Tác động của công nghệ xe tự hành đối với nền tảng giao thông vận tải sẽ ra sao?

Có lẽ chúng ta đang dần bước vào kỷ nguyên của những chiếc xe tự hành khi mà hàng loạt các “ông kẹ” trong thế giới công nghệ như Apple hay Google đều đang nắm trong tay những dự án phát triển công nghệ xe hơi không người lái cực kỳ tham vọng. Tuy nhiên, mọi vấn đề đều có 2 mặt. Mới đây, các nhà khoa học đến từ phòng thí nghiệm UWICORE, thuộc Khoa Kỹ thuật Truyền thông và Trung tâm Nghiên cứu Kỹ thuật I3E của Đại học Miguel Hernández (UMH), Elche, đã tiến hành một công trình nghiên cứu chứng minh rằng sự tồn tại cùng lúc giữa các phương tiện tự hành và phương tiện có người lái thông thường sẽ gây ảnh hưởng đáng kể đến nền tảng giao thông vận tải nói chung và kế hoạch phát triển của loại hình giao thông không người lái nói riêng.

• Công nghệ mô phỏng mới giúp cải thiện đáng kể độ an toàn cho xe tự lái

Theo nghiên cứu này, cho đến khi có ít nhất 15% phương tiện giao thông trên thế giới là phương tiện không người lái, về cơ bản lĩnh vực giao thông vận tải sẽ không được hưởng một chút (không đáng kể) lợi ích nào về tính lưu động và cũng như khả năng vận hành tới từ loại hình phương tiện giao thông này, ít nhất là cho đến khi các giải pháp nhằm đảm bảo sự hiệu quả của 2 loại hình giao thông tự hành và có người lái khi chúng cùng tồn tại song song với nhau được đưa ra.

Cụ thể hơn, theo ông Javier Gozálvez, người đứng đầu nhóm nghiên cứu UWICORE thì các loại phương tiện giao thông của tương lai sẽ trở nên an toàn và hiệu quả hơn so với hiện tại, và đồng thời cũng sẽ được đặc trưng bởi khả năng kết nối và tự động hóa cao hơn gấp nhiều lần. Ví dụ, công nghệ lái xe tự động sẽ cho phép tạo ra các đoàn xe trên đường cao tốc có khả năng lưu thông một cách có trật tự và hàng lối. Chúng có thể vận hành ở tốc độ cao trong khi vẫn đảm bảo giữ được khoảng cách an toàn mà không gây ra bất kỳ rủi ro nào. Không chỉ vậy, một số nghiên cứu được thực hiện trước đây cũng đã chỉ ra rằng công nghệ xe tự hành có thể giúp giảm mức sử dụng nhiên liệu một cách đáng kể, và đồng thời góp phần nâng cao tính hiệu quả trong sử dụng thực tiễn đối với cơ sở hạ tầng giao thông.

• EU đặt mục tiêu đưa công nghệ giới hạn tốc độ lên mọi chiếc ô tô trong tương lai gần

Tuy nhiên, nghiên cứu của UMH thì lại chỉ ra rằng nếu các nhà quản lý không đưa ra được những giải pháp trong việc đảm bảo sự cùng tồn tại giữa các phương tiện tự hành và có người lái thông thường một cách hiệu quả nhất, thì những lợi ích mà xe tự hành mang lại như chúng ta đã nêu phía trên là thực sự không đáng kể, ít nhất là cho đến khi có không dưới 15% trong tổng số phương tiện giao thông đường bộ đang lưu thông trên toàn thế giới là những chiếc xe tự hành.

Điều này là do tác động của tính đồng bộ hóa giữa các phương tiện tự hành và có người lái là thực sự không cao khi, đặc biệt là khi có quá ít phương tiện không người lái lưu thông trên đường. Ví dụ, để thiết lập một đoàn xe lưu thông theo trật tự, biết giữ khoảng cách và duy trì tốc độ an toàn đòi hỏi cả sự hợp tác tới từ các phương tiện có người lái thông thường gần đó nữa, do vậy, khi có quá ít phương tiện tự hành lưu thông trên tuyến đường đó, việc thiết lập một mạng lưới các phương tiện tự hành có thể tác động đến những phương tiện có người lái cùng lưu thông là cực kỳ khó khăn. Mặt khác, một phương tiện thông thường có thể gây cản trở cho khả năng tham gia giao thông của các phương tiện tự hành nếu, chẳng hạn, khoảng cách cũng như tốc độ an giữa các phương tiện không được duy trì và đảm bảo. Trên thực tế, nghiên cứu được thực hiện bởi UMH cho thấy hơn 50% các thao tác lái xe tự hành có thể không diễn ra như được lập trình do các vấn đề gây ra bởi sự tác động của những phương tiện có người lái thông thường.

• Những lĩnh vực được hưởng lợi đầu tiên nhờ sự phát triển của 5G

Nghiên cứu đã nêu rõ rằng việc có thể đạt được những lợi ích theo đúng dự kiến của việc lái xe tự hành đòi hỏi các các chuyên gia, các nhà quản lý giao thông phải đưa ra giải pháp cho sự cùng tồn tại hiệu quả và an toàn giữa cả hai loại phương tiện này. Những giải pháp như vậy, cộng với sự hiện diện phổ biến hơn của các phương tiện tự hành, theo giáo sư Gozálvez sẽ giúp tăng đáng kể khả năng khai thác cũng như tính hiệu quả của cơ sở hạ tầng giao thông nói chung. Cụ thể, với sự hiện diện của các phương tiện tự hành, khả năng khai thác đối với những con đường nói chung, và đường cao tốc nói riêng sẽ hiệu quả hơn 50% do các phương tiện lưu thông theo đúng tốc độ và khoảng cách.

Hiện tại, các nhà khoa học của UMH đang triển khai nghiên cứu những biện pháp hỗ trợ khả năng vận hành của các phương tiện không người lái, với việc ứng dụng kết nối truyền thông không dây V2X giữa các phương tiện. Hình thức thông tin liên lạc này sẽ cho phép các phương tiện trao đổi thông tin về sự di chuyển của chính nó để phối hợp hiệu quả với các phương tiện gần đó, không chỉ đảm bảo an toàn, mà còn góp phần cải thiện sự “lưu loát” trong lưu lượng giao thông.

• Giải ngố về xe tự lái của Tesla và xem video xe Tesla tự lái trên đường thực

Nghiên cứu của UMH đã được thực hiện trong khuôn khổ dự án PREDICT (Predictions and Characterisation of traffic with data from connected vehicles and autonomous vehicles), được tài trợ bởi Tổng cục Giao thông đường bộ Hoa Kỳ. Trong dự án, các nhà nghiên cứu UMH cũng đã phát triển một số giải pháp trí tuệ nhân tạo dựa trên các mạng thần kinh sâu (deep neural network) nhằm tối ưu hóa những dự đoán đối với lưu lượng sử dụng dữ liệu từ các cảm biến cố định cũng như phương tiện giao thông được kết nối.