Microsoft sắp mở mã nguồn giao diện người dùng Windows 11

Cập nhật ngày 26/8: Microsoft chia sẻ thêm chi tiết về việc mã nguồn mở WinUI trên Windows 11

Đầu tháng này, Microsoft đã tiết lộ kế hoạch mã nguồn mở WinUI – bộ khung giao diện người dùng của Windows 11. Đây vốn là mong muốn lâu nay của cộng đồng lập trình viên, nhưng việc “mở khóa” WinUI không đơn giản chỉ bằng một cú nhấp chuột. Do WinUI có “gốc rễ” sâu trong các thành phần độc quyền của hệ điều hành, nên Microsoft cần một lộ trình cẩn trọng để hiện thực hóa.

Mới đây, hãng đã công bố thêm thông tin chi tiết về dự án WinUI OSS (Open Source Software). Microsoft sẽ triển khai theo 4 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Công khai nhiều đóng góp nội bộ hơn trên GitHub.

• Giai đoạn 2: Cho phép lập trình viên sao chép (clone) kho mã và tự biên dịch WinUI.

• Giai đoạn 3: Mở cho các nhà phát triển bên thứ ba tham gia đóng góp.

• Giai đoạn 4: GitHub trở thành trung tâm chính cho phát triển, theo dõi lỗi và giao tiếp cộng đồng, thay thế các kho nội bộ.

Hiện tại, đội ngũ kỹ sư Microsoft đang trong quá trình “gỡ rối” WinUI khỏi các thành phần độc quyền không thể công khai. Khi Windows App SDK 1.8 (hiện đang ở bản preview) chính thức ra mắt cuối tháng này, Microsoft sẽ bắt đầu tiếp nhận pull request trên GitHub. Hãng dự kiến hoàn thành Giai đoạn 1 vào đầu tháng 10/2025.

Đối với Giai đoạn 2 – cho phép lập trình viên tự clone và build WinUI – Microsoft cho biết vẫn đang “khám phá tích cực” và cần cách tiếp cận thận trọng hơn, nên sẽ mất thêm thời gian trước khi có cập nhật mới.

Theo Microsoft:

“Vì lịch phát hành WinUI gắn chặt với Windows App SDK, chiến lược phân nhánh mới giúp chúng tôi xử lý pull request song song với WASDK 1.8. Bản preview 1.8 đã ra mắt ngày 19/8, và bản ổn định sẽ sớm phát hành, tạo nền tảng để bắt đầu tích hợp thay đổi. Với sự đồng bộ đó, chúng tôi đặt mục tiêu hoàn tất Giai đoạn 1 vào đầu tháng 10.”

Anh em quan tâm có thể theo dõi tiến trình mã nguồn mở WinUI ngay trên GitHub.

Microsoft vốn đã sở hữu rất nhiều dự án mã nguồn mở. Và trong vài năm trở lại đây, công ty Redmond cũng cởi mở hơn với những đóng góp từ cộng đồng. Tuy vậy, vẫn còn không ít phần mã “quan trọng” đang được giữ kín, trong đó có WinUI – bộ khung giao diện người dùng của Windows 11. Dù chưa sẵn sàng “mở toang” hoàn toàn, Microsoft vừa chia sẻ kế hoạch cho sáu tháng tới, trong đó bao gồm các bước cải tiến sản phẩm và thay đổi nền tảng nhằm hướng tới một tương lai hợp tác và minh bạch hơn.

Microsoft cho biết quá trình mở mã nguồn WinUI không thể thực hiện chỉ bằng một “cú nhấp chuột”, do framework này gắn kết chặt chẽ với nhiều lớp thành phần độc quyền trong hệ điều hành, vốn không thể công bố nguyên trạng. Vì vậy, hãng cần thời gian để tách bạch phần nào có thể chia sẻ công khai với cộng đồng, và phần nào vẫn cần giữ kín.

“Rất nhiều người đã hỏi về việc mở hoàn toàn mã nguồn của dự án này. Dù hiện tại chúng tôi chưa thể cam kết một mốc thời gian cụ thể để hoàn thành toàn bộ lộ trình, nhưng nhóm đang nỗ lực từng bước hướng tới điều đó. Đây không phải là chuyện ‘một bước là xong’, mà là cả một quy trình có chủ đích”, đại diện Microsoft chia sẻ.

Bên cạnh đó, nhóm phát triển cũng phải dành ưu tiên cho các yếu tố khác như bảo mật, độ ổn định và khả năng tương thích với các sản phẩm hiện hành.

Kế hoạch mở mã nguồn WinUI sẽ được thực hiện theo từng giai đoạn:

Giai đoạn 1: Tăng tần suất đồng bộ mã.
Ngay sau khi phát hành WASDK 1.8 vào cuối tháng 8, Microsoft sẽ bắt đầu đẩy các cập nhật nội bộ lên GitHub thường xuyên hơn – nhằm tăng tính minh bạch và cho cộng đồng thấy được tiến độ triển khai.

Giai đoạn 2: Cho phép lập trình viên bên ngoài xây dựng mã nguồn cục bộ.
Các nhà phát triển bên thứ ba sẽ có thể sao chép kho mã và xây dựng trên máy cá nhân, kèm theo tài liệu hướng dẫn thiết lập và cấu hình phụ thuộc.

Giai đoạn 3: Hỗ trợ đóng góp và kiểm thử.
Cộng đồng có thể gửi pull request và chạy kiểm thử trực tiếp. Microsoft đang xử lý việc gỡ bỏ các phụ thuộc riêng tư, đồng thời cải thiện hệ thống kiểm thử để công khai rộng rãi.

Giai đoạn 4: Chuyển trọng tâm phát triển sang GitHub.
GitHub sẽ trở thành nền tảng chính cho phát triển, theo dõi vấn đề và tương tác với cộng đồng. Các bản sao nội bộ sẽ dần bị loại bỏ.

Việc mở mã nguồn WinUI sẽ là một tiến trình mang tính từng bước, và người dùng có thể theo dõi cập nhật trên bảng theo dõi chính thức tại GitHub. Trong thời gian chờ đợi, Microsoft khuyến khích cộng đồng đóng góp bằng cách gửi phản hồi, tạo issue rõ ràng và có chất lượng, hoặc bình chọn cho những góp ý đã có sẵn.