Sự thật thú vị về vũ trụ không hoàn toàn giống với những gì ta nghĩ

Nga Bùi

Trái đất tròn, sao Thủy là hành tinh nóng nhất và Mặt trời có màu vàng. Có vẻ như đây là một điều hoàn toàn đơn giản, sự thật không thể phủ nhận, ngay cả những người không có kiến thức thực tế về thiên văn học cũng biết điều đó.

Tuy nhiên, bây giờ là lúc bạn nên suy nghĩ lại. Trên Bright Side đã đưa ra lựa chọn về những giả định sai lầm phổ biến nhất trong hệ Mặt trời cùng với các sự thật hiển nhiên mà chúng ta luôn cho là đúng thì hoàn toàn sai.

Trái đất có hình cầu?

Điều này đúng, tuy nhiên nghịch lý không phải lúc nào Trái đất cũng hình cầu. Hình dạng của hành tinh Trái đất liên tục thay đổi do sự chuyển động bất tận của các tấm lục địa. Dĩ nhiên, tỷ lệ thay đổi của chúng là rất nhỏ - trung bình khoảng 5cm/năm nhưng điều này vẫn ảnh hưởng đến "hình dạng" của hành tinh. Trên thực tế, các hành tinh đó không hoàn toàn tròn.

Trái đất có hình cầu? © nasa
Nguồn ảnh: nationalgeographic

Tuy nhiên, bạn sẽ cảm thấy ngạc nhiên khi nhìn thấy hình ảnh "giật gân" bên dưới, được cho là thể hiện hình dạng thực của Trái đất, thực tế là một mô hình về trọng lực hấp dẫn của hành tinh. Nó được tạo ra từ dữ liệu vệ tinh và không hiển thị hình dạng thực của hành tinh Trái đất. Thay vào đó, hình ảnh này chỉ đơn giản cho thấy sự khác biệt về sức mạnh lực hấp dẫn của Trái đất tại các điểm khác nhau quay xung quanh nó.

Trái đất có hình cầu? © esa
Nguồn ảnh: ESA

Mặt Trăng có mặt tối không?

Theo quan sát cho thấy những tia sáng của Mặt trời chỉ chiếu sáng một mặt của Mặt trăng và mặt còn lại là mặt tối vĩnh viễn, khá lớn. Điều này là kết quả cho thấy thực tế vệ tinh của chúng ta chỉ có một mặt đối diện với Trái Đất, còn mặt khác không thể quan sát được khi đứng từ mặt đất.

Tuy nhiên, trên thực tế, Mặt trời chiếu sáng và làm ấm cả phần hữu hình và vô hình của Mặt Trăng. Sự thật là thời gian Mặt trăng xoay trên trục của nó trùng với số lượng thời gian cần thiết để quay quanh Trái đất và đây chính là lý do tại sao chúng ta chỉ nhìn thấy được một mặt của Mặt trăng.

Mặt Trăng có mặt tối không? © nasa
Nguồn ảnh: discovermagazine

Nhiệt độ hành tinh sao Thủy cao hơn so với những hành tinh khác?

Tất cả mọi thứ ở đây nghe có vẻ logic. Sao Thủy nằm gần với hệ Mặt trời nhất, vì vậy nhiệt độ bề mặt sao Thủy cao hơn so với các hành tinh khác. Tuy nhiên, trên thực tế hành tinh nóng nhất trong hệ Mặt trời lại là sao Kim, mặc dù trên thực tế khoảng cách từ Mặt trời đến sao Kim xa hơn 50 triệu km so với hành tinh hàng xóm. Nhiệt độ trung bình ban ngày trên sao Thủy khoảng 350 độ C, trong khi nhiệt độ trên sao Kim có thể đạt tới 480 độ C.

Lý do giải thích cho điều này là bầu khí quyển của sao Kim. Thực tế, sao Thủy không có bầu khí quyển, còn sao Thủy lại có một bầu khí quyển dày được tạo ra hoàn toàn từ khí carbon. Điều này tạo ra một hiệu ứng nhà kính rất mạnh, hút tất cả nhiệt từ Mặt trời và làm cho sao Kim trở nên vô cùng nóng.

Nhiệt độ hành tinh sao Thủy cao hơn so với những hành tinh khác? © nasa
Nguồn: universetoday

Thực tế Mặt trời chỉ là một vòng lửa lớn?

Mọi người đều biết nhiệt độ trên bề mặt của Mặt trời cao đến mức không thể tưởng tượng được: hơn 5,700 độ C. Vì vậy, hợp lý khi giả định đơn giản nó như một đống lửa khổng lồ. Tuy nhiên, đây không phải là một sự so sánh chính xác. Những gì chúng ta nghĩ là lửa, thực tế là năng lượng chuyển hóa thành nhiệt và ánh sáng, được sản xuất bởi các phản ứng nhiệt hạch xảy ra ở vùng trung tâm của ngôi sao.

