Tiếng "beep" của thiết bị điện tử có nguồn gốc và ý nghĩa sâu xa như thế nào?

Nhật Vượng

Tiếng “beep”, một âm thanh có lẽ đã quá quen thuộc với bất kỳ ai dùng đồ công nghệ trong thời đại hiện nay: cái lò vi sóng đang quay đồ ăn, tiếng Alexa/Siri/Google Assistant khởi động khuyên bạn nên gọi cứu hỏa… Công dụng duy nhất của tiếng “beep” là thu hút sự chú ý của bạn tới thứ đồ công nghệ vừa phát ra âm thanh này. Nhưng có bao giờ bạn thắc mắc, tại sao tiếng “beep” này lại xuất hiện và từ khi nào không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Có một điều mà chắc chắn bạn sẽ chẳng ngờ tới là lịch sử của tiếng “beep” lâu đời lắm, từ trước cả kỷ nguyên công nghệ cơ.

Thời điểm khởi đầu của tiếng “beep” là từ Thời đại Không gian, khi vệ tinh nhân tạo đầu tiên Sputnik được phóng vào vũ trụ vào năm 1957. Sputnik đã truyền về mặt đất những tiếng beep, báo hiệu cho trạm điều khiển biết nó đang thực hiện tốt công việc của mình.

Trong bản tin đặc biệt do đài CBS News thực hiện, ngay khi bắt đầu là tiếng “beep” được thu âm từ trước, kéo dài 18 giây, sau đó là giọng người dẫn chương trình Douglas Edwards: “Cách đây hai ngày, tiếng động bạn vừa nghe chưa bao giờ xuất hiện trên Trái Đất này. Nhưng giờ đây, nó trở thành một phần của thế kỷ 20, giống như tiếng ồn phát ra từ máy hút bụi nhà bạn vậy”.

Ngay lập tức, hàng loạt những tờ báo lớn đã đưa tin nóng về Sputnik, thứ công nghệ đánh dấu một kỷ nguyên mới xuất hiện, kỷ nguyên của khám phá Vũ trụ, Thời đại Không gian - Space Age.

Với những người bình thường, họ không mấy quan tâm tới thứ máy móc bay ở tít trên cao ngoài Trái Đất. Điều họ thích thú chính là tiếng “beep” của vệ tinh Sputnik, thứ hiện hữu ngay trước mắt và bên tai họ. Đối với họ, tiếng động chưa từng xuất hiện trước đây này là một tiếng động rất công nghệ cao.

Tiếng “beep” của vệ tinh Sputnik 1.

Trong từ điển Oxford từ năm 1929, từ “beep” được xếp đứng vào dạng từ để mô tả tiếng phát ra từ còi xe. Đại văn hào truyện khoa học giả tưởng Arthur C. Clarke, người được mệnh danh là “Nhà tiên tri của Thời đại Không gian”, chính là người đầu tiên sử dụng từ “beep” để mô tả hoạt động của thiết bị điện tử, khi ông viết cuốn tiểu thuyết The Sands of Mars - Cát Sao Hỏa năm 1951. Ông đã sáng tác một loạt tác phẩm khoa học giả tưởng nói trước về tương lai của công nghệ.

Sputnik, sau khi phát ra “beep” 21 ngày liên tục thì cạn sạch pin. Nhưng gần đó thời gian cũng đủ để biến tiếng “beep” trở thành một biểu tượng cho thiết bị điện tử.

Tuy nhiên, giống như mọi thứ âm thanh khác, nghe nhiều sẽ nhàm chán. Theo nghiên cứu chỉ ra, tiếng “beep” có thể khiến bác sĩ, y tá hay các chuyên viên sức khỏe sinh ra một thứ “bệnh” có tên “mệt mỏi do báo động - alarm fatigue, khiến giảm hiệu quả công việc.

Mặc dù vậy, tiếng “beep” vẫn có tầm ảnh hưởng nhất định tới xã hội hiện đại. Giống như kênh NBC News tuyên bố sau khi Sputnik được đưa vào vũ trụ một ngày, “Hãy lắng nghe âm thanh đã vĩnh viễn tách biệt cái cũ và cái mới”. Đây là câu nói mô tả từ “beep” chính xác cho đến mãi tận bây giờ và cả về sau.