GPU đắt tiền cũng “vô dụng” nếu thiếu 4 nâng cấp quan trọng này

Trong một dàn PC chơi game, chiếc card đồ họa (GPU) luôn là linh hồn khiến mọi thứ trở nên hấp dẫn hơn. GPU quyết định phần lớn mức fps, và nếu nó yếu, bạn sẽ phải chiến đấu với tụt khung hình thay vì kẻ địch.

Nhưng GPU không phải là tất cả. Việc đầu tư toàn bộ ngân sách chỉ để lấy một GPU thật “khủng” đôi khi lại phản tác dụng. Bạn nên hướng đến một cấu hình hài hòa để đạt hiệu suất tốt nhất, thay vì chỉ có một GPU mạnh còn các linh kiện khác thì bị bỏ quên.

GPU quan trọng, nhưng không cần phải mua loại “khủng” nhất

Khi xây dựng cỗ máy hiện tại, mục tiêu ban đầu của tác giả chỉ là một card tầm trung. Cuối cùng lại rước về RTX 4080 Super ngay lúc nó ra mắt năm 2024, dù trước đó chỉ định lấy RTX 4070. Nhìn lại, RTX 4070 là đủ dùng — và nhiều người cũng đang trong tình trạng tương tự.

Lý do là công nghệ tạo khung hình (frame generation) đã khiến việc chọn GPU dễ thở hơn rất nhiều. Nvidia có DLSS với tính năng nâng cấp hình ảnh và tạo thêm khung hình bằng AI, giúp tăng fps đáng kể. AMD cũng có FSR, nhưng FSR 4 hiện vẫn chậm phổ biến hơn. Dù còn tranh cãi về “khung hình giả”, cả DLSS và FSR đều mang lại hiệu quả thực tế khi được triển khai đúng game. Tuy vậy, không phải tựa game nào cũng hỗ trợ, do đó người mua cần nghiên cứu trước.

Nếu chọn một GPU tầm trung, phần ngân sách dư ra có thể dành cho những linh kiện khác còn quan trọng hơn dưới đây.

RAM cần đủ và dư

Thời dùng 16GB RAM để chơi game đã qua rồi. Những tựa game như Microsoft Flight Simulator hay Cyberpunk 2077 “ăn” RAM cực mạnh. Nếu bạn vừa chơi game vừa mở ứng dụng khác, hoặc chơi game mod như Minecraft hay The Sims, mức tiêu thụ RAM còn cao hơn.

Khi RAM không đủ, Windows sẽ buộc phải dùng đến bộ nhớ ảo (pagefile) trên ổ cứng. Việc chuyển dữ liệu sang SSD/HDD để bù RAM sẽ làm tốc độ giảm xuống mức thê thảm, dẫn đến giật, lag, đứng hình liên tục. GPU xịn đến đâu cũng không cứu được.

Trong bối cảnh RAM đang khá đắt đỏ, đôi khi bạn nên bớt tiền GPU để đầu tư RAM nhiều hơn.

Màn hình tốt quan trọng hơn bạn nghĩ

Một GPU mạnh mà đi kèm màn hình chỉ 1080p 60Hz là cực kỳ lãng phí. Màn hình thấp sẽ trở thành nút thắt cổ chai, khiến toàn bộ lượng fps mà GPU tạo ra không được hiển thị.

Trường hợp ngược lại cũng bi đát không kém: màn hình 4K mà GPU chỉ đủ sức kéo 1080p sẽ cho bạn trải nghiệm giật lag triền miên. Điều quan trọng là GPU và màn hình phải tương xứng nhau.

Mức nâng cấp từ 60Hz lên 144Hz tạo khác biệt rất rõ rệt, nhưng từ 144Hz lên 240Hz thì không còn nhiều đột phá. Vì vậy, chọn màn hình vừa đủ tốt sẽ cho bạn hiệu quả tối ưu mà không tốn quá nhiều tiền.

Đừng quên nguồn (PSU) và tản nhiệt

GPU hiện nay tiêu thụ điện rất lớn. Nguồn yếu sẽ dẫn tới mất ổn định, tự tắt máy hoặc crash bất ngờ. Một bộ nguồn tốt không chỉ giúp hệ thống vận hành ổn định mà còn dễ nâng cấp về sau.

Công suất dư cũng là phần quan trọng của việc “future-proof”. Nếu mua PSU có chứng nhận cao (như Gold), hiệu suất tốt hơn, ít nóng hơn và chạy êm hơn.

Ngoài ra, nhiệt độ cũng là yếu tố bạn không thể bỏ qua. GPU mạnh thải rất nhiều nhiệt vào thùng máy. Bạn cần quạt tản nhiệt tốt và luồng gió hợp lý để giữ nhiệt độ CPU, GPU và toàn hệ thống ổn định.

Kiểm tra xem bạn có cần nâng CPU không

Ở độ phân giải thấp như 1080p, CPU thường là yếu tố giới hạn bởi GPU có thể render quá nhanh. Nhưng ở 1440p hoặc 4K, gánh nặng lại chuyển về GPU, khiến CPU ít khi gây nghẽn cổ chai hơn.

Vấn đề không phải là chọn CPU mạnh nhất, mà là chọn CPU phù hợp với GPU và thể loại game bạn chơi. Game eSports thường nặng về CPU, chơi ở độ phân giải thấp, nên CPU mạnh sẽ phát huy hiệu quả.

Sở hữu một GPU mạnh rất đã, nhưng nếu phần còn lại của cỗ máy yếu thì sức mạnh đó bị lãng phí. Xây dựng PC là cả một bài toán cân bằng, và đôi khi bạn không cần phải chạy theo cấu hình “quá tay”.

Trong thời điểm công nghệ tạo khung hình phát triển mạnh như hiện nay, bạn không nhất thiết phải mua GPU overkill. Điều duy nhất nên tránh là các GPU chỉ có 8GB VRAM, vì chúng sẽ lạc hậu nhanh hơn. Nếu chơi game AAA, 12GB là mức tối thiểu, 16GB là lý tưởng.

Hãy thực tế với nhu cầu của chính mình. Có người mua GPU mạnh rồi lại dành 600 giờ để chơi một tựa game vốn chạy mượt trên PC 10 năm tuổi. Nếu bạn không đòi hỏi thiết lập cao nhất, hãy đầu tư vào một dàn máy cân bằng. GPU có thể nâng cấp sau, nhưng sự ổn định của cả hệ thống mới là điều quan trọng nhất.