Kinh nghiệm dân gian có câu "Trăng quầng trời hạn, Trăng tán trời mưa" để dự báo về thời tiết. Cho đến nay, cách dự báo thời tiết này của ông cha ta vẫn khá chính xác. Vậy, Trăng quầng, Trăng tán là gì? Mời các bạn cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Khi quan sát vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái Đất, chúng ta thấy xung quanh đĩa sáng Mặt Trăng có một vùng sáng được gọi chung là hào quang của Trăng (moon's halo). Thực tế, đây không phải là hào quang tồn tại thực quanh Mặt Trăng mà là một hiện tượng quang học xuất hiện do ánh sáng từ Mặt Trăng khúc xạ khi đi qua khí quyển Trái Đất.
Trăng quầng.
Trăng quầng: Là hiện tượng xuất hiện vòng sáng trắng quanh Mặt Trăng có bán kính khoảng 22 độ (độ rộng đường kính 44 độ).
Khi thời tiết rất khô, ít hơi nước, mật độ các hạt băng (nước đá) trên tầng cao của khí quyển rất thấp. Khi đi vào khí quyển, ánh sáng từ Mặt Trăng (vốn do mặt trời chiếu sáng) sẽ xuyên qua các tinh thể có dạng lục giác này bị khúc xạ. Quá trình này gây nên hiện tượng giống như khi đi qua một chiếc thấu kính phân kỳ và tạo ra hiện tượng Trăng quầng.
Khi nhìn thấy hiện tượng Trăng quầng, người ta dự đoán rằng thời tiết trong những ngày tiếp theo sẽ oi bức, khô.
Trăng tán.
Trăng tán: Hiện tượng hào quang quanh Mặt Trăng là một vùng hào quang nhiều màu (hơi giống cầu vồng) và không tách biệt hẳn ra với đĩa sáng Mặt Trăng.
Trăng tán xuất hiện khi trên tầng cao khí quyển có lớp mây dầy, chứa nhiều nước đóng băng, ánh sáng từ mặt trăng đi qua bị khúc xạ nhiều lần bị tán sắc rõ rệt chứ không tạo thành một góc khúc xạ duy nhất nữa.
Khi nhìn thấy hiện tượng Trăng tán, người ta dự đoán những ngày tiếp theo trời có nhiều mây và rất dễ sớm có mưa.
Tuy nhiên câu "Trăng quầng trời hạn, Trăng tán trời mưa" chỉ có tính chất tương đối. Bởi, tùy vào mật độ và số lượng tầng mây trên khí quyển, đôi khi chúng ta có thể thấy Mặt Trăng có thể xuất hiện cả "quầng" và "tán" cùng lúc. Ngoài ra, khi “Trăng quầng”, thời tiết oi bức nhưng chính hiện tượng thời tiết này cũng có thể là nguyên nhân dẫn tới chênh lệch áp suất trong khí quyển, sinh ra gió, bão và mưa.
Trăng tán và Trăng quầng cùng xuất hiện một lúc.