“RAM-pocalypse” lan sang cả SSD: Hãy mua ngay khi còn có thể

Phải thừa nhận một điều: đây không phải thời điểm lý tưởng để nâng cấp PC. Khi “RAM-pocalypse” đang diễn ra dữ dội, không chỉ RAM trở nên đắt đỏ mà hàng loạt linh kiện khác cũng đang leo thang giá. Những ai hy vọng săn được món đồ công nghệ hấp dẫn trong mùa mua sắm cuối năm này có lẽ sẽ phải thất vọng.

Bản thân tôi cũng từng muốn tự thưởng cho mình một đợt nâng cấp. Nhưng sau khi cân nhắc kỹ, tôi nhận ra rằng ở thời điểm hiện tại, thứ hợp lý nhất để mua chỉ có thể là… SSD.

Giá SSD vẫn còn “dễ thở” — ít nhất là lúc này

Trong khi giá RAM đã tăng hơn gấp đôi chỉ trong vài tháng, với một số kit nhảy từ 70 USD lên tới 400 USD kể từ tháng 8, thì SSD nhìn chung vẫn ổn định hơn. Không hẳn là đứng yên, nhưng rõ ràng là “ít biến động” hơn RAM.

Tôi đã kiểm tra khá nhiều mẫu SSD PCIe Gen 4 và Gen 5, và theo dữ liệu theo dõi giá từ PC Part Picker, một số model đã tăng giá đáng kể trong vài tháng gần đây. Chẳng hạn, WD Black SN850X 2TB từng có giá khoảng 149 USD vào mùa hè, nhưng hiện đã lên 190 USD trên Amazon và thậm chí 220 USD tại các nhà bán lẻ khác. Trong khi đó, Samsung 990 Pro 2TB hiện được bán với giá 190 USD — đã giảm từ mức 230 USD trước đó. Dữ liệu theo dõi của Amazon cho thấy mức giá thấp nhất trong 30 ngày qua là 159 USD.

Mức tăng này không hề nhẹ, nhưng khi đặt cạnh giá RAM, SSD vẫn còn “dễ chịu”. Ví dụ, mã Corsair Vengeance RGB DDR5 32GB đã tăng từ mức thấp 129 USD vào tháng 9 lên tới 442 USD ở thời điểm hiện tại. Và rất có thể khi bạn đọc bài này, con số đó còn cao hơn nữa.

So sánh như vậy để thấy rằng, ở thời điểm này, SSD vẫn đang “sáng giá”.

Không chỉ RAM mới khan hiếm

Một báo cáo gần đây từ TrendForce cho biết bộ nhớ NAND flash — thành phần cốt lõi của SSD — cũng đang rơi vào tình trạng thiếu hụt. Nguyên nhân chính đến từ nhu cầu khổng lồ của các trung tâm dữ liệu, và như thường lệ, AI lại là cái tên đứng sau câu chuyện này.

Sự thiếu hụt NAND đã kéo theo làn sóng tăng giá đối với các wafer NAND phổ thông. Theo TrendForce, mức tăng giá trung bình hàng tháng dao động từ 20% đến 60% trên toàn bộ các phân khúc SSD.

Điều tệ nhất là đây chưa phải điểm dừng. Khi tình trạng khan hiếm vẫn tiếp diễn — thậm chí có thể còn trầm trọng hơn — giá SSD được dự báo sẽ tiếp tục đi lên.

Trước đó, nhiều nhà phân tích đã cho rằng cuộc khủng hoảng RAM có thể chỉ kết thúc vào giai đoạn 2027–2028. Với SSD, triển vọng cũng chẳng khá hơn là bao. Trừ khi “bong bóng AI” bất ngờ vỡ tung và làm thị trường chao đảo, rất khó để kỳ vọng giá SSD sẽ giảm trong vài tháng tới.

Chẳng phải lúc nào chúng ta cũng cần thêm một ổ SSD sao?

