Linux và Windows NT: Đánh giá toàn diện - Phần 2

11. Khả năng mở rộng và thu nhỏ

Linux có thể phình ra và lớn đến 4,5 GB trong các hệ thống server đầy đủ (RedHat 9.0), nhưng cũng có thể co lại để nhỏ còn khoảng dưới 500 KB trong các ứng dụng tích hợp.

Windows cũng có các phiên bản thu nhỏ dành cho những sản phẩm của hãng như Tablet PC. Nhưng khả năng mở rộng và thu nhỏ của Windows không được các chuyên gia đánh giá cao bằng Linux.

12. Khả năng cấu hình

13. Mạng máy tính

Cả hai hỗ trợ giao thức TCP/IP cùng nhiều giao thức khác. Trong một mạng thì các máy Linux và Windows đều xuất hiện như nhau trong danh sách, chúng có thể chia sẻ file và máy in một cách bình thường. Một mạng hỗn hợp nhiều máy Linux và Windows là hoàn toàn có thể được. Máy chủ có thể là Linux hoặc Windows.

Tuy nhiên có một số chức năng mà Linux vượt trội Windows ví dụ như clustering. Clustering là công nghệ máy chủ với khả năng chịu lỗi cao, cung cấp những tính năng như: tính sẵn sàng và khả năng mở rộng. Công nghệ này nhóm các server và tài nguyên chung thành một hệ thống đơn có khả năng miễn dịch lỗi và tăng hiệu năng hoạt động. Các máy trạm tương tác với các nhóm server như thể nhóm server này là một hệ thống đơn. Nếu một server trong nhóm bị hỏng các server khác sẽ đảm trách công việc của nó. Linux thực sự mạnh về mặt này, nó đã được dùng để thiết kế những nhóm server khổng lồ.

CÁC DÒNG SẢN PHẨM VÀ PHẦN MỀM ỨNG DỤNG

Windows có nhiều dòng sản phẩm dành cho máy PC, server. Linux cũng có nhiều dòng sản phẩm nhưng điều khác biệt là Windows đến từ Microsoft còn Linux đến từ nhiều nhà cung cấp khác nhau. Hầu hết HĐH do các hãng phát triển Linux phát hành đều được đưa ra gần như cùng một thời điểm và sử dụng chung một phiên bản Kernel. Sự khác nhau giữa các HĐH Linux này nằm ở các chương trình kèm thêm.

Chất lượng và số lượng ứng dụng là một điểm rất mạnh của Windows, Linux yếu về mặt này. Tuy nhiên mọi việc rồi cũng sẽ tiến triển rất nhanh chóng. Có lẽ ít ai biết rằng bộ phim 'Titanic' với nhiều cảnh hoành tráng, đẹp mắt đã được tạo ra nhờ xử lý hình ảnh với Linux. So về giá cả ứng dụng thì Linux là một lựa chọn tốt. Ngày càng có nhiều phần mềm thương mại viết trên Linux (http://metalab.unc.edu/mdw/products.html)

Thường các phần mềm chạy trên nền Linux sẽ không hoạt động trên Windows và ngược lại, nhưng cũng có ngoại lệ.

1. Ứng dụng thương mại

Hiện đã có khá nhiều ứng dụng thương mại chạy trên Linux. Thật không may, Linux chỉ có thể cho phép chạy những ứng dụng nếu được dịch trên HĐH này. Những ứng dụng được dịch cho các hệ Unix khác không thể chạy trên Linux.

Có hàng ngàn, hàng vạn ứng dụng thương mại chạy trên nền Windows, nhiều hơn rất nhiều so với bất kỳ một HĐH nào khác. Hầu như tất cả các phần mềm ứng dụng thương mại cho máy tính để bàn đều chạy trên Windows và một số chỉ viết riêng cho Windows. Nếu có một ứng dụng quan trọng chỉ chạy được trên Windows thì không còn cách nào khác là lựa chọn HĐH này.

2. Ứng dụng miễn phí

Có một khối lượng ứng dụng miễn phí khổng lồ chạy trên Linux. Tất cả các phần mềm GNU đều chạy trên FreeBSD hoặc Linux mà không phải sửa đổi gì. Tuy nhiên một số ứng dụng khác nhau với những nhà cung cấp khác nhau, vì không có một tổ chức nào đứng ra thu gom và thống nhất các chương trình mã nguồn mở.

Các ứng dụng kiểu này trên Windows ít hơn rất nhiều so với Linux. Cũng có một số phần mềm miễn phí, tuy nhiên số lượng ít, tính năng hạn hẹp và chất lượng không cao. Nhiều ứng dụng trên Windows được cung cấp dưới dạng 'Shareware', không có mã nguồn mở, không cho phép sửa đổi, phát hiện lỗi, cải tiến, hoặc mở rộng bởi người dùng.

