5 lý do Ubuntu có thể không phải là sự thay thế tốt nhất cho Windows

Khi bạn nói rằng mình đang có ý định chuyển từ Windows sang Linux, nhiều người sẽ khuyên bạn thử Ubuntu. Tuy nhiên, nếu bạn đang tìm kiếm một bản phân phối Linux tương tự như giao diện desktop Windows mà bạn đã quen thuộc, Ubuntu có thể không phải là lựa chọn phù hợp.

1. Ubuntu có giao diện không quen thuộc

Windows đã thay đổi qua nhiều năm, nhưng có một số điều mà người dùng luôn mong đợi. Ví dụ, thanh tác vụ nằm ở phía dưới màn hình, hiển thị các ứng dụng đang mở và một số ứng dụng được ghim yêu thích. Start Menu nằm ở bên trái các biểu tượng này. Khay hệ thống và đồng hồ nằm ở góc dưới bên phải.

Giao diện này phổ biến đến mức Chromebooks và giao diện Samsung DeX trên nhiều điện thoại cũng như máy tính bảng Samsung cũng hoạt động tương tự.

Ubuntu thì không. Các ứng dụng trên Ubuntu được sắp xếp dọc theo cạnh trái màn hình thay vì phía dưới. Không có Start Menu. Trình khởi chạy ứng dụng trông giống như trên máy tính bảng hơn là trên PC Windows. Đồng hồ nằm ở giữa phía trên. Các biểu tượng trạng thái xuất hiện ở góc trên bên phải, và đừng gọi đó là khay hệ thống. Trên thực tế, bạn sẽ cần cài đặt một tiện ích mở rộng để làm cho nó hoạt động như vậy.

Đối với nhiều người, những thay đổi này là nhỏ nhặt. Nhưng đối với những ai đã quen sử dụng Windows, những thay đổi này sẽ khiến Ubuntu trở nên khó chịu.

2. Bạn vẫn chưa hoàn toàn được tự do

Nếu bạn muốn rời bỏ Windows vì mệt mỏi với việc bị phụ thuộc vào một công ty phần mềm như Microsoft, việc chuyển sang Ubuntu sẽ không giúp bạn hoàn toàn được giải phóng. Ubuntu cũng là một dự án được hậu thuẫn bởi doanh nghiệp. Mặc dù được xây dựng chủ yếu bằng phần mềm mã nguồn mở do cộng đồng cung cấp, nhưng các chi tiết cụ thể về bản phân phối Ubuntu được quyết định bởi Canonical, một công ty tư nhân có trụ sở tại Vương quốc Anh.

Điều này có nghĩa là với tư cách là người dùng Ubuntu, bạn vẫn sẽ thấy desktop của mình thay đổi theo những cách bạn có thể không thích, vì những lý do chủ yếu liên quan đến thị trường. Trước đây, desktop Ubuntu từng được tích hợp sẵn Amazon theo mặc định. Thậm chí còn có một phím tắt được cài đặt sẵn đến Amazon trên thanh dock của bạn.

Canonical đã dành nhiều năm phát triển giao diện desktop Unity với tham vọng thương mại, sau đó hủy bỏ khi cả doanh nghiệp lẫn cộng đồng mã nguồn mở đều tỏ ra không quan tâm. Hiện tại, Ubuntu sử dụng phiên bản mới nhất của môi trường desktop GNOME.

3. Vẫn có một chút dữ liệu hệ thống được thu thập

Nếu bạn rời bỏ Windows vì mệt mỏi với việc bị theo dõi bởi Microsoft, bạn chắc chắn sẽ có trải nghiệm riêng tư hơn khi sử dụng Ubuntu. Không có gì so sánh được. Tuy nhiên, Ubuntu vẫn sẽ yêu cầu một số thông tin về hệ thống của bạn.

Điều này cũng dễ hiểu. Canonical muốn biết loại phần cứng mà mọi người đang cài đặt Ubuntu để họ biết cần phát triển những gì.

Bạn có thể chọn không gửi thông tin này trong quá trình cài đặt Ubuntu và có thể tắt nó sau đó trong Cài đặt hệ thống. Trái với Microsoft, hoàn toàn không có gì lén lút hay mờ ám ở đây. Tuy nhiên, so với các bản phân phối Linux khác, ngay cả lượng dữ liệu này cũng đủ để gây tranh cãi. Trên Linux, việc không thu thập bất kỳ dữ liệu nào về người dùng là điều phổ biến.

4. Ứng dụng có nhiều định dạng khác nhau

Có nhiều cách khác nhau để cài đặt phần mềm trên Windows, nhưng phần lớn, có một định dạng gói thực sự thống trị: tệp EXE.

Trên Ubuntu, câu chuyện phức tạp hơn một chút. Nếu bạn tìm kiếm phần mềm, có ba định dạng bạn có thể gặp phải. Snap packages là tùy chọn mặc định mà Canonical đang đẩy mạnh nhất. Trước Snap, Ubuntu sử dụng DEB packages, và một số ứng dụng vẫn sẽ có định dạng này, đặc biệt nếu bạn cài đặt chúng thông qua terminal bằng Advanced Package Tool (APT).

Định dạng ngày càng thống trị trên Linux nói chung là Flatpak, cũng là định dạng mặc định trên Steam Deck và các bản phân phối như Fedora Silverblue. Bạn cũng có thể cài đặt ứng dụng Flatpak trên Ubuntu.

Một người dùng Windows mới có thể gặp phải những lỗi kỳ lạ và nghĩ rằng ứng dụng bị hỏng, trong khi vấn đề thực sự nằm ở định dạng. Ví dụ, trình chọn tệp trong phiên bản Flatpak của một ứng dụng có thể không có quyền truy cập toàn bộ hệ thống do cài đặt bảo mật chặt chẽ hơn, trong khi phiên bản DEB hoạt động như mong đợi.

5. Ubuntu có các lỗi đặc thù

Có một số vấn đề bạn có thể gặp phải trên Ubuntu mà không gặp trên các desktop Linux khác. Điều này là do Ubuntu thường thay đổi phần mềm mà cộng đồng phát triển, và các vấn đề có thể phát sinh từ những thay đổi đó.

Ví dụ, Ubuntu có vấn đề với màn hình cảm ứng trên các máy tính xách tay 2 trong 1. Bạn có thể gặp phải những lỗi này và nghĩ rằng Linux chưa sẵn sàng. Thực tế là các bản phân phối thay thế, như Fedora, đã cung cấp trải nghiệm mượt mà gần một thập kỷ trước. Ubuntu gây ra lỗi do các tiện ích mở rộng đã được thêm vào để làm cho desktop trông như hiện tại.

Nếu là một người dùng Linux lâu năm, bạn có thể dễ dàng hiểu và tìm ra nguyên nhân của các vấn đề này. Tuy nhiên, những người dùng Linux lần đầu tiên sẽ khó nhận ra toàn bộ vấn đề. Dù sao thì Ubuntu hiện vẫn là bản phân phối Linux phổ biến nhất và rất đáng trải nghiệm.