Đừng vội mua NAS đắt tiền: Một chiếc PC cũ vừa rẻ vừa hiệu quả hơn

Nếu bạn đang định sắm một hệ thống lưu trữ mạng (NAS) cho gia đình, thì mua một chiếc PC cũ hoặc tận dụng chính máy tính cũ của mình lại là phương án tiết kiệm nhất. Những thiết bị NAS chuyên dụng trên thị trường đúng là tiện, nhưng mức giá của chúng luôn cao hơn vài trăm đô so với việc mua một máy tính cũ để tự dựng hệ thống.

Thực tế, một chiếc PC làm NAS không đòi hỏi cấu hình quá “khủng”, nhưng vẫn cần đáp ứng một vài tiêu chí quan trọng để đảm bảo hoạt động ổn định và bền bỉ.

Tiêu chí chọn PC cũ để làm NAS

Trước khi nghĩ đến phần cứng, hãy xác định nhu cầu của bạn: chỉ lưu trữ tệp tin? Stream phim qua Plex? Chạy Docker, máy ảo? Hay backup Time Machine? Nhìn chung các tác vụ đều tương tự nhau, nhưng một vài nhu cầu sẽ cần cấu hình đặc thù hơn. Nếu chỉ dùng để lưu trữ, mọi thứ đơn giản nhất.

1. CPU phù hợp cho streaming

Nếu bạn cần stream video, nên tìm PC dùng CPU Intel 10 năm trở lại đây vì chúng hỗ trợ Quick Sync — phần cứng chuyên mã hóa/giải mã video. NAS chạy AMD vẫn được, nhưng nếu dùng nhiều tác vụ media, bạn có thể gắn thêm GPU giá rẻ để xử lý video ổn định hơn.

Không nhất thiết phải mua linh kiện mới. Những chiếc PC đời cũ, bền và ổn định khi chạy 24/7 sẽ phù hợp nhất.

Về hệ điều hành, bạn có thể cài Linux, Windows hoặc các hệ điều hành NAS chuyên dụng như TrueNAS (miễn phí) hay Unraid (trả phí) — hai lựa chọn phổ biến nhất hiện nay.

2. RAM: tối thiểu 8GB

Thời điểm này RAM đang rất đắt (cơn “RAM-pocalypse” vẫn chưa hạ nhiệt), nên tốt nhất hãy mua máy đã có sẵn ít nhất 8GB RAM, hoặc 16GB nếu NAS của bạn sẽ chạy Plex, ứng dụng hay máy ảo.

ECC RAM (nhớ sửa lỗi) sẽ tốt hơn cho độ ổn định và tính toàn vẹn dữ liệu. Tuy nhiên đa số máy prebuilt cũ khó tìm được loại này.

Nếu muốn chọn máy đồng bộ, dòng Dell OptiPlex là lựa chọn cực kỳ phổ biến cho người mới dựng NAS vì độ bền cao và thiết kế tối ưu cho chạy liên tục.

Lưu ý quan trọng nhất: Khoang chứa ổ cứng và khả năng mở rộng

Hầu hết ổ cứng 3.5” SATA đều tương thích, nhưng NAS cần nhiều khe chứa HDD và cổng SATA .

Nên ưu tiên ổ CMR vì độ ổn định tốt hơn so với SMR, nhưng nếu mục tiêu tiết kiệm, ổ desktop vẫn dùng được nếu còn tốt.

Một chiếc PC lý tưởng cho NAS cần đủ chỗ cho HDD 3.5”, và thêm không gian cho SSD:

• Dùng NVMe qua khe M.2 cho hệ điều hành (nếu có).
• Lắp thêm SSD làm cache để tăng tốc.

Lưu ý: nhiều bo mạch chủ sẽ vô hiệu bớt cổng SATA nếu bạn gắn SSD M.2 NVMe.

Nếu không có M.2, dùng SSD SATA 2.5” vẫn cải thiện đáng kể tốc độ.

Vấn đề lớn nhất là vỏ máy : desktop văn phòng nhỏ gọn thường thiếu chỗ gắn HDD; máy gaming đời mới cũng hạn chế bay HDD. Bạn có thể đổi sang case khác nếu phù hợp chi phí.

Tản nhiệt và điện năng: Đừng chọn máy quá mạnh

NAS không cần cấu hình “hổ báo”. Một CPU tiêu thụ điện thấp (TDP thấp) sẽ tiết kiệm điện và tỏa nhiệt ít hơn.

Nguồn (PSU) thì khó lựa khi mua máy cũ, nhưng nếu chọn được loại 80 Plus Gold trở lên thì càng tốt.

Luồng gió cũng rất quan trọng để kéo dài tuổi thọ HDD, nhưng các case OEM nhỏ đôi khi khá ồn và không mát mẻ lắm.

Đừng quên kiểm tra kết nối mạng

Phần lớn bo mạch chủ cũ hỗ trợ LAN 1Gb, đủ dùng. Nhưng nếu có 2.5Gb Ethernet thì càng tốt, vì đây đang là “điểm ngọt” cho mạng gia đình.

Nếu main không có 2.5GbE, chỉ cần kiểm tra xem còn trống khe PCIe hay không — bạn có thể lắp thêm card mạng đa gigabits sau.

Lưu ý khi chọn PC cũ để dựng NAS

Dưới đây là một số lưu ý cũ khi bạn chọn PC để build hệ thống NAS:

• Máy văn phòng SFF (small form factor) thường thiếu bay 3.5".
• Máy gaming cũ có thể rất hao điện.
• PC có GPU rời đôi khi phải undervolt để giảm nhiệt/điện.
• Luôn mua từ nguồn uy tín.
• Facebook Marketplace là nơi tốt để tìm máy rẻ, nhưng phải kiểm tra kỹ.

Một chiếc PC cũ hoàn toàn có thể trở thành nền tảng NAS tuyệt vời. Dù không đạt mức tiết kiệm điện tối ưu hay khả năng mở rộng tối đa như NAS chuyên dụng, nhưng nó giúp bạn xây dựng một hệ thống lưu trữ mạnh mẽ với chi phí cực thấp.