Nghiên cứu: Não bộ chứa đựng giải pháp chữa trị cho chứng huyết áp cao

Tăng huyết áp, hay huyết áp cao, là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm trên toàn thế giới. Trong khi căng thẳng mãn tính được biết là nguyên nhân chính góp phần gây tăng huyết áp, vẫn còn nhiều yếu tố sinh hóa chính xác liên kết căng thẳng với huyết áp cao vẫn chưa được làm rõ. Hiểu sâu hơn về các cơ chế này có thể giúp phát triển các liệu pháp giúp chữa trị căn bệnh nguy hiểm này.

Một nghiên cứu gần đây từ Đại học Juntendo ở Nhật Bản, do Giáo sư Hidefumi Waki, Tiến sĩ Keisuke Tomita và Tiến sĩ Ko Yamanaka dẫn đầu, đã cung cấp những hiểu biết mới về mối liên hệ giữa sự căng thẳng của não bộ và chứng tăng huyết áp. Được công bố trực tuyến trên Acta Physiologica vào ngày 13 tháng 1 năm 2025, nghiên cứu chứng minh rằng tập thể dục tự nguyện có thể ngăn ngừa tăng huyết áp do căng thẳng, bằng cách khôi phục chức năng của STAT3 (signal transducer and activator of transcription 3) trong hạch hạnh nhân. Gen này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng bình thường của hạch hạnh nhân, một vùng não liên quan đến xử lý cảm xúc.

"Trong hạch hạnh nhân, gen Stat3 tham gia vào việc điều hòa huyết áp và có mối liên hệ với hiện tượng tăng huyết áp do căng thẳng mãn tính. Nó cũng có thể liên quan đến việc cải thiện căng thẳng thông qua tập thể dục tự nguyện", Giáo sư Waki giải thích về vai trò của STAT3.

Tập Thể Dục Như Một Yếu Tố Bảo Vệ

Hạch hạnh nhân là một yếu tố chính trong phản ứng tim mạch của cơ thể. Khi tiếp xúc với căng thẳng kéo dài, vùng này kích hoạt sự gia tăng huyết áp, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Để hiểu cách tập thể dục ảnh hưởng đến quá trình này, các nhà nghiên cứu đã cho chuột trải qua ba tuần căng thẳng mãn tính, với một nhóm tham gia chạy bánh xe tự nguyện. Sau đó, họ phân tích mức huyết áp và mức độ biểu hiện của các gen trong hạch hạnh nhân để xác định những thay đổi ở cấp độ phân tử.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng căng thẳng mãn tính dẫn đến sự gia tăng đáng kể huyết áp. Hơn nữa, phân tích biểu hiện gen cho thấy sự giảm biểu hiện gen Stat3 trong hạch hạnh nhân. Tuy nhiên, khi những con chuột bị căng thẳng tập thể dục hàng ngày, huyết áp của chúng trở lại bình thường và mức STAT3 được phục hồi.

Các thí nghiệm tiếp theo cho thấy rằng việc chặn biểu hiện Stat3 trong hạch hạnh nhân, trong điều kiện không có căng thẳng, cũng gây ra sự gia tăng huyết áp, nhấn mạnh vai trò quan trọng của nó trong kiểm soát tim mạch.

"Sự cải thiện động lực học tim mạch sau khi tập thể dục được cho là do sự phục hồi biểu hiện Stat3, có thể nhờ các cơ chế như bảo vệ thần kinh và chống viêm", Giáo sư Waki giải thích về cơ chế cơ bản.

Nghiên Cứu Tương Lai

Những phát hiện của nghiên cứu làm nổi bật một cơ chế dựa trên não bộ chưa từng được biết đến trước đây về khả năng của tập thể dục trong việc chống lại huyết áp cao. Trong khi hoạt động thể chất thường xuyên đã được khuyến nghị cho sức khỏe tim mạch, nghiên cứu này gợi ý rằng nó cũng có thể là một liệu pháp không dùng thuốc cho tăng huyết áp do căng thẳng và các tình trạng liên quan như rối loạn lo âu. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận những phát hiện này ở người và khám phá liệu các liệu pháp nhắm vào STAT3 có thể mang lại phương pháp điều trị mới cho tăng huyết áp hay không.

"STAT3 đóng vai trò tiềm năng trong việc tăng huyết áp do căng thẳng mãn tính và sự cải thiện thông qua tập thể dục, cả hai đều cần được làm rõ trong các nghiên cứu tương lai", Giáo sư Waki kết luận.

Tiếp theo, nhóm nghiên cứu dự định khám phá liệu các loại hình tập thể dục cụ thể — hoặc thậm chí các phương pháp dược lý — có thể tăng cường hoạt động của STAT3 trong hạch hạnh nhân để bảo vệ chống lại tăng huyết áp hay không.

Nhìn chung, nghiên cứu mới này củng cố một thông điệp đơn giản nhưng mạnh mẽ: tập thể dục không chỉ dành cho cơ thể — mà còn tốt cho não bộ của chúng ta.