Quay lại câu chuyện nâng cấp PC, rõ ràng RAM đã “ngoài tầm với”, còn SSD thì đang ở ngưỡng sắp sửa như vậy. Giá RAM tăng mạnh thậm chí có thể lan sang GPU, khiến đây trở thành cơ hội cuối cùng để mua card đồ họa trước khi mọi thứ trở nên tệ hơn.

Điểm tích cực của SSD là bạn gần như lúc nào cũng có thể tận dụng thêm một ổ. Dù giá có tăng, SSD vẫn hiếm khi đắt ngang một chiếc GPU. Đó là lý do năm nay tôi chọn mua SSD, chấp nhận khả năng sẽ hối tiếc nếu vài tháng nữa giá còn leo thang hơn nữa.

Việc bổ sung dung lượng lưu trữ cho PC hoặc laptop luôn là một lựa chọn hợp lý. Cá nhân tôi hiện có một ổ để cài hệ điều hành và một ổ để lưu trữ, nhưng vẫn liên tục thiếu chỗ vì thói quen… cài tất cả game mình có rồi không có thời gian chơi.

Bạn cũng có thể thay thế một ổ SSD cũ bằng model mới, sau đó cho ổ cũ vào box để dùng làm ổ cứng ngoài sao lưu dữ liệu. Hoặc đơn giản hơn, mua luôn một SSD gắn ngoài như Crucial X10. Trong bối cảnh Micron — công ty đứng sau Crucial — đang rút khỏi thị trường tiêu dùng, những chiếc SSD này có lẽ sớm trở thành “hàng sưu tầm”.

Cuối cùng, việc mua SSD cũng có thể là bước khởi đầu cho một hệ thống NAS của riêng bạn. Một NAS lúc nào cũng cần ít nhất một ổ để cài hệ điều hành.

Các nâng cấp khác vẫn khả thi, nhưng hãy cẩn trọng

Nếu bạn thực sự không cần SSD, đừng để tôi “dụ” mua thứ bạn không dùng tới. Vẫn còn những lựa chọn nâng cấp khác trong mùa mua sắm này, nhưng đáng tiếc là giá cả của nhiều món không thật sự hấp dẫn.

Ví dụ, đây là thời điểm tương đối ổn để mua GPU mới nếu PC của bạn cần nâng cấp. Giá đang ở mức thấp nhất trong năm, nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy GPU có thể lại tăng giá trong vài tháng tới do nhu cầu AI và tình trạng thiếu DRAM.

Ngoài ra, bạn cũng có thể nghĩ theo hướng khác: thay vì nâng GPU, hãy đầu tư vào những thứ nâng cấp toàn bộ trải nghiệm sử dụng PC. Các thiết bị ngoại vi như bàn phím và chuột luôn là món quà tự thưởng hợp lý. Một chiếc màn hình tốt, đủ sức “theo kịp” GPU, cũng cực kỳ quan trọng — bởi ghép một GPU mạnh với màn hình rẻ và lỗi thời chẳng khác nào lãng phí hiệu năng.

Những nâng cấp ít hấp dẫn hơn nhưng hiện vẫn có giá ổn bao gồm tản nhiệt, bộ nguồn (PSU), hoặc thậm chí là CPU — dù điều này gần như đồng nghĩa với việc xây dựng lại cả hệ thống. Nếu nâng CPU, hãy cẩn thận để không rơi vào “bẫy nghẽn cổ chai”.

Đừng chờ đợi quá lâu

Mùa lễ đang đến gần, và hầu hết các đợt giảm giá lớn đã trôi qua. Những ưu đãi đáng kể, nếu có, về cơ bản đã xuất hiện rồi.

Nếu bạn muốn tự thưởng cho mình một đợt nâng cấp PC trong năm nay, tôi cho rằng SSD là lựa chọn hợp lý nhất, xét trên nhiều kịch bản sử dụng và tình hình thị trường hiện tại. Giá có thể mất rất lâu để bình ổn trở lại, và khả năng cao là sẽ còn tệ hơn, nên nếu có thể, hãy mua khi còn kịp.