Đặt cược vào web thời gian thực

Không ai biết các trang tiểu blog (microblog) và mạng xã hội trực tuyến sẽ kiếm tiền như thế nào nhưng các nhà đầu tư xem đó là một cuộc cách mạng web.

John Borthwick nói nhỏ nhẹ nhưng không thể dấu được sự phấn khích của mình. Là đồng sáng lập và giám đốc điều hành của hãng Betaworks, Borthwick là người đã đầu tư vào hiện tượng tiểu blog Twitter, dịch vụ cho phép người dùng trao đổi tin nhắn ngắn gọn 140 ký tự gọi là “tweet” (hiểu nôm na là bắn tin hay gửi tin ngắn). Betaworks cũng đang xây dựng hoặc đầu tư vào ít nhất 21 công ty web thời gian thực (real-time web) khác.

Web thời gian thực là khái niệm miêu tả những hoạt động xã hội diễn ra trực tuyến từ bắn tin trên Twitter, cập nhật trạng thái trên Facebook đến chia sẻ tin tức, video và các liên kết web (web link). “Đó là một mảng sáng tạo mới mở ra trên web”, Borthwick nói.

Sôi sục đầu tư

Nó còn là lĩnh vực mới đầy hoài bão với các doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Trong bối cảnh web 2.0 cùng với quảng cáo trực tuyến và thương mại điện tử không sáng sủa, các doanh nghiệp và giới đầu tư đang xem web thời gian thực là cơ hội lớn, thậm chí có thể sản sinh ra kỳ tích Google mới. Đây là lĩnh vực rất mới, ranh giới của nó còn mù mờ và khó biết là đã có bao nhiêu tiền đổ vào bao nhiêu công ty. Nhưng có hàng tá “doanh nghiệp mầm non” (startup) về web thời gian thực đang thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư.

Tweeter đang là biểu tượng thành công của web thời gian thực và trở thành đối thủ mới của Google trong mảng tìm kiếm. Ảnh Businessweek

“Mọi người nhận ra đây là cơ hội lớn”, nhà đầu tư lão luyện Ron Conway, người ủng hộ Google và Twitter từ ban đầu nói. Ron Conway cho biết sẽ đầu tư vào khoảng 40-50 công ty web thời gian thực từ những nhà bán lẻ cung cấp dịch vụ thanh toán đến những công ty tiếp thị quảng cáo đến người dùng trên Twitter.

Đầu tư vào web thời gian thực bắt đầu sôi sùng sục từ đầu năm nay sau khi Twitter kêu gọi rót vốn đợt thứ tư, thu được 35 triệu USD đầu tư. Tweeter hiện được định giá khoảng 250 triệu USD. Trong cuộc hội nghị hai ngày của Twitter vào tháng 5 vừa qua, một diễn giả hỏi những người tham dự có bao nhiêu người cho rằng giá trị của Twitter trong vòng 5-10 năm tới sẽ cao hơn Facebook, hiện khoảng 6,5 tỷ USD. Hầu hết mọi người đều giơ tay.

Phải chăng mọi người đang quá lạc quan? Có thể. Twitter mới chỉ bắt đầu mở ra những cách tạo doanh thu và triển vọng của nó cũng chưa rõ ràng. Facebook, với sự pha trộn giữa mạng xã hội và hoạt động thời gian thực, đang nỗ lực biến sự nổi tiếng của mình thành lợi nhuận. Thậm chí cả Borthwick cũng thừa nhận ông ta chưa xác định được một mô hình kinh doanh đảm bảo thu lời lớn cho các công ty của Betaworks.

Nhưng cũng có những lý giải cho sự sôi sùng sục của giới đầu tư và doanh nhân với web thời gian thực. Trong vài năm qua, đã có nhiều phát triển làm cho web có thể thực hiện nhiều hoạt động trong thời gian thực hơn. Đó là sự phát triển mạnh mẽ của kết nối Internet tốc độ cao ở khắp mọi nơi; số lượng thiết bị di động có trình duyệt web như iPhone ngày càng tăng; và những công nghệ web mới cho phép truyền thông điệp và dữ liệu ngay tức thì. Tất cả những thứ đó giúp cho việc giao tiếp thời gian thực trở nên dễ dàng và hấp dẫn. Một ví dụ sinh động là Twitter đã thu hút được 44,5 triệu người dùng hàng ngày tính đến tháng 6 vừa qua. Facebook hiện có tới 250 triệu người dùng, mỗi tuần các thành viên trên mạng này chia sẻ hơn một tỷ video, ảnh và những nội dung khác.

