Chắc hẳn bạn đã từng nghe về vụ án triệt phá Silk Road, một dạng chợ trực tuyến để giao dịch hàng cấm, chủ yếu là ma túy, bằng Bitcoin. Theo tài liệu của tòa án, Silk Road đã xử lý thành công 1.229.465 giao dịch trong khoảng thời gian từ tháng 02/2011 đến tháng 7/2013.
Dread Pirate Roberts, kẻ sáng lập và điều hành Silk Road, thu lời bằng cách trích phần trăm hoa hồng từ các giao dịch.
Trong vòng đời ngắn ngủi của Silk Road, nhiều đồn đoán về danh tính của Dread Pirate Roberts đã được đưa ra. Một số người tin rằng Dread Pirate Roberts là biệt danh chung của một nhóm người. Trong khi những người khác lại cho rằng đây là tên của một băng đảng.
Cuối cùng, mọi suy đoán đều bị dập tắt vào tháng 10/2013 khi FBI bắt giữ một người đàn ông 29 tuổi có tên Ross Ulbricht.
Những bằng chứng mà FBI đưa ra cho thấy Ross chủ yếu làm việc một mình và tự học code trong khi xây dựng Silk Road. Trước đây, Ross chưa hề có bất kỳ tiền án, tiền sự nào liên quan tới hack máy tính, ma túy... Thay vào đó, Ross có bằng vật lý của Đại học Texas.
Ross lớn lên trong một gia đình trung lưu dễ mến và từng tham gia học Hướng đạo khi còn nhỏ. Thật đáng ngạc nhiên khi Ross không phải là kiểu thiên tài độc ác như truyền thông và các cơ quan thực thi pháp luật dự đoán.
Mẹ của Ross, bà Lyn Ulbricht, luôn tin rằng con mình rất tốt bụng. Bà Ly luôn một mực khẳng định rằng Ross bị hiểu lầm và bản án chung thân không được ân xá mà anh phải nhận là không công bằng. Đây là mức án quá nặng cho việc điều hành một trang web.
Lyn đã quyết định tự mình tìm kiếm cơ hội ân xá cho Ross bất chấp những khó khăn mà bà biết mình sẽ phải đối mặt.
Dưới đây là cuộc trò chuyện giữa trang VICE và bà Lyn được Quản Trị Mạng lược dịch lại nhằm cho các bạn thấy rõ hơn về cuộc đời của "ông trùm" Ross Ulbricht:
VICE: Chào Lyn, cô hãy kể cho mọi người biết mọi chuyện đã diễn ra như thế nào. Ngày Ross bị bắt mọi thứ diễn ra như thế nào?
Lyn Ulbricht: Cậu muốn nghe về ngày mà cuộc đời tôi hoàn toàn thay đổi ư? Hồi đấy chúng tôi mới vừa tới thăm Ross ở California, đó là nơi mà nó đang ở tại thời điểm đó. Lúc ấy tôi chỉ đang làm một số việc vặt, khi tôi tới phòng làm việc của chồng mình bỗng thấy anh ấy đang ngồi ở bàn làm việc, hai tay ôm lấy đầu. Tôi hỏi: "Chuyện gì đã xảy ra? Có chuyện gì vậy?". Và anh ấy nói: "Ross vừa bị bắt". Tôi há hốc mồm ngạc nhiên.
Chồng tôi ấn số gọi cho một phóng viên và đưa điện thoại cho tôi. Cô phóng viên rất tử tế, cô ấy nói: "Cô không biết chuyện gì đang xảy ra ạ?". Sau đó, cô ấy kể cho tôi những gì đang xảy ra và tôi lại thốt lên: "Không thể nào, không thể có chuyện đó".
Rồi tôi bật TV lên, tôi thấy Ross xuất hiện trên khắp các kênh và đột nhiên có hàng loạt phóng viên chạy tới nhà tôi, quay phim chụp ảnh loạn xị ngậu. Những người hàng xóm của chúng tôi cũng hoảng hốt. Điện thoại của chúng tôi reo lên không ngừng, email cũng đổ về ồ ạt. Cậu biết đấy, kể từ đó cuộc sống của tôi đã không còn như trước.
