Có nên dùng thẻ nhớ SD làm giải pháp mở rộng bộ nhớ cho laptop?

Nhiều mẫu laptop có khe cắm thẻ SD, và chúng không chỉ dùng để chuyển dữ liệu từ máy ảnh hay console. Bạn có thể giữ thẻ SD trong laptop như bộ nhớ vĩnh viễn (giống điện thoại hoặc máy tính bảng), nhưng điều này có nên không?

Tốc độ: điểm yếu lớn nhất

Ngay cả thẻ SD nhanh nhất hiện nay cũng chậm hơn nhiều so với bộ nhớ SSD được trang bị trong hầu hết laptop, đôi khi còn thua cả ổ cứng HDD truyền thống. Dù vậy, nó vẫn là lựa chọn hợp lý để lưu một số file, đặc biệt với laptop không có tùy chọn nâng cấp nào khác. Miễn là bạn hiểu rõ ưu/nhược điểm của thẻ SD và chọn đúng loại, đây vẫn là giải pháp mở rộng hữu ích.

Chọn đúng mục đích sử dụng
Không nên dùng thẻ SD cho mọi loại dữ liệu trên máy. Tốc độ truyền chậm hơn chỉ phù hợp với một số dữ liệu nhất định; nhiều ứng dụng và game sẽ chậm đáng kể (hoặc không thể chạy được) khi dùng thẻ SD. Đó là lý do chuẩn SD Express ra đời, nhưng hầu hết khe đọc thẻ tích hợp trên laptop không hỗ trợ tiêu chuẩn này.

• Laptop tầm trung/bình dân thường dùng bộ nhớ eMMC hoặc SSD SATA với tốc độ đọc tuần tự khoảng 300–600MB/s.
• Laptop cao cấp thường có SSD NVMe nhanh hơn rõ rệt. Ví dụ: MacBook Pro dùng chip M4 Pro đạt ~6.400MB/s.

So sánh:

• Thẻ SD full-size nhanh nhất (như SanDisk Extreme Pro) đạt tốc độ đọc/ghi tuần tự ~300MB/s.
• Hầu hết thẻ SD/microSD chậm hơn: Thẻ SanDisk Extreme A2 64GB trên MacBook của tôi không đạt nổi tốc độ đọc 92MB/s như quảng cáo.

Trường hợp NÊN dùng thẻ SD:

• Tài liệu và file nhỏ
• Ảnh, video, phim (nhưng chuyển phim sẽ rất chậm)
• Máy giả lập retro (console trước PS2, DOSBox, MAME...)
• Game PC cũ
• Thư viện nhạc offline
• Cơ sở dữ liệu Wikipedia offline (dùng Kiwix)

Trường hợp KHÔNG NÊN dùng thẻ SD:

• Game PC hiện đại
• Chỉnh sửa video
• Sao lưu dữ liệu

Vẫn có ngoại lệ, nhưng danh sách trên giúp bạn hình dung rõ hơn về khả năng của thẻ SD trên laptop. Đây không phải lựa chọn vô dụng, nhưng nhược điểm nhiều hơn bạn tưởng.

Chọn thẻ tốc độ cao

Không phải thẻ SD nào cũng giống nhau. Khi tốc độ đã hạn chế sẵn, việc dùng thẻ nhanh nhất là cực kỳ quan trọng. Thông số chính cần quan tâm là Application Performance Class (chuẩn hiệu năng ứng dụng), ký hiệu A1 hoặc A2 trên thẻ. Nó đảm bảo thẻ có hiệu năng đọc/ghi ngẫu nhiên tốt hơn — yếu tố quan trọng khi chuyển file liên tục hoặc chạy phần mềm trực tiếp từ thẻ.

• Nếu laptop có khe microSD: Chọn thẻ như Samsung EVO Select A2 hoặc SanDisk Extreme Pro A2.
• Nếu laptop có khe SD full-size: Xem thẻ SanDisk Extreme Pro hoặc Samsung Pro Ultimate.

Nếu bạn có sẵn thẻ A1/A2 thì dùng được, nhưng đừng kỳ vọng nhiều ở thẻ cũ hoặc thẻ "no-name". Bạn có thể kiểm tra tốc độ thẻ bằng phần mềm CrystalDiskMark (Windows) hoặc AmorphousDiskMark (Mac).

Lưu ý kích thước vật lý

• Laptop có khe microSD (một số Chromebook) thường cho phép thẻ nằm gọn trong khung máy.
• Khe SD full-size khiến thẻ nhô ra ngoài → dễ hỏng thẻ/khe cắm nếu vướng vật gì đó.

Với laptop dùng khe SD full-size, giải pháp tối ưu là dùng bộ chuyển đổi BaseQi (hoặc tương tự) kết hợp thẻ microSD tốc độ cao. Cách này giúp thẻ không (hoặc ít) nhô ra khỏi laptop.
Tất nhiên, thẻ SD không phải lựa chọn duy nhất để mở rộng bộ nhớ laptop. Bạn có thể:

• Nâng cấp ổ SATA, M.2 hoặc NVMe nếu laptop có khe trống (nhiều laptop gaming/máy trạm có ≥ 2 khe ổ).
• Tra cứu hướng dẫn sửa chữa/model máy để biết thêm.

Việc thay ổ nội bộ tuy phiền phức (nhất là khi di chuyển hệ điều hành), nhưng bộ nhớ trong luôn nhanh hơn thẻ SD đáng kể. Bạn cũng có thể dùng USB siêu mỏng (như Samsung FIT Plus). Chúng thường nhanh hơn thẻ SD nhưng chiếm khe USB và vẫn nhô ra.

Khe SD vẫn là một trong những lựa chọn khả thi nhất khi laptop hiện đại ít cổng mở rộng. Dù vậy, hãy nhớ rõ giới hạn của nó và luôn cân nhắc các giải pháp thay thế như nâng cấp ổ trong hay dùng USB.