Có những bộ tản nhiệt CPU nào? Loại nào tốt nhất?

Khi mua các bộ phận cho PC, có thể bạn đã thấy nhiều tùy chọn để làm mát PC. Nhưng nếu bạn mua một bộ xử lý tầm trung, nó đã bao gồm một bộ tản nhiệt CPU.

Vậy tại sao bạn cần một bộ tản nhiệt của bên thứ ba? Và nên chọn loại tản nhiệt nào?

1. Tản nhiệt bằng không khí

Bộ tản nhiệt loại này sử dụng không khí để loại bỏ nhiệt khỏi PC của bạn. Chúng sử dụng một thiết bị tản nhiệt thường làm bằng đồng hoặc nhôm có bôi keo tản nhiệt để dẫn nhiệt cho nguồn nhiệt (thường là bộ xử lý). Nhiệt từ bộ xử lý truyền đến bộ tản nhiệt thông qua chênh lệch nhiệt độ, cho phép bộ xử lý làm mát và hoạt động tốt hơn. Quạt sau đó sẽ phân tán nhiệt hấp thụ được.

Hầu hết các máy tính đều được làm mát bằng không khí, vì đó là thứ thường có trong các bộ xử lý tầm trung và giá cả phải chăng. Bạn không cần bộ tản nhiệt của bên thứ ba nếu không đẩy PC của mình tới giới hạn của nó. Nhưng nếu bạn muốn tối đa hóa sức mạnh của PC, thì phải có bộ tản nhiệt của bên thứ ba.

Tản nhiệt stock

Đây là bộ tản nhiệt PC phổ biến nhất, vì nó thường đi kèm với CPU. Hầu hết các bộ tản nhiệt có sẵn đều ở dạng hình tròn và có hình giống như cốc kim loại, ngoại trừ bộ tản nhiệt Wraith Prism của AMD, đi kèm với bộ xử lý AMD Ryzen 9 7900 và Ryzen 7 7700. Thay vì một miếng kim loại chắc chắn, nó có nhiều lá tản nhiệt, tạo bề mặt lớn để làm mát hiệu quả hơn.

Bộ tản nhiệt stock sẽ đủ cho hầu hết các mục đích sử dụng vì chúng thường được thiết kế cho CPU đi kèm. Tuy nhiên, bạn có thể muốn nâng cấp nếu định ép xung máy tính hoặc sử dụng vỏ SFF.

Tản nhiệt dạng tháp

Bộ tản nhiệt stock bị hạn chế bởi thiết kế của chúng: chúng gắn trực tiếp vào bộ xử lý, với quạt thổi hướng xuống dưới, dẫn đến luồng không khí không được đầy đủ. Bộ tản nhiệt dạng tháp giải quyết vấn đề này bằng cách làm cho thiết bị tản nhiệt hướng lên. Thay vì gắn trực tiếp các cánh tản nhiệt vào bộ xử lý, chúng được kết nối thông qua một đế và nhiệt được dẫn tới chúng thông qua các ống dẫn nhiệt.

Các cánh xếp thẳng đứng, giống như một tòa tháp, tăng diện tích bề mặt mà không làm tốn thêm không gian bo mạch chủ. Nó cũng cho phép quạt gắn bên, cải thiện luồng không khí và hiệu quả.

Bất chấp những ưu điểm của chúng, bộ tản nhiệt dạng tháp rất nặng, đòi hỏi phải có bo mạch chủ đính kèm an toàn, thường được hỗ trợ bởi tấm ốp lưng. Kích thước của chúng đòi hỏi một case rộng rãi và vị trí phù hợp để tránh gây nhiễu cho các thành phần khác như GPU. Ngoài ra, hướng quạt nằm ngang có thể hạn chế khả năng hiển thị của bất kỳ hệ thống chiếu sáng RGB tích hợp nào. Bộ tản nhiệt dạng tháp có thể phù hợp nếu bạn ưu tiên hiệu suất hơn tính thẩm mỹ, có case lớn và không thường xuyên di chuyển.

