'More than human': Những kỳ quan về AI đang được trưng bày tại London

Quản lý, chăm sức khỏe nhân loại, chống phân biệt đối xử trong xã hội, thúc đẩy đổi mới trong sáng tạo nghệ thuật, hay khuyến khích chinh phục tri thức vũ trụ… Những lĩnh vực mà trí tuệ nhân tạo có thể giúp sức con người là không thể kể hết được, và một triển lãm thú vị nhưng cũng đầy tham vọng đang được tổ chức tại London để một lần nữa minh chứng cho sự tuyệt vời mà AI có thể mang lại đối với nhân loại.

"AI: more than human" là một triển lãm mới mẻ về lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, đang diễn ra tại trung tâm văn hóa Barbican London rộng lớn, quy tụ sự góp mặt của hơn 200 tác phẩm công nghệ, nghệ thuật, cũng như những dự án tiềm năng của các nghệ sĩ, nhà khoa học và nhà nghiên cứu đến từ khắp nơi trên thế giới.

• Sự khác nhau giữa AI (Trí tuệ nhân tạo) và Cognitive Computing (Điện toán nhận thức)

Trong khuôn khổ sự kiện, du khách sẽ có cơ hội tham gia vào một chuyến hành trình tưởng như chỉ xuất hiện trong những giấc mơ, những bộ phim viễn tưởng về một cuộc sống nhân tạo hoàn hảo, được tạo dựng lên từ các dự án công nghệ tiên tiến nhất hiện nay.

Đầu tiên, nổi bật nhất là không gian công nghệ chìm đắm tới từ các nhà khoa học Nhật Bản với dự án có tên teamLab. Đây có thể được coi là một trong những không gian triển lãm đáng chú ý nhất tại sự kiện năm nay, với sự kết hợp độc đáo giữa nghệ thuật và khoa học, để lại cho khách tham quan những dấu ấn khó quên về một dự án bức tường kỹ thuật số đang phát triển, cũng như một thông điệp thầm lặng về trách nhiệm của con người đối với môi trường sống của chính chúng ta.

• Công cụ dịch thuật AI giúp thúc đẩy doanh số eBay tăng thêm hơn 10%

Ngoài ra, tại không gian của các nhà khoa học Nhật bản, còn có sự góp mặt của những chú robot với đủ hình dạng và kích cỡ, từ chú chó nhỏ có tên Aibo của Sony (phiên bản đầu tiên được ra mắt từ năm 1999) giờ đây đã được phát triển thành mô hình AI tiên tiến, cho đến một cánh tay cơ khí cỡ lớn, có thể phục vụ con người trong nhiều nhiệm vụ khác nhau như pha chế đồ uống, và dự kiến sẽ được đưa vào sử dụng tại Olympic Tokyo 2020.

• Trí tuệ nhân tạo của Nhật Bản đã tạo ra được những người mẫu thời trang ảo siêu chân thực

Một số không gian triển lãm khác lại mang đến những hệ thống AI phức tạp hơn, liên quan đến những vấn đề mang tầm vĩ mô như kết nối các thành phố lớn hay và hỗ trợ thúc đẩy nghiên cứu các giải pháp cấp thiết trong lĩnh vực y tế hiện nay.

Bên cạnh đó, một trong những vấn đề về phát triển AI sẽ được đưa ra bàn luận nhiều nhất tại sự kiện năm này đó là sự thiên vị trong các mô hình AI, đặc biệt là đối với công nghệ nhận dạng khuôn mặt.

Còn bây giờ, hãy cùng điểm qua các tác phẩm nổi bật cũng như những mục tiêu chính sẽ được các nhà khoa học truyền tải đến cộng đồng thông qua sự kiện 'More than human' lần này.

• AI đã tác động đến cuộc sống hàng ngày như thế nào?

Mặc dù ý tưởng giải mã bộ não con người và bắt chước các chức năng của não bộ đã ra đời vào giữa những năm 1950 của thế kỷ trước, thế nhưng công nghệ AI mới chỉ thực sự bùng nổ vào năm 2010 nhờ sự xuất hiện lần đầu của các bộ xử lý tiên tiến, cho phép phân tích lượng dữ liệu khổng lồ.

Từ đó, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã đạt được những bước nhảy vọt quan trọng.

Mô hình học máy Deep Blue của IBM đã đánh bại nhà vô địch cờ vua Nga Garry Kasparov vào năm 1997, trong khi AlphaGo, mô hình được phát triển bởi đội ngũ DeepMind của Google năm 2016 đã đánh bại Lee Sedol, nhà vô địch thế giới trong trò chơi cờ 3.000 năm tuổi của Trung Quốc có tên Go.

Cả 2 mô hình AI nổi tiếng này đều sẽ góp mặt trong triển lãm năm nay, giúp phác thảo cho chúng ta thấy được cách thức các hệ thống AI có thể được ứng dụng để giúp giải quyết những vấn đề phức tạp, to lớn hơn, chẳng hạn như biến đổi khí hậu hay chinh phục vũ trụ.

