Cách tỉa chân nhang (hương) chuẩn chỉ, không lo bị "phạm"

Dọn dẹp ban thờ, rút tỉa chân nhang, hương hay còn được gọi là bao sái bát hương là phong tục lâu đời của người dân Việt Nam trong những ngày cuối năm. Đây là những việc làm vô cùng quan trọng và cần làm vô cùng cẩn thận. Vì vậy, để không phạm phải những điều đại kỵ khi bao sái bát hương, bạn nên ghi nhớ một số lưu ý dưới đây.

Tỉa chân nhang là gì? Ý nghĩa của việc tỉa chân nhang

“Tỉa chân nhang” được hiểu là cách chúng ta “dọn dẹp chỗ ngồi” cho gia tiên hoặc các các vị thần (thường là ông Công, ông Táo) sau một năm để thể hiện lòng thành kính cũng như để đón ông bà, chư Thần linh cùng về ăn Tết với gia đình, bắt đầu một năm mới sung túc, an vui và may mắn.

Tỉa chân nhang trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo?

Thời điểm tỉa chân nhang cũng rất quan trọng. Thông thường, các gia đình thường tiến hành dọn dẹp bàn thờ, ban thờ, phòng thờ sau khi cúng ông Công ông Táo. Việc làm này giống như dọn dẹp lại "chỗ ngồi" sạch sẽ cho các cụ sau một năm dài. Tỉa chân nhang hay còn gọi là tỉa chân hương khi dọn dẹp ban thờ là một việc rất quan trọng, cần được làm một cách thận trọng, thành kính.

Không có quy định cụ thể nào về việc nên tỉa chân nhang trước hay sau lễ cúng ông Công ông Táo, nhưng thường mọi người sẽ tỉa chân nhang sau khi đã tiễn ông Công ông Táo về trời, với ý niệm ban thờ đã gọn gàng sạch sẽ sau khi các ông trở về.

Ai là người tỉa chân hương?

Người tỉa chân nhang thường là chủ nhà hoặc đảm đương việc cúng lễ trong nhà. Trước khi tiến hành tỉa chân nhang thì phải tắm rửa sạch sẽ, đầu tóc, trang phục gọn gàng, tôn nghiêm, đặc biệt phải rửa sạch tay.

Cách thức tỉa chân nhang

Chuẩn bị: Bạn lưu ý mọi đồ dùng để tỉa chân nhang nên là đồ mới và sạch, hoặc có thể là vật dụng cũ nhưng phải chuyên dùng để phục vụ cho những công việc lau dọn ban thờ.

• Rượu gừng sạch: Mua rượu mới và dùng củ gừng mới, rửa sạch giã nát, hòa vào rượu.
• Nước hoa (không bắt buộc)
• 1 tờ báo/tấm vải sạch
• 2 khăn sạch
• Chậu nước sạch

Bước 1: Thắp hương, khấn xin tỉa chân nhang (xem bài khấn bên dưới), chờ hương cháy hết rồi bắt đầu. Nếu bạn vừa tiễn ông Công ông Táo xong, hương vẫn còn thì không cần thắp nữa, chỉ khấn xin tỉa chân nhang và chờ hương cháy hết thôi.

Bước 2: Để tờ báo hoặc tấm vải sạch ở gần bát hương để đựng chân nhang. Một tay giữ bát hương, một tay nhẹ nhàng rút từng chân hương, khóm chân hương để lên tờ báo/vải, cẩn thận để không làm tung tóe tro.Bạn tỉa chân nhang cho đến khi còn lại một số lẻ, thường là 3, 5, 7, 9 chân nhang trong bát hương. Mang chân nhang đã tỉa để ra chỗ sạch sẽ và xử lý như Bước 5.

Lưu ý:

• Trong khi tỉa chân nhang, nhiều nơi quan niệm rằng phải giữ cho bát nhang bất động, không bị xê dịch, xoay mặt đi hướng khác.
• Một số nhà còn kiêng không rút chân hương đầu tiên được thắp khi bốc bát hương.
• Theo quan niệm của người xưa, tuyệt đối không được rút hết chân hương ra khỏi bát hương trong quá trình bao sái bàn thờ bởi như vậy sẽ mang lại nhiều xui xẻo cho gia đình trong năm mới.

Bước 3: Dùng một khăn thấm rượu gừng, một tay giữ bát nhang, một tay cẩn thận lau sạch sẽ, có thể thêm nước hoa vào khăn cho thơm.

Bước 4: Sau khi tỉa chân nhang, lau bát hương, bạn có thể xin phép để rửa lại chén nước, chén rượu, bình hoa, lau đèn, đĩa bày hoa quả... Đặt hết các đồ này vào chậu, mang sửa sạch sẽ và dùng khăn khô còn lại để lau (không lau chén nước, bạn có thể dùng nước sôi sạch để tráng).

Bước 5: Mang chân nhang đi hóa thành tro. Tro của chân nhang sau khi hóa cần được thả ở nơi nước sông, suối sạch sẽ, không có rác hay bị ô uế. Không được bỏ tro vào thùng rác, để chung với những vật ô uế, không thanh tịnh.

Bước 6: Sau khi làm xong các bước trên, gia chủ tiến hành thắp nhang kính báo gia tiên và các vị thần đã hoàn thành việc dọn dẹp.

Tham khảo một số vật dụng giúp bạn tỉa chân nhang và khấn bái:

Văn khấn lau dọn bàn thờ

Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!

Con xin tấu lạy Chín phương Trời, Mười phương chư Phật, chư Phật Mười phương

Con xin tấu lạy vua cha Ngọc Hoàng thượng đế, Hoàng thiên hậu thổ, ngũ phương ngũ thổ, long mạch thổ, thần Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ con là:..................

Ngụ tại:......................

Con xin tấu lạy vong linh các cụ gia tiên cửu huyền thất tổ, bà tổ cô và các bà cô các đời, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ dòng họ .... tại...... (địa chỉ nhà ở, quê).

Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp năm ... ,con xin phép được bao xái lại bàn thờ gia tiên để cho sạch sẽ để tiễn năm cũ,đón năm mới tới, mong chư vị Phật Thánh, các cụ gia tiên tiền tổ, bà tổ cô, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ của họ ... chấp thuận.

Với hướng dẫn này, ban thờ nhà bạn đã sạch sẽ, chuẩn chỉ để đón ông Công ông Táo về, cùng gia đình chuẩn bị đón cái Tết ấm cúng rồi.

Bài viết chỉ mang tính chất chiêm nghiệm và tham khảo.

Ngoài tỉa chân nhang, cách đặt lọ hoa trên bàn thờ, cách chọn các loại hoa quả bày trên bàn thờ trong ngày tết, ngày rằm, mùng 1, giỗ tết cũng rất quan trọng, mời các bạn tham khảo.