Cô có bao giờ nghĩ về những gì đã xảy ra trước khi Ross bị bắt không? Những gì đã xảy ra có phải là điều cô đã dự liệu từ trước?
Không, hoàn toàn không. Đầu tiên, Ross không phải một lập trình viên, nó chưa bao giờ được học về điều đó. Vi thế, tôi chưa bao giờ nghĩ điều ấy sẽ xảy ra. Tôi thậm chí còn chưa bao giờ nghe nói về Silk Road và không biết nó là gì.
Thực sự cô chưa bao giờ nghe nói về Silk Road?
Đúng, lần đầu tiên tôi nghe nói về nó là trong ngày Ross bị bắt.
Trước khi điều đó xảy ra, gia đình cô sống thế nào?
Cậu biết đấy, chúng tôi là một gia đình bình thường. Chúng tôi có 4 người, vợ chồng tôi, Ross và em gái Cali của nó. Ross được giáo dục theo kiểu Mỹ như bao đứa trẻ khác. Thực sự thì cuộc sống của gia đình tôi như bao gia đình khác, khá nhàm chán. Chúng tôi chưa bao giờ thấy Ross có ma túy ở nhà. Ross không phải là kiểu thanh niên nghiện ngập.
Cô có thể chia sẻ lý do nào khiến cô tin rằng Ross vô tội trong khi rõ ràng là cậu ấy sáng lập và điều hành Silk Road, một trang web buôn bán ma túy? Hoặc ít nhất thì lý do nào khiến cô tin rằng bản án chung thân của Ross là không xứng đáng?
Đó là triết lý theo chủ nghĩa tự do điển hình. Bạn phải được làm những gì mình thích với cơ thể chính mình. Silk Road theo tôi biết không phải là một thị trường hoàn toàn tự do. Nó dựa trên nguyên tắc không gây hấn và không ép buộc bất kỳ ai làm bất cứ điều gì họ không muốn.
Trên Silk Road, tất cả nội dung khiêu dâm trẻ em và bất kỳ điều gì liên quan tới ấu dâm, cũng như việc bán tài sản bị đánh cắp, vũ khí và các dịch vụ bạo lực đều bị cấm. Họ coi ma túy là một sự lựa chọn chứ không phải thứ mà bất cứ ai bị ép buộc phải làm. Về cơ bản, Ross theo chủ nghĩa lý tưởng, nó luôn hướng về một thị trường tự do.
Cô có bao giờ cảm thấy giận cậu con trai của mình không? Ví dụ như cô hay nói cậu ấy đã làm cuộc đời cô đảo lộn.
Thỉnh thoảng chuyện của Ross lại khiến tôi bực bội. Đôi khi tôi hay trách nó: Từ bé tới lớn chưa bao giờ gây ra rắc rối cho mẹ rồi đùng một cái tạo ra vụ việc ấy. Giống như kiểu tích lũy lại dùng một lần vậy. Thành thật mà nói, đã có nhiều lúc tôi cảm thấy bực với nó nhưng đó là lúc ban đầu thôi. Bây giờ tôi không còn giận Ross nữa.
Ross 26 tuổi khi bắt đầu Silk Road và tôi biết nó chưa bao giờ có ý định hại ai. Nó sẽ không bao giờ làm điều đó. Bây giờ, nó giống như bị mang ra xử để làm gương nên phải nhận mức án quá nặng. Tôi đã học được rất nhiều điều khi tới thăm Ross ở nhà tù, không chỉ từ Ross mà còn từ rất nhiều người khác.
Ross hiện đã ngồi tù được 6 năm, cậu ấy sống thế nào?
Đã có những lúc nó rất vất vả, nhất là khi bị biệt giam, giống như bị bỏ trong một chiếc hộp kim loại. Nhưng dù vậy thì nó vẫn tỏ ra như thể là nó không sao, nó ổn. Nhưng rồi cũng có những lúc nó không còn giữ được tinh thần ấy, ai cũng vậy thôi.