Khái niệm “thời gian thực” thực tế không hoàn toàn chính xác. Hầu hết các hoạt động trên các web thời gian thực hiện nay không thực sự diễn ra trong thời gian thực như cách chúng ta nói qua điện thoại, nhưng những hành động trên mạng như chia sẻ liên kết với bạn bè mới chỉ là một phần quan trọng. Những hành động này - thường đi kèm với dữ liệu người dùng trên các mạng xã hội như nơi họ sống, tuổi tác - mới là chìa khóa đối với tiềm năng kiếm tiền của web thời gian thực. Những gì người dùng “tweet” và chia sẻ có thể là yếu tố nói lên mục đích và những mối quan tâm của họ. Ví dụ, khi mọi người trả lời câu hỏi “Bạn đang làm gì đấy” trên trang chủ của Tweeter thì câu trả lời của họ có thể tiết lộ những gì họ muốn mua.

Đó là loại dữ liệu mới từ những nguồn bên ngoài các bộ máy tìm kiếm đang thống trị thế giới web. Đó là lý do tại sao web thời gian thực đang là thách thức lớn với một số đầu tàu Internet, đặc biệt là Google. Những dữ liệu thời gian thực, ví dụ trên Tweeter và Facebook rất khó theo dõi với máy tính. Các thuật toán của Google ưu tiên những trang web có được nhiều liên kết từ các trang khác. Nhưng các liên kết như vậy có thể mất nhiều ngày hoặc nhiều tuần để hình thành. Google cũng đã tăng tần suất chỉ mục những trang web thời gian thực hàng đầu. Nhưng bởi vì Facebook và Twitter đặt hầu hết dữ liệu ở dạng cá nhân, nên những bộ máy tìm kiếm không thể chỉ mục được hết.

Kênh mang đến lượng truy cập mới

Các dịch vụ thời gian thực có thể sớm cung cấp cho những người quảng cáo một cách tiếp cận khách hàng khác ngoài các bộ máy tìm kiếm. Google vẫn là con đường mang đến lưu lượng truy cập chính đối với hầu hết trang web. Nhưng Tweeter đã trở thành nguồn mang lại lưu lượng truy cập lớn thứ hai tới blog công nghệ Techcrunch, sau Google. Hiện nay, những đối tác quảng cáo cho rằng họ chưa có dự định giảm chi tiêu quảng cáo trên Google. Nhưng nếu các trang web thời gian thực bắt đầu tạo ra lượng người xem và dữ liệu đáng kể để các nhà quảng cáo sử dụng, tiền quảng cáo sẽ đến.

Một trong những lĩnh vực nóng nhất trong web thời gian thực là tìm kiếm bởi mô hình này đã chứng minh được tính hiệu quả của nó, khớp được quảng cáo với nhu cầu của người tìm kiếm. OneRiot, một trong số hơn chục dịch vụ tìm kiếm trong các web thời gian thực, có thể tìm không chỉ những gì mọi người nói mà còn cà những liên kết họ chia sẻ trên Twitter, trang web chia sẻ tin tức Digg.com và những mạng xã hội khác. Giám đốc điều hành của OneRiot, Kimbal Musk, cho rằng những chủ đề nóng như "Michael Jackson" cung cấp nhiều cơ hội trưng quảng cáo bởi mọi người thường tìm đi tìm lại nhiều lần trong thời gian ngắn. “Tìm kiếm truyền thống giống như đi vào thư viện”, Kimbal Musk nói. “Web thời gian thực là tìm đúng và tìm ngay lập tức”.

Cá nhân Borthwick tin rằng Google có thể sẽ là nạn nhân của Tweeter nếu như mạng xã hội này trở thành điểm đến của nhu cầu tìm kiếm tin tức nóng. Trong danh sách của Betaworks còn có nhiều công nghệ xoay quanh Tweeter như Summize, bộ máy tìm kiếm cho Tweeter; bit.ly, dịch vụ rút gọn địa chỉ web phù hợp với giới hạn 140 ký tự của Tweeter; và StockTwits, trang web thảo luận chứng khoán thời gian thực dành cho người dùng Tweeter.

Với các nhà đầu tư, cũng có người như Jeffrey M. Crowe, giám đốc quỹ đầu tư mạo hiểm Norwest Venture Partners phớt lờ những web thời gian thực. “Công ty chúng tôi đã xem xét nhiều công ty web thời gian thực nhưng chưa rót vốn vào một công ty nào”, Crowe nói. Tuy nhiên, cũng có nhiều nhà đầu tư chấp nhận mạo hiểm. “Sẽ có rất nhiều đầu tư vào các web thời gian thực”, Peter Hershberg, giám đốc điều hành công ty tiếp thị trực tuyến Reprise Media nói. “Và chắc chắn sẽ có một số người thành công”.