Bí mật nào ẩn giấu đằng sau trào lưu đăng ảnh 10 năm lên Facebook?

Trào lưu đăng ảnh "bây giờ và 10 năm trước" đang gây bão trên mạng xã hội nhưng theo phân tích của Kate O'Neill, phóng viên công nghệ trang Wired thì đây có thể là một trong những cách mà Facebook thu thập dữ liệu để đào tạo máy móc về sự lão hóa của người dùng.

Dưới đây là phân tích của Kate O'Neill về những giả thuyết đưa ra cho trào lưu này.

Kate O'Neill cho biết, kịch bản về nhận dạng khuôn mặt là điều hợp lý nhất để giải thích cho trào lưu “10 năm trước” trên Facebook.

Kho dữ liệu gương mặt chính xác khổng lồ

Trước giả thuyết của Kate O'Neill, nhiều người đã đưa ra ý kiến phản đối. Họ cho rằng những bức ảnh này đã và đang tồn tại trên Facebook, mạng xã hội này có tất cả những hình ảnh được đăng lên tài khoản cá nhân của người dùng.

Ảnh: Wired.

Điều đó là đúng, nhưng với trào lưu ảnh "10 năm trước", ảnh trước đây và hiện tại của người dùng đăng lên có mốc thời gian cụ thể và chính xác là 10 năm. Và người dùng thường đăng ở chế độ công khai.

Hãy tưởng tượng, để có thể tạo ra một thuật toán nhận diện gương mặt về các đặc điểm liên quan đến tuổi tác, cụ thể là quá trình lão hóa, bạn sẽ cần đến kho dữ liệu khổng lồ và chi tiết. Và còn gì tốt hơn nếu bạn có một kho dữ liệu về sự thay đổi con người trong một khoảng thời gian cụ thể để đào tạo máy móc.

Tất nhiên, có thể khai thác những hình ảnh mà người dùng đã đăng sẵn bằng cách xem ngày đăng hay dữ liệu EXIF. Tuy nhiên, những dữ liệu này có thể không chính xác bởi hình ảnh có thể được đăng lên không đúng với thời gian chụp. Dữ liệu EXIF cũng có thể không có giá trị do một số hình ảnh được tải từ các nền tảng khác, chụp màn hình...

Ngoài ra, không phải người dùng nào cũng dùng ảnh của cá nhân làm đại diện và không phải tất cả ảnh trên dòng thời gian đều liên quan đến gương mặt, họ có thể đăng một người bạn, nhân vật hoạt hình, ảnh động vật…

Tóm lại, trào lưu "10 năm trước", người dùng sẵn sàng chia sẻ hình ảnh với thời điểm chụp chính xác, kèm theo mô tả chi tiết về thời gian, địa điểm, người chụp… Điều này giúp tạo ra một kho dữ liệu hình ảnh sạch sẽ, đơn giản để dùng. Ngoài ra, chúng còn được gắn hashtag #10yearschallenge, điều này giúp việc thu thập dữ liệu càng dễ dàng hơn.

Các thuật toán nhận diện gương mặt tinh vi sẽ loại bỏ những hình ảnh không phải gương mặt.

Kate O'Neill cho rằng, đây không phải là trào lưu, trò chơi duy nhất lợi dụng người dùng để thu thập dữ liệu. Ví dụ cụ thể nhất chính là vụ Cambridge Analytica thu thập dữ liệu 70 triệu người dùng Facebook ở Mỹ.

Các dữ liệu được sử dụng cho nhiều mục đích

Vậy kẻ đứng sau việc thu thập ảnh của người dùng Facebook để đào tạo thuật toán nhận dạng gương mặt có đáng lên án không?

Câu trả lời là không, bởi việc này là điều mà người dùng phải chấp nhận khi sử dụng các mạng xã hội. Nhưng điều đáng nói ở đây là cách những dữ liệu này được sử dụng.

Kate O'Neill đã đưa ra ba giả thuyết cho việc sử dụng những dữ liệu này.

1. Kịch bản theo chiều hướng tốt

Khả năng nhận diện thay đổi theo lứa tuổi có thể giúp ích trong việc tìm kiếm những đứa trẻ mất tích trong thời gian dài, khi mà ngoại hình của chúng đã thay đổi so với lúc đầu.

Năm ngoái, nhờ công nghệ nhận dạng gương mặt mà cảnh sát ở New Delhi, Ấn Độ đã tìm ra 3.000 đứa trẻ bị mất tích chỉ sau 4 ngày.

2. Kịch bản không hay

Các quảng cáo nhắm mục tiêu sẽ lợi dụng công nghệ nhận dạng gương mặt để phân tích tốc độ lão hóa của bạn. Từ đó, các công ty bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe có thể dựa vào dữ liệu thu thập được để từ chối bán hàng hoặc trả nhiều tiền hơn vì tốc độ lão hóa của bạn quá nhanh.

Kịch bản giám sát người dùng

Năm 2016, Amazon cho ra mắt dịch vụ nhận dạng khuôn mặt theo thời gian thực và bán nó cho chính phủ, các cơ quan thực thi pháp luật như sở cảnh sát ở Orlando và Hạt Washington, Oregon.

Cảnh sát có thể sử dụng công nghệ này để theo dõi bất kỳ ai mà họ cho là phiền phức, kể cả những người không phạm tội. Chính vì điều này mà Liên minh Tự do Dân sự Mỹ đã yêu cầu Amazon ngừng bán dịch vụ nhận dạng khuôn mặt theo thời gian thực của hãng.

Bất kể nguồn gốc, mục đích của trào lưu "10 năm trước" là gì thì người dùng cũng cần hiểu biết hơn về dữ liệu cá nhân và cách trao nó cho các công ty công nghệ.

Hiện nay, người dùng và dữ liệu cá nhân của họ đang trở thành nguồn dữ liệu lớn, "béo bở" cho hầu hết các công ty công nghệ. Để bảo vệ và tránh những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra, người dùng cần phải đối xử tốt với dữ liệu của mình.

Xem thêm:

• Phát hiện ứng dụng thời tiết thu thập và bán dữ liệu người dùng trái phép
• 10 vụ rò rỉ dữ liệu lớn nhất thế giới năm 2018
• Top các hãng công nghệ không đáng tin nhất năm 2018, Facebook đứng đầu danh sách