Tản nhiệt dạng tháp phẳng hoặc type-C

Bạn nên mua bộ tản nhiệt dạng tháp phẳng hoặc type-C nếu bạn không có nhiều không gian theo chiều dọc. Về cơ bản, đây chỉ là một bộ tản nhiệt dạng tháp với phần tản nhiệt nằm nghiêng. Hầu hết các bộ tản nhiệt type-C có bộ tản nhiệt nhỏ hơn so với bộ tản nhiệt tháp vì chúng phải xem xét những thành phần khác như RAM của bạn.

Tuy nhiên, một số nhà sản xuất đã giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng các ống dẫn nhiệt dài hơn (như trường hợp của Noctua NH-C14S) hoặc xếp chồng một bộ tản nhiệt lớn lên trên một bộ tản nhiệt nhỏ hơn (như Jiishark JF13K). Bởi vì chúng nằm thấp hơn trên bo mạch chủ nên chúng ít có khả năng bị hỏng trong quá trình vận chuyển.

Tuy nhiên, mặc dù những bộ tản nhiệt này không chiếm nhiều không gian theo chiều dọc trong case, nhưng chúng thường có kích thước theo chiều ngang lớn hơn. Điều đó có nghĩa là nó sẽ che mất các bộ phận khác trên bo mạch chủ, chẳng hạn như RAM và các đầu nối khác, khiến việc khắc phục sự cố phần cứng trở nên khó khăn hơn.

Loại bộ tản nhiệt này được khuyên dùng nếu bạn có case PC nhỏ hơn hoặc thường xuyên di chuyển với CPU của mình.

Tản nhiệt low-profile

Cho đến nay, các bộ tản nhiệt đã thảo luận tiêu tốn rất nhiều không gian - theo chiều ngang hoặc chiều dọc. Nhưng nếu bạn muốn một chiếc PC có kiểu dáng nhỏ gọn thì sao? Bạn có thể tạo một máy tính không lớn hơn hộp giày nếu bạn sử dụng bo mạch chủ ITX mini và lên kế hoạch build phù hợp. Tuy nhiên, bộ tản nhiệt dạng tháp, C-type và thậm chí cả bộ tản nhiệt stock sẽ không phù hợp với không gian chật hẹp của vỏ SFF. Đây là nơi bạn cần một bộ tản nhiệt low-profile.

Bộ tản nhiệt low-profile tương tự như nhiều bộ tản nhiệt type-C. Nhưng sự khác biệt chính là chúng thường có phần tản nhiệt mỏng hơn. Một số bộ tản nhiệt low-profile cũng có cách tiếp cận tương tự như bộ tản nhiệt stock, với các cánh tản nhiệt được gắn trực tiếp vào bộ xử lý.

Nói chung, bộ tản nhiệt low-profile ngắn hơn 70mm, cho phép bạn đặt nó gần như trong mọi case. Tuy nhiên, chúng có thể không làm mát CPU của bạn một cách hiệu quả. Bạn vẫn có thể đạt được hiệu suất vượt trội với bộ tản nhiệt low-profile nhưng đừng mong đợi quá nhiều.

2. Tản nhiệt bằng chất lỏng

Trong khi bộ làm mát bằng không khí làm rất tốt việc kiểm soát nhiệt, thì nước lại làm tốt hơn việc loại bỏ nhiệt. Vì vậy, một số nhà sản xuất bắt đầu chế tạo bộ tản nhiệt bằng nước sử dụng chất lỏng dẫn nhiệt, nước cất và các hóa chất khác ngăn chặn sự phát triển của vi sinh vật.

Bộ tản nhiệt bằng nước thường có hai bộ phận chính - khối nước, khối này gắn vào bộ xử lý, có máy bơm, và thiết bị tản nhiệt, nơi nước được làm mát. Khối nước tiếp xúc tối đa với bộ xử lý để hấp thụ nhiệt hiệu quả. Sau đó, chất lỏng được làm ấm sẽ chảy đến bộ tản nhiệt, nơi có hai hoặc nhiều quạt thổi không khí mát để phân tán lượng nhiệt vào không khí.

Tản nhiệt tất cả trong một (AIO)

Tản nhiệt AIO là phổ biến nhất trong các loại tản nhiệt nước. Chúng dễ lắp đặt, có ít thành phần hơn tản nhiệt nước custom và khả năng rò rỉ thấp hơn nhiều. Nhiều khối nước cũng có RGB, mang lại cho bạn tính thẩm mỹ tốt hơn nhiều.