Thực sự Ross rất khí chịu khi bị kết án chung thân. Đó là một giai đoạn khó khăn với nói nhưng nó luôn cố suy nghĩ tích cực. Có thể vì tôi là mẹ nó nên nó không muốn làm tôi buồn nhưng dường như Ross luôn chọn cách tích cực nhất có thể.
Trong tù Ross thường làm gì?
Nó có vài người bạn và nó đọc rất nhiều sách, tập thể dục, đi ra ngoài rất nhiều. Nó không tham gia vào những thứ gây ra xung đột. Giờ đây, Ross đang thụ án ở một nhà tù mới nơi nó nói rằng nó sẽ cùng các bạn tù tham gia và các hoạt động mang tính xây dựng nhiều hơn. Ross đang tham gia vào một ban nhạc và học guitar bass nữa đấy.
Cháu được biết rằng nhà cô đã chuyển từ Texas tới Colorado để gần nhà tù của Ross hơn?
Đúng vậy và thực ra thì đây là lần thứ ba chúng tôi chuyển nhà. Để trang trải mọi thứ, chúng tôi đã phải bán nhà từ lâu rồi. Rất may mắn là chúng tôi làm việc liên quan tới internet nên có thể di chuyển một cách dễ dàng.
Gia đình cô chắc hẳn phải hy sinh và quyết tâm nhiều lắm mới có thể chuyển nhà khắp các bang như vậy.
Đúng rồi, chúng tôi cảm thấy rằng phải luôn duy trì cho Ross một mối liên hệ với thế giới bên ngoài. Khi mới bị bắt, Ross bị đưa vào một nhà tù an ninh tối đa ở New York nên chúng tôi đã chuyển tới đó.
Do nhận án chung thân nên Ross bị nhốt chung với những tên tội phạm cực kỳ nguy hiểm. Ban đầu, Ross khá hòa thuận cho đến khi nó từ chối đánh một kẻ bị tình nghi ăn cắp vặt. Ross thể hiện kiểu: "Tôi sẽ không đánh một tên mà tôi thậm chí còn không biết". Điều đó khiến Ross gặp nguy hiểm vì trong tù không được phép từ chối.
Thế là Ross tự đặt mình vào trạng thái phải bị biệt giam để bảo vệ nếu không sẽ bị đánh. Và sau đó nó bị nhốt trong một chiếc hộp kim loại không có cửa sổ 3 tháng rưỡi, hầu như không có cơ hội ra ngoài. Giờ thì nó đang ở một nơi tốt hơn nhiều và có thể thư giãn một chút. Trước đó, nó luôn phải đề phòng bạo lực hoặc các nguy cơ tiềm ẩn.
Theo cô thì công chúng còn quan tâm tới Silk Road không? Mọi người còn gửi thư cho Ross không?
À mọi người chắc chắn vẫn quan tâm tới vụ này. Ross vẫn nhận được thư từ những người ủng hộ trên khắp thế giới dù không phải lúc nào nó cũng nhận được. Năm vừa rồi là một năm rất bận rộn, đặc biệt là kể từ khi Ross có tài khoản Twitter vào mùa hè năm ngoái.
Chúng tôi đã lên danh sách những người ủng hộ và tạo đơn kiến nghị trên Change.org.
Cháu nghe rằng Ross đã thực hiện một chương trình dạy học cho bạn tù, cô có thể chia sẻ một chút về nó được không?
Đúng vậy, Ross đã giúp bốn chàng trai tham gia một khóa học đại học từ xa. Nó cũng giúp một số người lấy được bằng tốt nghiệp trung học. Ross cũng đang dạy kèm riêng cho bạn tù, giúp đỡ mọi người về vật lý và yoga hoặc chỉ đơn giản là viết thư giúp ai đó.
Vâng, xin cảm ơn cô, chúc cô sớm giúp Ross được giảm án và hy vọng rằng nếu được giảm án Ross sẽ giúp ích được nhiều hơn cho cộng đồng sau sai lầm của cậu ấy.
Lưu ý: Bài viết có một số phần liên quan tới chủ nghĩa tự do kiểu Mỹ có thể không phù hợp với văn hóa Việt Nam. Quản Trị Mạng mong các bạn tiếp thu có chọn lọc.