KHÍA CẠNH KINH TẾ

1. Cài đặt đi kèm với máy tính mới

Số lượng máy tính mới có cài đặt sẵn Windows hoàn chỉnh được bán ra trên thế giới lớn hơn rất nhiều so với máy cài Linux. Hầu hết máy cài Linux thường được dùng để làm server, còn máy gia đình, để bàn thì ít. Các hãng lớn như Dell, HP, IBM hiện nay đã công bố một dòng sản phẩm server mới cài HĐH Linux và được đánh giá cao. Cũng có một số hãng, tùy theo nhu cầu của khách hàng đã cài đặt sẵn cả Windows và Linux lên cùng một hệ thống.

2. Giá cả, tổng giá sở hữu

Linux hoàn toàn miễn phí, cũng có một vài công ty thu tiền sản phẩm của họ nhưng với giá cực kỳ thấp. Không có giới hạn bản quyền cho nên có thể cài Linux lên bao nhiêu hệ thống tùy thích mà không phải chịu một khoản phụ phí nào. Phiên bản Windows server 2000 lúc mới ra có giá 700 USD. Một số ứng dụng cơ bản cũng phải trả thêm tiền, người sử dụng phải tiêu hàng ngàn đô la cho một hệ thống hoàn chỉnh. Các tư liệu, hướng dẫn sử dụng cũng phải mua với giá cao, và ít có trên mạng để tải về. Mỗi máy muốn cài Windows phải có giấy phép bản quyền. Mỗi lần cần hỗ trợ lại phải trả thêm một ít tiền.

Tháng 1 năm 2003 giá của một bản Windows XP Home Edition là khoảng 100 USD. Bản Windows XP Professional hơn 200 USD. Với Linux bạn chỉ cần mua một cuốn sách và có luôn đĩa CD đi kèm chứa HĐH. Nếu có đủ thời gian và tiền để lên Internet tải về gần 1GB dữ liệu, bạn hãy ghé thăm các trang chủ của các nhà cung cấp Linux hoặc tại www.linuxiso.org, tại đó họ cho tải về miễn phí. Giá của các phiên bản đóng gói khoảng từ 40 - 80 USD (rẻ hơn khoảng 100 USD so với Windows). Do vậy nhiều nhà cung cấp phần cứng có thể bán máy tính kèm theo bản quyền phần mềm chỉ với giá 200 - 300 USD, trong khi một máy tính tương tự chạy Windows XP người tiêu dùng phải trả 400 USD.

Gần đây, bằng sức mạnh tài chính của mình, Microsoft đã cho phép một số nhà bán lẻ bán phiên bản Windows XP với giá giảm chỉ còn 50 đô la nhằm bóp nghẹt Lindows. Không hề nao núng, các nhà cung cấp Linux cũng đang có một kế hoạch tương tự nhằm đáp lại động thái này.

Theo nhiều báo cáo khác nhau, các hãng sử dụng Linux làm HĐH chính cho rằng chi phí để duy trì hệ thống Linux thấp hơn nhiều so với Windows, nhưng chi phí về nhân sự thì lại cao hơn. Theo một nghiên cứu do chính Microsoft đưa ra, tổng chi phí duy trì một hệ thống Linux trong 5 năm cao hơn so với Windows. Một nhóm nghiên cứu đã công bố trên tạp chí Businessweek (www.businessweek.com) rằng kịch bản thử nghiệm mà Microsoft đưa ra là không có lợi cho Linux.

VĂN HÓA VÀ HỖ TRỢ NGƯỜI DÙNG

Rất nhiều tổ chức cung cấp những hỗ trợ một cách chuyên nghiệp. Tất cả các nhà cung cấp Linux đều công bố những mức hỗ trợ của họ 24 giờ mỗi ngày và 7 ngày 1 tuần. Có vô số các forum mà tại đó các câu hỏi về Linux được trả lời miễn phí. Như một hạ sách, bạn luôn luôn có thể mở chương trình nguồn ra và sửa chữa theo ý muốn.

Mặc dù có chính sách hỗ trợ khách hàng nhưng bạn hãy chuẩn bị tinh thần chờ đợi mà chưa chắc vấn đề đã được giải quyết. Vì tính chất đóng của HĐH cho nên không có một sự trợ giúp miễn phí nào cả. Việc sửa chữa phần mềm là của Microsoft chứ bạn không có quyền, và nếu như Windows không được update thường xuyên thì bạn cứ việc mà chờ đợi.

KẾT LUẬN

Một kết quả khá bất ngờ, như vậy chúng ta có thể rút ra kết luận rằng 'Linux tốt hơn Windows' hay không? Không thể được, phát biểu rằng cái này tốt hơn cái kia là một phát biểu thiếu toàn diện bởi vì 255 triệu người sử dụng Windows luôn có lý do của họ (số liệu của IDG). Phải xét đến cụ thể từng trường hợp sử dụng mới có thể biết được là nên lựa chọn Windows hay Linux.

Cuộc chạy đua cải tiến kỹ thuật, giành giật thị phần đã bắt đầu và dần nóng bỏng. Nhiều diễn biến phức tạp đang xảy ra ở các quốc gia, thành phố, công ty và ngay cả trong cộng đồng lập trình viên. Dù thế nào đi nữa người dùng vẫn sẽ là người có lợi, có thể một cánh cửa để thoát khỏi sự độc quyền đã mở ra trước mắt.

Nguyễn Xuân Tài
Cencious@yahoo.com