Tại khu vực quét an ninh ở sân bay, hành lý của hành khách sẽ được quét dưới tia X để đảm bảo không có vật dụng kim loại nào được mang lên máy bay. Đây là thủ tục bắt buộc diễn ra trước mỗi chuyến bay. Như chúng ta đã biết tia X có thể gây hại cho sức khỏe con người. Vậy liệu các thiết bị điện tử có bị tổn hại bởi tia X không?
Kiểm tra hành lý tại sân bay. Ảnh: NYpost.com.
Tia X là gì?
Tia X là một loại bức xạ điện từ và là một hình thái của phóng xạ nhưng chúng không quá gây hại cho sức khỏe con người bởi hoàn toàn không được tạo ra bởi các vật liệu phóng xạ như Plutonium hay Uranium.
Tia X có bước sóng nhỏ hơn ánh sáng khả kiến nhiều lần nên con người không thể thấy được chúng. So với ánh sáng thông thường, một quang tử tia X có năng lượng lớn hơn nhưng tần số lại cao hơn. Chính điều này giúp nó có thể len lỏi qua các cấu trúc vật liệu mà không bị phản xạ hoặc bị hấp thụ.
Máy quét an ninh hoạt động ra sao?
Tia X có thể tạo ra ảnh tĩnh, phim, hình ảnh theo thời gian thực và cả ảnh 3 chiều (chụp CT). Các thiết bị quét tại sân bay chỉ dùng chế độ ảnh theo thời gian thực.
Người ta sẽ chiếu tia X được tạo ra trong một ống đồng vào vật thể cần xem và đo lượng tia X đi xuyên qua nó. Kim loại hay xương có khối lượng riêng lớn thường cản, không cho tia X đi qua. Da và các vật liệu khác lại cho phép xuyên qua dễ dàng.
Bộ phận thu tia X trong các máy quét ở sân bay được trang bị các vật liệu phát quang khi tiếp xúc với tia X. Do vậy, các vật thể thông thường đi qua máy quét sẽ chỉ có màu trắng xóa, trong khi các vật thể như điện thoại hay laptop đi qua sẽ hiện ra màu tối.
Kiểm tra hành lý qua máy quét tại sân bay. Ảnh: Quartz.
Tia X có làm hư đồ điện tử không?
Vì là một loại bức xạ ion nên các photon của tia X hoàn toàn có thể đánh văng các electron ra khỏi nguyên tử khi va chạm, làm tích điện các vật liệu được chụp ảnh.
Ở cường độ rất lớn các bức xạ ion sẽ tàn phá các DNA với tốc độ nhanh hơn khả năng phục hồi của cơ thể. Điều này sẽ gây hại cho cơ thể con người. Tuy nhiên, do đồ điện tử làm từ chất vô cơ nên chúng sẽ không bị ảnh hưởng.
Các thiết bị lưu trữ dữ liệu như ổ cứng rất nhạy cảm với từ trường nên các thiết bị dò đồ vật kim loại hoặc máy MRI (cộng hưởng từ) mới là sát thủ với chúng, còn tia X hoàn toàn vô can.
Với các loại ổ cứng SD, thẻ nhớ hay USB, sử dụng transistor để lưu trữ dữ liệu ở dạng 0 hoặc 1 bằng cách cho hoặc không cho dòng điện đi qua. Theo lý thuyết, dữ liệu lưu trữ bên trong có thể bị ảnh hưởng bởi tia X có thể làm thay đổi giá trị điện tích các electron được lưu trữ trong transistor. Tuy nhiên, trong thực tế việc mất dữ liệu chắc chắn sẽ không bao giờ xảy ra bởi cường độ tia X sử dụng ở sân bay rất thấp.
PC, tablet, smartphone, camera có bị hư hại khi soi chiếu?
Máy tính và tablet không có các bộ phận nhạy sáng nên sẽ không bị ảnh hưởng khi chiếu dưới máy quét. Tại các cửa an ninh, khách hàng được yêu cầu lấy laptop ra bởi nó có thể che mất nhiều thứ bên trong trước tia X.
Các smartphone ngày nay cũng sẽ không bị ảnh hưởng khi bị soi chiếu dưới tia X.
Đối với máy quay và các thiết bị có cảm biến nhạy sáng, chúng được bảo vệ bởi màn trập và các bộ phận đóng kín khác.
Máy ảnh, điện thoại khi đang ở trạng thái nghỉ mà cho chúng vào máy quét tia X thì chúng vẫn an toàn. Nhưng nếu chúng đang ở chế độ chụp hình, quay phim thì bạn sẽ gặp rắc rối. Tốt nhất, bạn nên tháo pin khỏi máy.
Máy tính và tablet không có các bộ phận nhạy sáng. Ảnh: Makeuseof.
Phim chụp hình thì sao?
Với những cuộn phim được sử dụng cho những máy chụp ảnh cổ điển, tia X cường độ thấp tại sân bay không thể xuyên qua các lớp bảo vệ nên không thể làm hư chúng.
Nhưng với các cuộn phim có độ nhạy sáng (ISO, ASA) rất cao, thì tia X hoàn toàn có khả năng “nướng chính” chúng. Vì vậy, bạn buộc phải lôi chúng ra.
Tóm lại, khi đưa các thiết bị điện tử vào máy quét sân bay, các bạn không cần phải quá lo lắng. Thực tế, khi con người bay ở độ cao khoảng 10.000m sẽ phải chịu các bức xạ có cường độ gấp 2 lần máy quét trong bệnh viện. Tia X ở máy quét an ninh có cường độ rất thấp nên không đáng để bạn bận tâm đâu.
Xem thêm: