện lợi, nhưng chất lượng lại bị đánh đổi bằng nén hình, dải màu bị bóp, chi tiết mịn bị nhòe, âm thanh kém sống động, hay những lỗi khó chịu như moiré và noise. Điều thú vị là ngay cả người không rành công nghệ cũng dễ dàng nhận ra sự khác biệt.

Sự lên ngôi của những bản Collector’s Edition

Nếu muốn sở hữu phiên bản tốt nhất của một bộ phim, đĩa vật lý vẫn là lựa chọn tối ưu. Điều đáng chú ý là cách các hãng phát hành đang biến những bản UHD Blu-ray trở thành món đồ sưu tầm cao cấp, chẳng khác gì cách thị trường vinyl được “nâng cấp” trước đây.

Những bản phát hành này thường được đóng gói trong hộp kim loại, đi kèm phụ kiện, booklet hay bao bì được thiết kế như một món quà dành cho người sưu tầm. Các hãng boutique như Criterion, Arrow hay Shout! Factory đều đang đầu tư mạnh vào mảng này. Giống như cách vinyl trở thành món đồ xa xỉ, Blu-ray cũng đang tiến vào cùng một quỹ đạo — chỉ khác là người sưu tầm Blu-ray thực sự xem đĩa mình mua, không giống một số người chơi vinyl chỉ… trưng lên kệ.

Một nỗi băn khoăn là liệu trào lưu này có thể duy trì bao lâu, bởi thế hệ trẻ lớn lên với Netflix và Disney+ có thể không mặn mà với đĩa. Dù vậy, Blu-ray vẫn giải quyết một vấn đề mà streaming không bao giờ khắc phục được: tính ổn định và sự vẹn nguyên của tác phẩm.

Một chiếc Blu-ray đặt trên kệ không thể bị gỡ khỏi thư viện, không bị chỉnh sửa, không bị thu hồi giấy phép hay DRM, cũng không bị kiểm duyệt âm thầm. Với những ai xem phim như một phần ký ức và văn hóa cá nhân, việc có bản phim “nằm ở đó mãi mãi” là điều vô giá.

Có thể nói Blu-ray đang bước vào giai đoạn tái sinh dưới vai trò một sản phẩm đam mê. Chỉ cần cộng đồng người sưu tầm tiếp tục duy trì sức mua ổn định thì Blu-ray vẫn sẽ sống khỏe trong một thời gian dài nữa.

Hy vọng việc sản xuất đĩa quy mô nhỏ vẫn sẽ khả thi, để những ai yêu phim có thể sở hữu bản họ trân quý. Và ngay cả khi hành trình này không kéo dài mãi, thì chúng ta vẫn đang chứng kiến một giai đoạn rất đáng giá: khoảnh khắc Blu-ray bước sang “kỷ nguyên thứ hai” của mình.