Bạn sẽ muốn có bộ tản nhiệt AIO cho PC của mình nếu có CPU hiệu năng cao, chẳng hạn như Intel i9 thế hệ thứ 13 hoặc chip AMD Ryzen 9 7000-Series. Tuy nhiên, do các bộ tản nhiệt AIO là một bộ nên vị trí của nó thường bị giới hạn.

Đó là bởi vì bạn không thể điều chỉnh độ dài của các ống dẫn chuyển chất lỏng từ khối nước sang bộ tản nhiệt. Với hạn chế này, bạn thậm chí có thể gặp phải các vấn đề về vị trí, đặc biệt nếu bạn định làm mát bộ xử lý và GPU của mình bằng nước.

Tuy nhiên, bộ tản nhiệt AIO cho phép bạn nâng cao hiệu suất của máy tính. Ngay cả khi bạn có case PC nhỏ, bạn vẫn có thể sử dụng bộ tản nhiệt AIO mà không cần lo lắng về việc lắp đặt.

Tản nhiệt bằng nước custom

Tản nhiệt bằng nước custom sử dụng khối nước và bộ tản nhiệt như AIO. Nhưng điều làm nên sự khác biệt đó là bạn phải tự thiết kế đường ống và cần có máy bơm, bình chứa nước riêng.

Vì tản nhiệt bằng nước custom được chế tạo thủ công nên bạn phải loại bỏ tất cả bong bóng trong hệ thống, nếu không bạn có thể làm hỏng hệ thống. Bạn cũng phải thêm chất làm mát một cách cẩn thận và thay nước làm mát thường xuyên.

Tản nhiệt loại này rủi ro và dễ bị rò rỉ hơn. Bạn cũng phải cẩn thận khi khắc phục sự cố PC của mình, vì bạn có thể làm hỏng ống mềm hoặc đường ống, khiến chất lỏng rò rỉ vào máy tính của bạn.

Tuy nhiên, tản nhiệt bằng nước custom cho phép bạn có những thiết kế đẹp nhất. Và, nếu bạn có một PC hiệu suất cao với khả năng ép xung tối đa, tản nhiệt bằng nước custom có thể làm mát nó tốt hơn.

Vì vậy, nếu bạn có ngân sách không giới hạn, không di chuyển PC của mình và muốn có khả năng làm mát tốt nhất, hãy sử dụng giải pháp tản nhiệt bằng nước custom.

3. Làm mát bằng chất lỏng ngâm

Còn được gọi là làm mát bằng chất lỏng trực tiếp, kỹ thuật này nhúng máy tính trực tiếp vào chất làm mát. Đây là cách hiệu quả nhất để làm mát PC nhưng cũng tốn kém nhất.

Bạn cần chất lỏng đặc biệt để nhấn chìm PC của mình trong đó. Nước sẽ không làm được điều đó vì nó sẽ làm chập các linh kiện trong máy. Thay vào đó, dầu khoáng được sử dụng thay thế. Cũng có những chất làm mát khác, nhưng chúng đắt hơn.

Vì máy tính của bạn chìm trong chất làm mát nên nó rất lộn xộn và khó bảo trì. Và, nếu bạn sống ở khu vực ấm áp, bạn vẫn sẽ cần một thiết bị làm mát và máy bơm để đảm bảo chất làm mát luôn hoạt động hiệu quả.

Tuy nhiên, làm mát bằng chất lỏng ngâm mang lại hiệu suất tốt nhất có thể. Trên thực tế, Gigabyte đã phát triển công nghệ làm mát bằng chất lỏng ngâm cho các trung tâm dữ liệu. Vì vậy, nếu nó có thể làm mát hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn bộ xử lý trong một máy chủ, thì chắc chắn nó có thể hoạt động tốt cho PC chơi game của bạn.

Vì vậy, nếu tiền không phải là vấn đề và bạn muốn có một giải pháp độc đáo trong phòng của mình, bạn nên sử dụng hệ thống làm mát bằng chất lỏng ngâm.