"Với sự giúp sức của AI, những điều mà chúng ta mơ ước sẽ có thể trở thành hiện thực. Hãy thử tưởng tượng sẽ tuyệt vời thế nào nếu một cỗ máy có thể nói: "Thưa loài người, đây là một biện pháp thông minh giúp thay đổi cách thức điều hành nền kinh tế theo hướng khắc phục biến đổi khí hậu, thân thiện với môi trường", nhà triết học người Thụy Điển, nghiên cứu viên cao cấp về tương lai của loài người, ông Anders Sandberg, chia sẻ.

• Nâng cao hiệu quả đánh giá tình trạng bệnh trầm cảm bằng các mô hình AI

Thế nhưng để làm được điều đó, theo ông Sandberg, chúng ta trước tiên cần phải tìm ra được phương thức hợp nhằm đưa các giá trị nhân văn của con người vào máy móc để chúng không vô tình gây ảnh hưởng đến lợi ích của chính chúng ta trong khi vận hành. Với một công nghệ tiên tiến như AI, việc sử dụng nó cũng giống như một con dao 2 lưỡi. Nếu được ứng dụng cho những mục đích tốt đẹp, lợi ích mà AI mang lại là không thể đong đếm. Tuy nhiên trong trường hợp ngược lại, hậu quả mà nó gây ra cũng sẽ cực kỳ đáng sợ.

Nhìn chung, đa số các gian triển lãm tại sự kiện năm hay đều hướng đến việc cho thấy thái độ của con người đối với công nghệ trí tuệ nhân tạo, cũng như cách thức chúng ta tận dụng chúng sao để hướng tới lợi ích chung.

Điểm qua một số sản phẩm ứng dụng AI đáng chú ý khác được đem đến sự kiện. Học viện Công nghệ Massachusetts, Hoa Kỳ mang đến sự kiện một mô hình robot được tích hợp AI có tên Personal Food Computer, được chế tạo nhằm theo dõi khả năng tăng trưởng của thực vật từ đó giúp đề xuất các giải pháp phát triển nông nghiệp sạch, thân thiện với môi trường hơn. Còn Nasa lại đang giới thiệu một mô hình học máy, được đào tạo để có thể tự động tìm kiếm, phân tích, và lý giải cho các vấn đề về mặt khoa học mà không cần sự giúp sức từ con người - một ngày nào đó Nasa hy vọng mô hình này có thể đưa ra cho họ phương án khai thác tài nguyên trên các hành tinh khác trong vũ trụ để sử dụng cho con người.

• Mô hình AI của MIT có thể tự nắm bắt mối quan hệ giữa các đối tượng với lượng dữ liệu đào tạo tối thiểu

Tuy nhiên như đã nói, không phải mô hình AI nào cũng được tạo ra nhằm mục đích tốt đẹp. Tại More than human năm nay, có không ít sản phẩm “phản diện” nhận được khá nhiều sự quan tâm của giới chuyên môn. Synthesising Obama, một dự án của Đại học Washington, sử dụng các mạng lưới thần kinh nhân tạo để mô phỏng một cách hợp lý mô hình các bài phát biểu của cựu tổng thống Hoa Kỳ, cũng như hình thái khoang miệng của ông nhằm tạo ra một bài phát biểu bịa đặt y như thật. Nếu những sản phẩm như vậy được phát triển và ứng dụng đại trà, cuộc chiến trong kỷ nguyên tin tức giả như hiện nay sẽ còn trở nên khó khăn hơn gấp bội.

Đáng sợ hơn là việc các loại vũ khí hiện đại đang được ứng dụng AI, khiến chúng trở nên nguy hiểm hơn gấp bội. Future of Life Institute đã lên tiếng cảnh báo về những hiểm họa khôn lường về sự phát triển của vũ khí tự hành - một CND cho thời đại AI. Trong đó, tổ chức này đã dẫn chứng đến các chiến dịch tấn công thành phố Raqqa, Syria được tiến hành bởi liên minh không quân do Hoa Kỳ dẫn đầu trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo IS. Rất nhiều cuộc không kích đã được thực hiện bởi máy bay không người lái AI - đã dẫn đến thương vong cho hàng trăm người, bao gồm cả dân thường.

Trên đây chỉ là một phần rất nhỏ trong số những sản phẩm đáng chú ý sẽ được trình diễn cũng như bàn luận tại sự kiện năm nay. Triển lãm trí tuệ nhân tạo More than human 2019 tổ chức tại trung tâm văn hóa Barbican, London, Vương Quốc Anh, diễn ra từ ngày 16 tháng 5 đến ngày 26 tháng 8. Chúng tôi sẽ đi sâu vào từng sản phẩm đáng chú ý khi chúng được trình diễn chính thức, mời các bạn đón đọc.