Một phản ứng nhiệt hạch liên quan đến việc thay đổi một số yếu tố thành những thứ khác, đi kèm với các phóng nhiệt và năng lượng ánh sáng. Năng lượng này đi qua các tầng lớp Mặt trời để đạt được mặt (quang quyển), điều này khiến chúng ta quan sát có vẻ dường như nó đang cháy.

Mặt trời có màu vàng?

Tất cả những người có một chút kiến thức về thiên văn học sẽ tự tin rằng Mặt trời thuộc về các loại ngôi sao, được biết đến "người lùn màu vàng". Đổi lại, theo logic Mặt trời được giả định có màu vàng. Tuy nhiên, khác với tất cả những ngôi sao lùn màu vàng khác, Mặt trời có màu trắng.

Vậy tại sao bằng mắt thường chúng ta lại nhìn Mặt trời có màu trắng? Đó là tất cả những gì có trong bầu khí quyển của Trái đất. Như đã biết, ánh sáng có bước sóng dài, phần màu vàng và màu đỏ của quang phổ, đi qua bầu không khí tốt nhất so với tất cả. Trong phần màu xanh đến phần màu tím của quang phổ (đó chính là những gì mặt trời phát ra), ánh sáng ở bước sóng ngắn hơn tiêu tan đến một mức độ lớn hơn của bầu khí quyển. Hiệu quả của việc này làm cho Mặt trời không xuất hiện màu vàng. Nếu rời khỏi bầu khí quyển, Mặt trời sẽ thể hiện rõ màu sắc "thật" của nó.

Mặt trời có màu vàng? © flickr
Nguồn ảnh: stanford

Con người sẽ "nổ tung" trong không gian nếu không mặc bộ quần áo vũ trụ?

Tất nhiên nhận định sai lầm này là kết quả của các bộ phim Hollywood, miêu tả những gì được cho là sẽ xảy ra nếu một người nhận thấy chính mình đang ở bên ngoài tàu vũ trụ. Thực tế, da của chúng ta đủ linh hoạt để giữ tất cả các cơ quan nội tạng ở nguyên vị trí của nó. Các thành mạch máu cũng ngăn máu sôi nhờ tính đàn hồi của chúng.

Hơn nữa, trong trường hợp không có áp lực bên ngoài ở môi trường không gian, nhiệt độ máu sôi tăng lên đến 46 độ C, điều này cao hơn nhiều so với nhiệt độ cơ thể con người. Thay vào đó, nước chứa trong các tế bào cơ thể bắt đầu sôi trong chân không cho thấy cơ thể con người sẽ mở rộng kích thước nhưng chắc chắn sẽ không nổ tung.

Lý do chính xác rằng tại sao người đó chết là do thiếu khí oxy. Chỉ 15 giây sau khi tiếp xúc với chân không mà không mặc bộ quần áo vũ trụ, cơ thể con người sẽ mất ý thức và chết trong vòng 2 phút.

Con người sẽ "nổ tung" trong không gian nếu không mặc bộ quần áo vũ trụ? © flickr/nasa
Nguồn ảnh: Space

Mùa đông Trái đất nằm xa Mặt trời hơn mùa hè?

Dưới đây là một câu chuyện huyền thoại ban đầu nghe có vẻ hợp lý. Bởi nếu mùa đông lạnh hơn mùa hè, điều đó có nghĩa là Trái đất nằm cách xa nguồn nhiệt hơn, phải không? Tuy nhiên, thực tế lại ngược lại: vào lúc thời gian lạnh hơn, hành tinh Trái đất của chúng ta thực sự nằm gần Mặt trời hơn 5 triệu km so với mùa hè. Làm sao có thể như vậy?

Thực tế cho thấy ngoài việc quay quanh Mặt trời, Trái đất cũng hoàn toàn quay quanh trục của nó, đó là lý do tại sao có sự thay đổi từ đêm sang ngày. Trục của hành tinh Trái đất đi qua cực Bắc và cực Nam, quỹ đạo của Trái đất không hoàn toàn vuông góc với tia sáng của Mặt trời khi chiếu xuống. Trái lại, trong vòng nửa năm, tỷ lệ lớn ấm áp của Mặt trời rơi vào bán cầu Nam, trong khi đó nửa còn lại rơi vào bán cầu Bắc, xuất hiện sự thay đổi các mùa.

Như đã biết, mùa hè ở Nam bán cầu thường ấm hơn Bắc bán cầu. Thực tế, điều này là kết quả khi Trái đất đến gần Mặt trời nhất vào tháng Giêng - nghĩa là phần phía Nam của thế giới đang trải qua thời gian mùa hè.