Vì sao màn hình TV CRT lại khó chụp hình hơn màn hình LED?

Nếu bạn là người yêu thích công nghệ CRT giống tôi, chắc hẳn bạn từng nhận ra rằng khi chụp ảnh hoặc quay video màn hình, hình ảnh hiển thị thường trông rất kỳ lạ. Điều này không phải lỗi của bạn - mà là do cách CRT hoạt động.

Nếu xem lại các bộ phim hoặc bản tin cũ có TV CRT, bạn sẽ thấy hiện tượng nhấp nháy hoặc xuất hiện các vệt sáng chạy từ trên xuống dưới - điều mắt thường không thấy. Vậy vì sao lại xảy ra hiện tượng này, và có cách nào khắc phục không?

Cách crt hiển thị hình ảnh

Để hiểu vì sao ảnh chụp CRT trông “sai sai”, bạn cần nắm sơ qua nguyên lý hoạt động của nó so với màn hình phẳng hiện đại.

Màn hình LCD hay OLED hiển thị hình ảnh qua một lưới pixel cố định, tất cả điểm ảnh được làm mới cùng lúc - gọi là kiểu “giữ mẫu” (sample and hold). Còn CRT thì khác: nó không hiển thị toàn bộ hình ảnh cùng lúc, mà dùng chùm tia điện tử quét từ trái sang phải, từ trên xuống dưới trên lớp kính phủ phosphor bên trong.

Phosphor sáng lên khi bị chùm tia điện tử quét qua, rồi nhanh chóng mờ dần, nên màn hình phải liên tục quét lại để giữ hình.

Xung đột giữa tần số quét và tốc độ màn trập

Vấn đề đầu tiên nằm ở tốc độ màn trập của máy ảnh. Mỗi khung hình chỉ ghi lại lượng ánh sáng trong một khoảng thời gian ngắn. Nếu tốc độ này không đồng bộ với tần số quét của CRT (thường là 60Hz ở Bắc Mỹ), máy ảnh sẽ “bắt” được hình giữa chừng mỗi lần quét - tạo ra các vệt sáng hoặc vùng tối.

Ngược lại, với màn hình LCD hoặc OLED, hình ảnh được làm mới toàn bộ cùng lúc, nên không xuất hiện “vệt quét” như CRT.

Ánh sáng phosphor và màu sắc không đều

Ngoài vệt quét, ảnh chụp CRT thường có màu sắc và độ sáng không đồng đều. Nguyên nhân là phosphor trên màn hình chỉ sáng trong thời gian rất ngắn sau khi bị kích thích. Mắt người không nhận ra điều đó, nhưng máy ảnh thì ghi lại được - khiến ảnh trông loang lổ, phần sáng phần tối.

Biến dạng hình ảnh và phản chiếu

Phần lớn CRT có mặt cong như bát thủy tinh, chỉ những dòng đời cuối mới có màn hình phẳng. Vì vậy khi chụp, hình ảnh dễ bị méo, kèm theo phản chiếu ánh sáng từ môi trường - đặc biệt nếu căn phòng sáng.

Cách khắc phục

Một số máy ảnh có chế độ đặc biệt giúp đồng bộ tốc độ màn trập với tần số quét của màn hình, nhưng tính năng này không phổ biến ở điện thoại. Cách đơn giản hơn là dùng chế độ ảnh động (Live Photo) – điện thoại sẽ quay một đoạn ngắn, bạn chọn khung hình đẹp nhất, nơi không thấy vệt quét.

Giảm độ tương phản trên CRT cũng giúp giảm hiện tượng lóe sáng và chênh lệch màu. Tắt bớt đèn hoặc chụp trong phòng tối để hạn chế phản chiếu.

Trong các phim hoặc chương trình TV chuyên nghiệp, người ta dùng thiết bị gọi là “genlock” để đồng bộ thời gian giữa nhiều màn hình và máy quay - nhưng đó là công nghệ dành cho studio.

Nếu bạn chỉ muốn tạo hiệu ứng ảnh giống CRT, tốt hơn là dùng bộ lọc mô phỏng CRT trên phần mềm thay vì chụp thật. Dù sao, khi xem trên màn hình phẳng, người ta cũng không cảm nhận được chất ảnh CRT thật.

Cuối cùng, nếu bạn chỉ muốn chia sẻ đam mê CRT, đừng quá cầu toàn. Hình CRT chụp ra với vệt sáng hay méo nhẹ chính là một phần của nét hoài cổ - cứ để nó tự nhiên, vì đó chính là sức hấp dẫn riêng của công nghệ xưa này.