Mickey 17: Một bài học đáng suy ngẫm về cuộc sống con người

Đạo diễn: Bong Joon Ho
Biên kịch: Bong Joon Ho, Edward Ashton
Diễn viên: Robert Pattinson, Naomi Ackie, Steven Yeun

Tóm tắt: Mickey 17, được gọi là "kẻ có thể hy sinh", thực hiện hành trình nguy hiểm để xâm chiếm một hành tinh băng giá.

Các nhà làm phim Hàn Quốc đang ngày càng khẳng định vị trí trên thế giới. Phần đầu tiên của Squid Game là bộ phim được xem nhiều nhất mọi thời đại của Netflix và phần thứ hai của Squid Game đã phá vỡ nhiều kỷ lục về lượng người xem trên nền tảng này. Nhà làm phim người Hàn Quốc Bong Joon-ho đã tạo nên lịch sử Oscar bằng cách đạo diễn bộ phim tiếng nước ngoài đầu tiên giành giải Phim hay nhất, Parasite. Trong khi đó, các bộ phim Hàn Quốc khác đã trở thành những tác phẩm kinh điển đình đám trên dịch vụ phát trực tuyến, từ Train to Busan đến Burning.

Không có gì ngạc nhiên khi những bộ phim và chương trình này có sức hấp dẫn xuyên văn hóa đến vậy. Hầu hết chúng là phim kinh dị hoặc khoa học viễn tưởng, đề cập đến chủ đề chống lại sự thiết lập thế giới mới và "ăn thịt người giàu", đã trở nên rất phổ biến ở Hollywood—bao gồm Get Out, Glass Onion, White Lotus, The Menu, Joker và Severance. Ở cấp độ văn hóa, Hàn Quốc có nhiều xu hướng giống với Mỹ—bao gồm bất bình đẳng thu nhập ngày càng tăng, tỷ lệ sinh giảm và sự phân chia giới tính trong chính trị ngày càng tăng—và do đó có nhiều lo lắng về văn hóa giống nhau.

Nội dung chính của phim Mickey 17

Bộ phim tiếng Anh mới nhất của Bong, Mickey 17, là một ví dụ điển hình về điểm mạnh và điểm yếu của những thể loại phim này. Mickey 17 diễn ra trên Trái đất trong tương lai, nơi Mickey Barnes (Robert Pattinson) xui xẻo trốn thoát khỏi những người đòi nợ bằng cách đăng ký trở thành "kẻ hy sinh" trên một con tàu rời Trái đất để bắt đầu một thuộc địa mới. Điều này có nghĩa là anh ta sẽ được gửi đi làm nhiệm vụ tự sát, rồi sau đó được "tái bản" (tức là nhân bản) để làm như vậy nhiều lần. Nhưng mọi thứ trở nên tồi tệ khi Mickey 17, người được cho là sẽ chết, sống sót và phải chiến đấu với Mickey 18. Để sinh tồn, cả hai Mickey phải hợp tác với bạn gái Nasha (Naomi Ackie) với mục tiêu hạ gục tên độc tài tương lai Kenneth Marshall (Mark Ruffalo) và vợ hắn là Gwen (Toni Collette).

Điểm mạnh lớn của thể loại châm biếm—dù là kinh dị như Get Out hay The Substance, hay khoa học viễn tưởng như Mickey 17—là khả năng lấy một thứ gì đó có vẻ bình thường trong xã hội của chúng ta và thổi phồng nó lên đến mức vô lý  Bong sử dụng Mickey 17 để khám phá cách thế giới hiện đại hạ thấp giá trị cuộc sống con người như thế nào, bằng việc đưa nó xuống mức chỉ còn là tiện ích. Mọi người đang kêu gào rời khỏi Trái đất để có một cuộc sống tốt đẹp hơn, không bị bóc lột kinh tế, nhưng những người điều hành chuyến thám hiểm liên hành tinh cũng coi con người chỉ là phương tiện để làm giàu hoặc giành quyền lực cho giới thượng lưu. Mickey chỉ có thể có một vị trí trên tàu nếu anh ta đồng ý trở thành "kẻ tiêu hao". Và ngay cả những người không tiêu hao được—đặc biệt là phụ nữ—liên tục được các nhà lãnh đạo của họ nói rằng họ có giá trị chủ yếu vì khả năng sinh sản trên một hành tinh mới.

