80 năm trước, cuộc thử nghiệm bom nguyên tử đầu tiên trên thế giới đã thay đổi tiến trình lịch sử. Đó là vụ thử hạt nhân Trinity. Dưới đây là sự thật gây sốc về vụ thử bom hạt nhân Trinity.
"Bây giờ tôi đã trở thành cái chết, kẻ hủy diệt thế giới." Câu nói được diễn giải lại từ Bhagavad Gita đã lướt qua tâm trí Robert Oppenheimer khi ông trở thành nhân chứng của lịch sử. Vào ngày 16 tháng 7 năm 1945, quả bom nguyên tử đầu tiên đã phát nổ gần Socorro, New Mexico—và 80 năm sau, chúng ta vẫn đang cảm nhận được những cú sốc chính trị và khoa học của thí nghiệm có rủi ro cao này. Sau đây là những sự thật về vụ nổ có mật danh là "Trinity".
Những sự thật gây sốc về vụ thử bom hạt nhân Trinity
- 8 địa điểm khác nhau được xem xét cho vụ thử bom hạt nhân
- Không ai biết mật danh Trinity đến từ đâu
- Đã từng có diễn tập
- Nhà vật lý Edward Teller lo ngại cuộc thử nghiệm có thể làm nổ bầu khí quyển của Trái Đất
- Các nhà khoa học đã cá cược về mức độ lớn của vụ nổ
- Quả cầu lửa Trinity được nhìn thấy cách xa 180 dặm
- Người dân ban đầu được thông báo rằng đây là một vụ tai nạn đạn dược
- Quả bom Trinity có thiết kế giống với quả bom Fat Man đã phá hủy Nagasaki
8 địa điểm khác nhau được xem xét cho vụ thử bom hạt nhân
Các viên chức quân sự Hoa Kỳ bắt đầu tìm kiếm một địa điểm thích hợp cho cuộc thử nghiệm Trinity vào tháng 5 năm 1944. Các rạn san hô cát chắn ở phía nam Texas đã được xem xét, cùng một hòn đảo ngoài khơi bờ biển phía nam California và Rice, California (nay là một thị trấn ma). Khu vực Thung lũng San Luis của Colorado cũng được cân nhắc.
Riêng New Mexico đã đưa ra bốn lựa chọn riêng biệt: Lưu vực Tularosa, một khu vực gần ngôi làng gần Cuba, sa mạc phía nam Grants và một sa mạc không có nước gọi là Jornada del Muerto hay "tuyến đường của những người chết". Địa điểm sau được chọn vì không gian rộng mở và hầu như không có người ở, cũng như gần Los Alamos, nơi các quả bom của Dự án Manhattan đang được phát triển. Việc xây dựng địa điểm này bắt đầu vào mùa thu năm 1944.
Không ai biết mật danh Trinity đến từ đâu
Oppenheimer đã quên mất nguồn cảm hứng của mình. “Lý do tôi chọn cái tên này không rõ ràng”, ông nói trong một cuộc trò chuyện năm 1962 với Tướng Leslie Groves. Nhà vật lý học uyên bác này cho biết khi ngày nổ bom đến gần, ông thường nghĩ đến John Donne, nhà thơ thế kỷ 17 mà ông vô cùng ngưỡng mộ. Donne bắt đầu một bài thơ sonnet nổi tiếng bằng câu “Batter my heart, three person’d God,” ám chỉ đến bộ ba thánh của Cơ đốc giáo. Nhưng, Oppenheimer nói, “ngoài điều này ra, tôi không có manh mối nào cả.”
Đã từng có diễn tập
Một trăm lẻ tám tấn thuốc nổ TNT được đặt trên một bệ gỗ cao 20 feet và cho nổ tung vào ngày 7 tháng 5 năm 1945. Quá trình thử nghiệm cho phép mọi người hiệu chỉnh thiết bị thu thập dữ liệu của mình.
