Kính viễn vọng đắt nhất thế giới ghi lại khung cảnh tuyệt đẹp của tàn dư siêu tân tinh nổi tiếng

Một trong những thiên hà vệ tinh quan trọng của Dải Ngân hà, Đám mây Magellan Lớn, nổi tiếng là nơi chứa siêu tân tinh (supernova) gần Trái đất nhất được ghi nhận trong lịch sử nghiên cứu thiên văn học của nhân loại.

Có tên SN 1987A, đây là vụ siêu tân tinh xảy ra khi một ngôi sao khổng lồ hết nhiên liệu và sụp đổ vào cuối đời, gây ra một vụ nổ cực lớn tạo ra sóng xung kích mạnh đến có thể mức định hình lại bụi và khí xung quanh nó trong hàng triệu dặm theo mọi hướng.

Do tác động khổng lồ của vụ nổ, SN 1987A để lại tàn dư là một cấu trúc hình chiếc nhẫn, vốn được tạo ra khi sóng xung kích truyền ra ngoài theo thời gian. Vòng phát sáng này đã được quan sát thường xuyên kể từ khi siêu tân tinh được nhìn thấy lần đầu tiên vào năm 1987. Nhưng phải đến thời điểm hiện tại, nhờ có sự phát triển của khoa học kỹ thuật và các hệ thống quan sát tối tân như Kính viễn vọng Không gian James Webb, các nhà thiên văn học đã có cơ hội tiếp cận với những hình ảnh chi tiết nhất về cấu trúc tuyệt đẹp, được tạo ra từ một vụ nổ hủy diệt này.

Hình ảnh trên của SN 1987A được chụp bằng hệ thống NIRCam của Kính viễn vọng Không gian James Webb, cho thấy một cấu trúc hình lỗ khóa, ở giữa chứa đầy bụi và khí bị ngôi sao thải ra khi nó đi đến giai đoạn kết thúc vòng đời. Mặc dù các thiết bị hồng ngoại của James Webb rất hữu ích trong việc nhìn xuyên qua bụi để phát hiện các cấu trúc bên dưới, nhưng ở chính giữa tàn dư, bụi dày đặc đến mức ngay cả ánh sáng hồng ngoại cũng không thể xuyên qua được. Đó là lý do tại sao có một khu vực tối ở chính giữa.

Các vòng vật chất xung quanh vị trí trung tâm cũng được nhìn thấy chi tiết hơn, trong như những chấm sáng, là các điểm nóng được tạo ra bởi sóng xung kích từ siêu tân tinh chạm vào các vòng vật chất đã bị loại bỏ trước đó.

Là một siêu tân tinh nổi tiếng, SN 1987A trước đây đã được quan sát nhiều lần, bao gồm cả bằng các công cụ trên không gian như Kính viễn vọng Hubble và Đài quan sát tia X Chandra, cũng như các công cụ mặt đất như Atacama Large Millimeter/Submillimeter Array.

Hình ảnh trên cho thấy sự kết hợp dữ liệu từ ba đài quan sát này, hoạt động ở các bước sóng quang học, tia X và vô tuyến tương ứng. Những quan sát như vậy cho thấy các cấu trúc tương tự như hình ảnh của James Webb, nhưng ở độ chi tiết kém sắc nét hơn.