Bài học đáng suy ngẫm của Mickey 17

Bong mô tả thông điệp của bộ phim như sau: “Họ in Mickey ra để anh ta có thể chết, và trong khái niệm đó là tất cả sự hài hước và bi kịch của bộ phim. Trong cuộc sống thực, bạn thấy rất nhiều công việc kết thúc bằng tai nạn chết người. Khi điều đó xảy ra, công nhân rời đi, một công nhân khác đến. Công việc vẫn vậy—chỉ có con người bị thay thế. Bạn có thể gọi đó là bi kịch tư bản của thời đại chúng ta, và trong bộ phim này, nó thậm chí còn cực đoan hơn.”

Khoa học viễn tưởng đặc biệt hữu ích để khám phá giá trị của cuộc sống con người vì công nghệ mới thường là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với cách chúng ta nhận thức về bản thân. Cuộc cách mạng công nghiệp đã khởi động các cuộc tranh luận hiện đại xung quanh vai trò của con người—và đặc biệt là  của nam giới—vì sự ra đời của các công cụ cơ giới hóa, nguồn năng lượng đã giúp máy móc có thể làm những công việc mà trước đây chỉ có nam giới mới làm được. Tương tự như vậy, AI đã tạo ra sự lo lắng lớn về việc con người bị thay thế, nhất là khi nó không chỉ làm cho công việc máy móc trở nên hiệu quả hơn mà giờ đây còn có khả năng bắt chước nghệ thuật.

Mickey 17 sử dụng nhân bản để đấu tranh với nỗi lo hiện sinh tương tự. Bởi vì một Mickey mới có thể được in ra mỗi khi anh ta chết, nên mạng sống của mỗi cá nhân Mickey không được coi là có giá trị. Những người bạn được cho là sẽ không mạo hiểm cứu mạng Mickey khi anh ta bị mắc kẹt trong một hang động băng giá nhưng họ đã mạo hiểm để lấy một khẩu súng phun lửa. Gwen Marshall phản đối việc bắn vào đầu Mickey vì nó có thể làm bẩn thảm.

Nhưng điều này thay đổi khi Mickey trở thành "nhiều bản sao". Khi Mickey 17 gặp Mickey 18, anh ấy giải thích rằng trước đây bản thân không sợ chết vì anh ấy cảm thấy như thể luôn là cùng một người trở lại. Nhưng bây giờ khi gặp Mickey 18, anh ấy nhận ra rằng mình sẽ chết trong khi người khác vẫn sống. Chính khả năng coi trọng mạng sống của chính mình này luôn trở thành đặc điểm riêng biệt của nhân loại.

Mickey 17 cũng ngụ ý rằng, ngay cả khi không coi trọng mạng sống của chính mình, bạn vẫn sẽ khác biệt với những người khác. Mickey 17 lưu ý trong phần lồng tiếng sau khi gặp Mickey 18 rằng Nasha luôn ghi nhận sự khác biệt về tính cách giữa các Mickey khác nhau. Và các sự kiện trong câu chuyện nhấn mạnh sự khác biệt giữa Mickey 17 và 18. Mickey 17 được miêu tả là nhút nhát và nhu mì trong khi 18 được miêu tả là người có thái độ sẵn sàng giết người một cách bệnh hoạn.

Tuy nhiên, Mickey 17 không suy nghĩ sâu sắc về cách làm cho quan điểm của mình nhất quán về mặt logic. Cả hai Mickey đều tranh giành Nasha trong suốt bộ phim, và các nhân vật tranh cãi về việc cô ấy có thể chia sẻ chúng hay một trong hai Mickey sẽ phải có một người bạn gái khác. Nhưng các nhà làm phim đã che giấu cốt truyện phụ đó bằng cách giết một trong hai Mickey vào cuối phim.

