Tại sao siêu bão mạnh nhất 2025 mang tên Ragasa?

Cách đặt tên bão như thế nào? Bài viết sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về cách đặt tên các cơn bão ở Việt Nam và trên thế giới.

Ragasa, cơn bão thứ 14 tấn công Philippines trong năm nay. Ragasa là cơn bão cấp 5 thứ ba trên hành tinh trong năm 2025, cùng với Bão Erin ở Đại Tây Dương (ngày 16 tháng 8) và Bão Errol ngoài khơi bờ biển Tây Bắc Úc (ngày 16 tháng 4). Trung bình toàn cầu trong giai đoạn 1990-2024 là 5,3 cơn bão cấp 5; năm 2024 có năm cơn bão.

Bão Ragasa đã trải qua một chu kỳ thay thế thành mắt bão ngay trước khi đi qua quần đảo Babuyan nhỏ bé, thưa thớt dân cư ở cực bắc Philippines. Sau khi thành mắt bão phía bắc mạnh mẽ của bão Ragasa tràn qua đảo Babuyan Claro (khoảng 2.000 cư dân), mắt bão mới mở rộng đã đi thẳng qua đảo Calayan (đông dân nhất trong nhóm, với khoảng 10.000 cư dân).

Hàng chục triệu người có thể bị ảnh hưởng bởi cơn bão này, dự kiến sẽ đi qua một số khu vực của quốc đảo châu Á trước khi hướng tới các thành phố lớn.

Theo Typhoon Committee - cơ quan liên chính phủ được thành lập năm 1968 dưới sự bảo trợ chung của Ủy ban Kinh tế - Xã hội châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP) và Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), Ragasa có nghĩa là "chuyển động nhanh, đột ngột". Siêu bão Ragasa không được đặt tên theo quy tắc cơ bản, mà lại là một từ để miêu tả trạng thái, hành động.

Hiện nay, cái tên Ragasa được xếp ở Danh sách II trong danh sách Tên các xoáy thuận nhiệt đới tại khu vực tây bắc Thái Bình Dương và Biển Đông (có hiệu lực đến năm 2025). Danh sách này do Typhoon Committee thông qua và công bố trên website chính thức.

Tên của các cơn bão ở Việt Nam được đặt theo số thứ tự của nó trong năm nhưng trên thế giới chúng thường được đặt tên. Ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương và Biển Đông, tên các cơn bão được lấy luân phiên từ danh sách do các quốc gia trong khu vực đề xuất.

• Kinh ngạc những bí ẩn lạ lùng tìm thấy sau bão lũ
• Choáng với hình ảnh 3 cơn bão lớn ngoài đại dương do trạm vũ trụ ISS ghi lại
• Nghẹt thở với đoạn video timelapse ghi lại những hình ảnh tuyệt đẹp về "quái vật bầu trời"

Bão Hạ Long (Halong) đổ bộ vào Nhật Bản tháng 8.2014.

Có một danh sách gồm 140 tên gọi đặc biệt cho các cơn bão do các quốc gia trong khu vực như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam và Campuchia chọn ra. Khi có bão, các tên cũ sẽ không được chọn và thay bằng một tên mới. Số lượng tên gọi có thể sử dụng không hạn chế trong một năm dương lịch.

Chỉ có các xoáy thuận nhiệt đới ở cấp bão trở lên mới được đặt tên và lấy theo trình tự lần lượt từ trên xuống dưới. Ví dụ, nếu cơn bão đầu tiên trong năm tên là Cimaron, thì cơn bão tiếp theo sẽ có tên Jebi.

Nếu trong năm đó, danh sách tên của các cơn bão bị sử dụng hết, một danh sách khác sẽ được bổ sung gồm 10 tên gọi và được đưa ra trước khi mùa bão bắt đầu.

Philippines cũng là một trong số những quốc gia đưa ra tên để đặt cho các cơn bão quốc tế. Nhưng khi một xoáy thuận nhiệt đới đi vào khu vực theo dõi của nước này, Cục quản lý Thiên văn, Địa vật lý và Khí quyển Philippines (PAGASA) sẽ sử dụng danh sách tên bão riêng của họ gồm 25 tên để đặt cho nó.

Một xoáy thuận nhiệt đới ở Tây Bắc Thái Bình Dương có sức gió trong khoảng 73-148 km/h sẽ được xếp là bão. Các cơn bão có sức gió từ 149 km/h trở lên sẽ được phân loại là siêu bão.

Bão Sơn Tinh (Sontinh) hình thành trên biển Đông vào tháng 10.2012.

Mục đích đặt tên các cơn bão (xoáy thuận nhiệt đới - tropical cyclone) nhằm giúp việc đưa tin cảnh báo dễ dàng hơn. Rõ ràng, việc gọi các cơn bão bằng tên dễ nhớ, dễ sử dụng trong việc trao đổi thông tin và thu hút được sự quan tâm của cộng đồng đối với cảnh báo bão nhiều hơn so với sử dụng thuật ngữ và đánh số.

Tên gọi của một cơn bão sẽ bị loại khỏi danh sách và thay bằng tên khác khi nó gây ra thương vong về người và tài sản quá lớn. Trong lịch sử tên những cơn bão nổi tiếng bị loại bỏ theo cách này là Tracy (Darwin, 1974), Mitch (Honduras, 1998), Katrina (Mỹ, 2005), Sandy (Mỹ, 2012), Haiyan (Philippines, 2013).

10 tên gọi của Tổng cục Khí tượng thủy văn Việt Nam được Ủy ban bão của khu vực chọn gồm: Conson, Saola, Songda, Sontinh, Lekima, Sonca, Bavi, Tramy, Halong, Vamco.