Nhà vật lý Edward Teller lo ngại cuộc thử nghiệm có thể làm nổ bầu khí quyển của Trái Đất
Công việc đã dừng lại (theo một số báo cáo) khi Teller trình bày kịch bản ngày tận thế của mình. Các vụ nổ phân hạch, giống như vụ nổ mà vụ thử hạt nhân đầu tiên của Hoa Kỳ sẽ tạo ra, tạo ra nhiệt ở mức hàng chục triệu độ. Ông cảnh báo rằng nhiệt này có thể kết hợp các nguyên tử nitơ trên khắp bầu khí quyển của hành tinh, khởi động một sự giải phóng năng lượng thảm khốc và thiêu rụi sự sống trên Trái đất. May mắn thay, các phân tích và mô hình hóa sâu hơn chỉ ra rằng kết quả này không có khả năng xảy ra.
Các nhà khoa học đã cá cược về mức độ lớn của vụ nổ
Teller cược rằng nó sẽ bằng 45.000 tấn TNT. Hans Bethe cược 8000 tấn. Oppenheimer dự đoán 300 tấn và cược riêng với một cộng sự khác 10 đô la rằng thử nghiệm sẽ thất bại. Leslie Groves bắt đầu khó chịu khi Enrico Fermi cược xem quả bom có xóa sổ toàn bộ thế giới hay chỉ riêng New Mexico.
Quả cầu lửa Trinity được nhìn thấy cách xa 180 dặm
Khi phát nổ, quả bom có sức công phá đủ mạnh để sánh với khoảng 20.000 tấn thuốc nổ TNT. Nó cũng giải phóng một luồng sáng chói lòa khiến người dân ở Albuquerque, Santa Fe, Silver City và El Paso kinh hãi.
Rowena Baca ở San Antonio, New Mexico, cách đó 35 dặm, đã bị bà của cô đẩy xuống gầm giường, bà đã nhầm tưởng vụ thử bom hạt nhân Trinity với ngày tận thế. Phi công hải quân John R. Lugo ban đầu nghĩ rằng anh đang ngắm mặt trời mọc—từ phía nam—khi bay gần Albuquerque vào sáng hôm đó.
Người dân ban đầu được thông báo rằng đây là một vụ tai nạn đạn dược
Để trả lời các câu hỏi từ công chúng, quân đội đã đưa ra một tuyên bố che giấu nguồn gốc thực sự của vụ nổ:
“Một số cuộc điều tra đã được nhận về một vụ nổ lớn xảy ra tại khu bảo tồn Căn cứ Không quân Alamogordo sáng nay. Một kho đạn dược chứa một lượng lớn thuốc nổ mạnh và pháo hoa đã phát nổ. Không có ai thiệt mạng hoặc bị thương, và thiệt hại về tài sản bên ngoài kho thuốc nổ là không đáng kể. Điều kiện thời tiết ảnh hưởng đến chất bên trong vỏ đạn. Vụ nổ có thể khiến Quân đội phải sơ tán tạm thời một số thường dân khỏi nhà của họ.”
Người Mỹ không biết chuyện gì thực sự đã xảy ra cho đến khi hai quả bom nguyên tử được thả xuống Hiroshima và Nagasaki, Nhật Bản, vào tháng sau.
Quả bom Trinity có thiết kế giống với quả bom Fat Man đã phá hủy Nagasaki
Quân đội đã thả một quả bom nguyên tử gốc uranium, có biệt danh là Little Boy, xuống Hiroshima vào ngày 6 tháng 8 năm 1945. Ba ngày sau, Hoa Kỳ thả một quả bom gốc plutonium, Fat Man, xuống Nagasaki. Quả bom trước tương đối đơn giản và các nhà khoa học của Dự án Manhattan tin rằng nó không cần thử nghiệm, nhưng quả bom sau phức tạp hơn—nó đòi hỏi một lõi chứa đầy plutonium phải nổ tung trước khi có thể phát nổ.