Đây là công nghệ giúp Stephen Hawking nói chuyện với thế giới khi mất khả năng nói từ năm 1985

Năm 21 tuối, Stephen Hawking mắc chứng bệnh teo cơ, và sau một cuộc phẫu thuật vào năm 1985, ông bị mất đi khả năng nói. Ban đầu, ông phải dùng những tấm bảng đánh vần để nói chuyện, nhướn mày để chọn ra những chữ cái phù hợp, để tạo thành câu.

Sau đó, Hawking đã cùng với Martin King, một nhà vật lý học thiết kế ra một hệ thống liên lạc mới. Hệ thống này sử dụng một chương trình máy tính có tên là Equalizer cho phép người dùng chọn từ và câu lệnh trên máy tính chỉ bằng một nút bấm.

Equalizer đầu tiên chạy trên máy tính Apple II, gắn với một thiết bị tạo tiếng nói của công ty Speech Plus. Sau đó, hệ thống này được thiết kế lại để gắn lên tay ghế của Hawking, giúp ông có thể nói chuyện với tốc độ 15 từ/phút bằng cử dộng của ngón cái.

Stephen Hawking năm 1986.

Nhưng đến năm 2008, Hawking không thể bấm nút nói chuyện được nữa do bệnh tình ngày càng nặng hơn. Trợ lý của ông đã tạo ra một thiết bị có tên là "nút má – cheek switch". Thiết bị này trỏ chuột di chuyển liên tục theo chu kỳ qua các ký tự trong bảng chữ cái. Nó được gắn trên kính và sử dụng tia hồng để ghi nhận chuyển động của cơ mặt phải khi Hawking “chọn” ký tự. Sau đó, những ký tự đó được truyền tới một máy tính tổng hợp và chuyển thành giọng nói để phát âm. Nhờ thiết bị này mà Hawking có thể viết được cả email, lướt web và thậm chí là viết sách.

Tuy nhiên, do tác hại của căn bệnh nên khả năng điều khiển cơ của Hawking ngày một giảm. Đến năm 2011, Hawking chỉ còn nói được 2 từ/phút, khi đó ông đã gửi một lá thư tới Gordon Moore, hỏi rằng liệu Intel có thể giúp mình không.

Trước đó, Hawking đã gặp Gordon Moore tại một hội nghị vào năm 1997. Khi đó, Gordon Moore đã đưa ra đề nghị nâng cấp máy tính ông đang dùng giao tiếp từ nền tảng AMD sang Intel đồng thời sẽ cung cấp một máy tính được thiết kế riêng cho Hawking, nghiên cứu công nghệ hỗ trợ và nâng cấp hệ thống giao tiếp mỗi hai năm.

Khi nhận được lá thư, Moore đã hỏi Justin Ratter, CTO đương nhiệm lúc ấy của Intel. Một nhóm chuyên gia trong lĩnh vực tương tác giữa người và máy đã được thành lập nhằm giúp Hawking lấy lại tốc độ giao tiếp như trước đây.

Đây chính là "giọng nói" của Hawking hồi năm 1999.

Khi đó, hệ thống giao tiếp của Hawking là một chương trình có tên EZ Keys, một phiên bản cải tiến từ phần mềm trước đây được thiết kế bởi Word Plus. Nhờ một bàn phím ảo, một thuật toán đoán từ ngữ cơ bản và một webcam, EZ Keys cho phép Hawking dùng chuột để thao tác trên Windows, lướt web trên Firefox, soạn bài giảng trên Notepad và thực hiện các cuộc gọi Skype.

Những giải pháp mới nhất, hiện đại nhất đã được đội ngũ nghiên cứu đưa ra nhưng không hiệu quả. Phần mềm theo dõi ánh mắt không hoạt động được vì mí mắt của ông bị sụp xuống. Không thể áp dụng công nghệ điều khiến máy tính dựa trên tín hiệu não do điện não đồ không bắt được một tín hiệu đủ mạnh từ não của Hawking.

Sau nhiều thử nghiệm, đội ngũ nghiên cứu đã đưa ra nhiều phiên bản nâng câp khác nhau nhưng đều không thể khiến Hawking hài lòng. Cuối cùng, họ đã dựng lên một hệ thống ghi lại toàn bộ quá trình sử dụng máy tính của Hawking, cách Hawking gõ chữ, gõ chữ khi mệt, sử dụng chuột, kéo kích cỡ của một cửa sổ bất kì. Sau khi nghiên cứu kỹ video dài 10 tiếng đó, các nhà nghiên cứu ra được một hệ thống đặc biệt. Sau vài tháng, trải nhiều lần cải tiến, họ đã tạo ra được một phần mềm vừa ý Hawking. Nó sử dụng một hệ thống đoán từ của SwiftKey kết hợp với nhiều tài liệu của Hawking trong hệ thống mới của Intel để đoán trước từ Hawking định nói.

Ngoài ra, hệ thống này có hàng loạt phím tắt cho phép Hawking thực hiện nhiều tác vụ khác nhau như nói, tìm kiếm hay soạn email; một phần mềm điều khiển bài giảng…

Giải pháp mới của Intel giúp Hawking tăng gấp đôi tốc độ "nói", tốc độ thực hiện các thao tác khác cũng tăng lên khoảng 10 lần so với trước.

Hawking rất thích giọng máy tính của mình, nó được tạo nên bởi kỹ sư Dennis Klatt hồi những năm 80. Giọng của Hawking được gọi là "Perfect Paul – Paul Hoàn hảo".

Đội ngũ nghiên cứu còn lên kế hoạch cải tiến nhiều nữa: như một hệ thống lái xe lăn sử dụng cằm của Hawking nhưng rất tiếc là Hawking đã không có cơ hội sử dụng chúng. Stephen Hawking đã mất vào ngày 14 tháng 3 năm 2018 theo giờ Việt Nam.

Xem thêm:

• Cuộc đời của Stephen Hawking qua ảnh
• Tải luận án tiến sĩ về vũ trụ của Stephen Hawking - Download Properties of Expanding Universes
• Stephen Hawking đưa ra nhận định đáng sợ về tương lai của loài người: "Trái Đất đã diệt vong, tới lúc phải rời đi"