VPN có thật sự giúp bạn “tàng hình” trước nhà mạng? Sự thật có thể khiến bạn bất ngờ

Nhiều người tin rằng khi bật VPN, mọi hoạt động trực tuyến của họ sẽ hoàn toàn “vô hình” trước con mắt của nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP). Thực tế, điều này chưa chính xác. Dù VPN có thể mã hóa dữ liệu và ẩn phần lớn hoạt động của bạn, nhà mạng vẫn có thể nhìn thấy một số thông tin nhất định về cách bạn dùng Internet.

Nhà mạng biết bạn đang dùng VPN

Khi dữ liệu đi qua VPN, nó sẽ mang theo “dấu vân tay” đặc trưng – hay còn gọi là chữ ký mã hóa. Dấu hiệu này giúp nhà mạng dễ dàng phát hiện ra rằng bạn đang dùng VPN.

Hầu hết các dịch vụ VPN đều sử dụng dải địa chỉ IP từ các trung tâm dữ liệu lớn, nên lưu lượng truy cập đi qua những địa chỉ này thường rất dễ nhận ra. Bên cạnh đó, các giao thức VPN như OpenVPN hoặc WireGuard hoạt động trên những cổng kết nối riêng biệt, khiến chúng khác biệt rõ rệt so với lưu lượng web thông thường (HTTPS).

Ngoài ra, các kết nối VPN thường gửi dữ liệu với kích thước và nhịp độ đồng nhất, khác với truy cập Internet bình thường vốn ngẫu nhiên và không đều. Một số nhà mạng còn sử dụng kỹ thuật Deep Packet Inspection (DPI) để phân tích cấu trúc gói tin. Dù nội dung dữ liệu vẫn được mã hóa, DPI vẫn có thể nhận ra bạn đang dùng VPN.

Thời điểm bạn kết nối và ngắt kết nối

VPN không thể che giấu thời điểm bạn bắt đầu hoặc kết thúc phiên truy cập Internet. Thiết bị của bạn phải kết nối qua nhà mạng trước khi tới được máy chủ VPN, vì vậy ISP vẫn biết chính xác lúc bạn online hay offline.

Từ dữ liệu này, họ có thể ước tính thời lượng mỗi phiên kết nối, hoặc thậm chí phát hiện thói quen sử dụng Internet của bạn theo thời gian. Nếu bạn thường xuyên kết nối vào một khung giờ cố định, nhà mạng có thể nhận diện được mẫu hành vi này và — trong một số trường hợp — tự động giảm tốc độ mạng (throttling) khi phát hiện bạn dùng VPN quá thường xuyên.

Trang web bạn truy cập có thể vẫn bị lộ

Mỗi khi bạn truy cập website, hệ thống sẽ gửi yêu cầu DNS để chuyển tên miền (ví dụ: google.com) sang địa chỉ IP. Về lý thuyết, VPN sẽ mã hóa và chuyển hướng tất cả các yêu cầu này. Tuy nhiên, nếu VPN được cấu hình sai hoặc thiếu tính năng bảo vệ rò rỉ DNS (DNS leak protection), các yêu cầu DNS vẫn có thể đi qua máy chủ của nhà mạng.

Khi đó, ISP có thể nhìn thấy chính xác những website bạn ghé thăm. Mặc dù lỗi rò rỉ DNS khá hiếm, nó vẫn có thể xảy ra và khiến toàn bộ lịch sử truy cập của bạn bị ghi lại. Giải pháp là sử dụng VPN uy tín có khả năng chống rò rỉ DNS mạnh mẽ — và thường xuyên kiểm tra cấu hình bảo mật của VPN bạn đang dùng.

Lượng dữ liệu bạn sử dụng vẫn bị theo dõi

Dù nội dung truy cập được mã hóa, toàn bộ lưu lượng vẫn phải đi qua mạng của nhà cung cấp dịch vụ Internet. Vì vậy, nhà mạng vẫn có thể đo được dung lượng dữ liệu bạn tải lên hoặc tải xuống trong mỗi phiên.

Nếu dữ liệu tăng đột biến, họ có thể đoán rằng bạn đang xem video, tải file lớn hoặc chơi game online. Từ những mẫu sử dụng này, ISP có thể vẽ ra bức tranh tổng quan về thói quen Internet của bạn — và tùy vào chính sách, họ có thể áp dụng giới hạn băng thông (data cap) hoặc giảm tốc độ mạng khi lưu lượng vượt ngưỡng.

Vị trí và địa chỉ IP của máy chủ VPN

Khi bạn kết nối đến một máy chủ VPN, ISP vẫn có thể thấy địa chỉ IP đích mà bạn đang hướng đến. Từ đó, họ xác định được quốc gia, khu vực và thậm chí là nhà cung cấp dịch vụ VPN.

Thông tin này không tiết lộ nội dung truy cập, nhưng lại đủ để nhà mạng suy đoán mục đích sử dụng của bạn. Ví dụ, nếu bạn thường xuyên kết nối đến máy chủ ở Mỹ hoặc Nhật, họ có thể đoán bạn đang truy cập nội dung bị giới hạn theo khu vực. Trong một số trường hợp, ISP còn chặn hoặc làm chậm kết nối tới các máy chủ đó.

Nhà mạng có thể nhận ra bạn dùng VPN nào

Các nhà cung cấp VPN nổi tiếng như NordVPN, ExpressVPN, hay Surfshark đều sử dụng dải IP công khai từ các trung tâm dữ liệu lớn. Do đó, nhà mạng hoàn toàn có thể đối chiếu và nhận ra bạn đang dùng dịch vụ VPN nào.

Khi đã biết bạn dùng VPN nào, họ có thể giới hạn tốc độ hoặc chặn truy cập hoàn toàn, đặc biệt ở những quốc gia có quy định khắt khe về VPN. Điều này rõ ràng là xâm phạm quyền riêng tư và tự do truy cập Internet của người dùng.

VPN không phải “áo choàng tàng hình” tuyệt đối

VPN giúp bảo vệ đáng kể quyền riêng tư trực tuyến của bạn, nhưng nó không khiến bạn hoàn toàn biến mất trên mạng. Nhà mạng vẫn có thể theo dõi một phần hoạt động nếu họ thực sự muốn.

Điều quan trọng là hãy chọn dịch vụ VPN đáng tin cậy, có chính sách “không lưu nhật ký” (no-log policy) rõ ràng và hệ thống mã hóa mạnh. Một dịch vụ tốt sẽ giảm thiểu tối đa nguy cơ bị theo dõi — và giúp bạn yên tâm hơn mỗi khi kết nối Internet.