Hơn nữa, ở cuối phim, cơ quan cải cách chính phủ do các anh hùng điều hành đã cấm công nghệ nhân bản trong một buổi lễ mừng chiến thắng. Nhưng không rõ lý do tại sao. Nếu bản sao là những người thực sự và riêng biệt, có giá trị như bất kỳ ai khác, thì việc tạo ra chúng có gì sai?

Việc suy nghĩ thấu đáo về những hàm ý của những ý tưởng này là rất quan trọng vì việc đặt ra giới hạn cho tự do kinh tế và thành tựu công nghệ có khả năng gây hại cho cuộc sống con người, ngay cả khi bảo vệ được nó. Đây là vấn đề với thể loại phim Hollywood "ăn người giàu" mà nền điện ảnh Hàn Quốc đang theo đuổi: Thể loại này có xu hướng chỉ trích chủ nghĩa tư bản chỉ là bóc lột. Nhưng tỷ lệ tử vong ở trẻ em đang giảm trên toàn thế giới nhờ những thành tựu công nghệ và sự tạo ra của cải nhờ Cách mạng công nghiệp và chủ nghĩa tư bản toàn cầu hóa. Cả người giàu và người nghèo trên toàn thế giới đều đang trở nên giàu hơn (người giàu chỉ đơn giản là giàu nhanh hơn). Các yếu tố kinh tế và công nghệ bị cáo buộc làm mất giá trị cuộc sống con người chính là những thứ đang cải thiện cuộc sống con người ngày nay.

Khi chúng ta không suy nghĩ thấu đáo và chỉ hành động theo trực giác, chúng ta sẽ cởi mở hơn với tư duy theo cộng đồng. Những bộ phim như Mickey 17 khuyến khích biến tất cả những người hạ thấp nhân phẩm của người khác thành "cánh hữu"; những nhân vật phản diện trong phim về cơ bản là một tập hợp các bản nhại lại của những người bảo thủ trong chương trình Saturday Night Live. Theo nhiều cách, nó không khác mấy so với loạt phim God’s Not Dead thường bị chỉ trích.

Tuy nhiên, ngay cả khi chỉ nhìn lướt qua cánh tả và cánh hữu ở Mỹ, bạn cũng có thể thấy rằng cả hai đều coi mạng sống con người là thiêng liêng theo cách riêng của họ. Những người bảo thủ lên án phá thai và an tử là hành vi vi phạm tính thiêng liêng của mạng sống con người. Những người theo chủ nghĩa tự do lên án án tử hình và ủng hộ các chương trình phúc lợi. Cả hai đều thường chế giễu phe đối lập là không coi trọng mạng sống con người. Nhưng đây thực sự là sự khác biệt giữa cách một người quan niệm về giá trị này, chứ không phải việc người đó có giá trị đó ngay từ đầu hay không.

Trớ trêu thay, việc coi một nửa đất nước là "kẻ xấu" lại khuyến khích việc coi thường mạng sống nói chung. Không phải ngẫu nhiên mà những bộ phim như Mickey 17, Triangle of Sadness, Parasite, Snowpiercer, Blink Twice, The Menu và Ready or Not đều kết thúc bằng cái chết tàn khốc của những kẻ xấu. Những bộ phim này dựng nên một thế giới mà tất cả những kẻ xấu đều giàu có, độc ác. Lòng tham của họ là nguyên nhân gây ra mọi rắc rối cho anh hùng. Cách duy nhất để ngăn chặn chúng là thông qua bạo lực.

Các bộ phim như Mickey 17 nhắc nhở chúng ta về sức mạnh của sự châm biếm trong việc khám phá và xác thực những lo lắng của thời điểm hiện tại. Chúng ta cần hành động theoe hướng tích cực để thực sự xoa dịu những lo lắng đó.