Cách đây 42 năm, chiếc PC đầu tiên của IBM ra mắt

Chúng ta đã biết cuộc cách mạng máy tính cá nhân trở thành xu hướng chủ đạo mang tính toàn cầu như thế nào vào năm 1977, nhờ sự ra mắt của các hệ thống tiên tiến ở thời điểm bấy giờ như Commodore PET, Apple II và Radio Shack TRS-80. Trong vòng vài năm, hàng loạt thương hiệu khác cũng đã tham gia vào thị trường. Có thể kể đến trường hợp của công ty trò chơi điện tử Atari với PC Atari 800, và Sinclair Research với các mẫu PC ZX.

Trước khi tất cả những chiếc PC trên xuất hiện, hầu hết mọi người đều nghĩ IBM là cái tên hàng đầu về nghiên cứu và sản xuất phần cứng máy tính, với các sản phẩm có kích thước lớn bằng cả một căn phòng. IBM quyết định bước chân vào xu hướng PC nhỏ gọn vài năm sau đó.

Ngày này 42 năm trước, vào ngày 12 tháng 8 năm 1981, IBM đã ra mắt chiếc PC đầu tiên và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Có tên IBM PC đã tạo ra một sự ảnh hưởng to lớn đến thị trường máy tính cá nhân toàn cầu. Mẫu máy tính này thành công đến nỗi đã tạo ra cơn sốt trên toàn thế giới, tạo cảm hứng cho các nhà sản xuất khác trình làng những thiết bị sở hữu thiết kế và tính năng tương tự, gọi là "IBM Compatibles". Các chi tiết mô tả kỹ thuật của IBM PC trở thành một trong những tiêu chuẩn thiết kế máy tính thông dụng nhất trên toàn cầu. Sự cạnh tranh đáng kể nhất đến từ các nền tảng không tương thích trong thập niên 1980 là dòng sản phẩm Apple Macintosh. Đại bộ phận các máy tính hiện đại đều có nguồn gốc từ IBM PC.

Trên thực tế, IBM PC không phải là nỗ lực đầu tiên của công ty trong việc tạo ra một chiếc máy tính nhỏ gọn. Trước đó vào năm 1975, IBM đã trình làng IBM 5100 Portable. Mặc dù có tên “Portable”, mẫu máy tính này có kích thước khá lớn so với những chiếc PC ra mắt hai năm sau đó. Tuy vậy, nó vẫn nhỏ hơn nhiều so với những chiếc máy tính có kích cỡ bằng cả căn phòng. Giá của IBM 5100 "PC" cũng rất cao. Tùy thuộc vào dung lượng lưu trữ, mức giá bán ra nằm trong khoảng từ 8.975 USD đến 19.975 USD - rất đắt ở thời điểm đó.

Năm 1980, IBM cuối cùng đã quyết định tạo ra một chiếc máy tính cá nhân thực sự cho cả gia đình và văn phòng. Đó là lý do IBM PC ra đời tại phòng nghiên cứu tại Boca Raton, Florida, bởi một đội ngũ 12 người do kỹ sư William C. Lowe đứng đầu. Mẫu máy tính mới này có kiến trúc mở, sử dụng các phần cứng và phần mềm không độc quyền, được bán qua các cửa hàng bán lẻ. Tất cả những điều đó đều đều đi ngược lại triết lý kinh doanh của IBM.

Một số CPU được xem xét trong dự án IBM PC, bao gồm TMS9900 của Texas Instruments, Motorola 68000, và Intel 8088. Cái tên được chọn sau cùng là Intel 8088 do giá bán hợp lý và IBM đã từng làm quen với con chip này trong lúc thiết kế IBM System/23 Datamaster trước đó.

Về phần mềm, Bill Gates và Steve Ballmer của Microsoft đã đến gặp IBM và nói rằng họ sẽ tạo ra một hệ điều hành dành riêng cho IBM PC. Nhưng về cơ bản, Microsoft vẫn sở hữu HĐH và có quyền cấp phép sử dụng cho các công ty phần cứng khác ngoài IBM. Thật ngạc nhiên, IBM đã chấp nhận điều khoản này. Chỉ có một vấn đề nhỏ ở phía Microsoft: họ vẫn cần nhanh chóng phát triển hệ điều hành đó.

Microsoft đã quyết định mua bản quyền QDOS của Seattle Computer Products với giá chỉ 50.000 USD. Nhà phát triển chính của HĐH đó, Tim Paterson, đã rời công ty để gia nhập Microsoft. Trong vài tháng sau,Tim và các cộng sự tại Microsoft đã tạo ra PC-DOS, nền tảng hệ điều hành hoạt động với PC IBM đầu tiên.

Kết quả cuối cùng là IBM PC 5150 ra mắt với giá 1.565 USD, bao gồm máy tính, màn hình đơn sắc và bàn phím. Người dùng có thể mua thêm các tùy chọn như màn hình màu, máy in, ổ đĩa mềm, v.v. Phần mềm có trong PC bao gồm chương trình bảng tính VisiCalc và trò chơi Microsoft Adventure.

IBM PC đã đạt được doanh thu lớn, ngay cả với mức giá tương đối cao so với đối thủ cạnh tranh. Có thời điểm IBM bán được 40,000 PC trong vòng một tháng. Ước tính có từ 50% đến 70% số PC đã bán ở các cửa hàng bán lẻ có người mua là các cá nhân hoặc hộ gia đình. Đến cuối năm 1983 IBM bán được hơn 750,000 máy, trong khi DEC, một trong những đối thủ đã khiến IBM phải gia nhập thị trường này, chỉ bán được 69,000 máy trong cùng thời điểm.

Trớ trêu thay, việc sử dụng các bộ phận của bên thứ ba, đặc biệt là bộ xử lý và hệ điều hành, có nghĩa là các CPU của Intel và hệ điều hành của Microsoft (MS-DOS) có thể được các công ty khác sử dụng để tạo ra các PC tương thích với IBM.

Điều này đã thực sự gây ra sự bùng nổ trên thị trường PC. Ngày nay, Microsoft và Intel tiếp tục thống trị ngành công nghiệp PC, trong khi IBM đã rời khỏi thị trường phần cứng PC một thời gian trước.