5G đã bắt đầu được triển khai ở nhiều quốc gia, tuy nhiên công nghệ này có mang đến rủi ro sức khỏe đối với con người hay không?

Chỉ vài ngày sau khi Swisscom, một trong những doanh nghiệp viễn thông lớn nhất Thụy Sĩ, công bố mẫu điện thoại 5G đầu tiên, Văn phòng Truyền thông Liên bang Thụy Sĩ cũng đã cho phép nhà mạng nhà mạng này bắt đầu cung cấp dịch vụ 5G thương mại, tức là kết nối mạng di động 5G đã được phép triển khai trên toàn lãnh thổ quốc gia châu Âu này. Ở thời điểm hiện tại, mạng lưới 5G đã phủ sóng tất cả các thành phố và khu vực du lịch lớn của Thụy Sĩ, biến đất nước nhỏ bé này trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới triển khai dịch vụ 5G thương mại tuân thủ được mọi tiêu chuẩn đề ra, mặc dù các thiết bị có hỗ trợ 5G vẫn chưa thực sự được sử dụng phổ biến ở Thụy Sĩ.

• Viettel sử dụng OPPO Reno thử nghiệm kết nối và thực hiện cuộc gọi 5G đầu tiên tại Việt Nam, tốc độ tải dữ liệu đạt 654 Mb/s

Mặc dù việc ra mắt và đưa vào khai thác thương mại mạng 5G là một thành tựu quan trọng mà không phải quốc gia nào trên thế giới cũng có thể làm được ở thời điểm hiện tại, thế nhưng có một vấn đề mới xuất hiện khiến 5G khó có thể được triển khai sâu rộng hơn nữa, đó là những lo ngại về tác hại mà loại sóng này gây ra đối với sức khỏe con người. Chỉ một tuần sau khi 5G được chính thức đưa vào khai thác thương mại tại Thụy Sĩ, Vaud - một trong 26 bang của quốc gia này đã đột ngột thông báo tạm dừng phát sóng 5G trên phạm vi toàn bang do lo ngại trước những vấn đề về sức khỏe mà loại sóng này có thể gây ra. Những lo ngại tương tự sau đó xuất hiện ngày nhiều đã khiến chính phủ liên bang Thụy Sĩ cam kết sẽ bắt tay vào đo bức xạ liên quan đến 5G, đánh giá mức độ rủi ro và thông báo cụ thể cho công chúng về những phát hiện của mình. Qua sự việc nêu trên, có lẽ các chính phủ cũng như doanh nghiệp viễn thông nên thận trọng hơn trước quyết định phê duyệt triển khai 5G trên diện rộng cho đến khi chắc chắn rằng công nghệ kết nối này gây ra ít hoặc hoàn toàn không chứa đựng rủi ro về sức khỏe cộng đồng. Vậy sóng 5G có thực sự gây hại cho sức khỏe con người không? sẽ khó có được câu trả lời trong thời gian ngắn sắp tới.

• Kỷ nguyên 5G đang cận kề, thế nhưng các quy trình bảo mật đã sẵn sàng chưa?

Bất cứ một công nghệ mới hay phát minh hiện đại nào, dù có tiên tiến đến đâu, đem lại lợi ích lớn thế nào thì vẫn có 2 mặt, chỉ là liệu mặt tích cực có đáng để đánh đổi cho những tiêu cực hay không, 5G cũng không nằm ngoài thực tế đó. Tin tốt là hầu hết các nhà khoa học và kỹ sư đầu ngành trên toàn thế giới đều đồng ý rằng “bức xạ không ion hóa” phát ra bởi các thiết bị di động về cơ bản không gây hại cho các mô, tế bào sống trong cơ thể con người. Ngoài kết quả kiểm tra trong phòng thí nghiệm, thực tế phát triển của khoa học công nghệ đã chỉ ra rằng sau hàng thập kỷ xuất hiện của những công nghệ có sử dụng sóng - bức xạ như phát thanh, truyền hình, radar, vệ tinh và các chương trình phát sóng không dây khác, không thực sự xuất hiện những tác hại đáng kể nào mà những công nghệ nêu trên gây ra cho sức khỏe con người được ghi nhận.

Tuy nhiên, tin xấu là không có bất cứ một chuyên gia đầu ngành nào dám chắc chắn 100% rằng các tín hiệu không dây cơ bản hoàn toàn vô hại, kể cả 5G - giả sử khi chúng tiếp xúc ở gần cơ thể bạn trong thời gian dài. Trên thực tế, các cơ quan quản lý viễn thông ở mỗi quốc gia thường giới hạn và yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ phải báo cáo rõ lượng phát thải không dây liên quan đến các công nghệ thu phát mà họ đang triển khai, mặc dù mức giới hạn này giữa các quốc gia, thiết bị không giống nhau và còn phụ thuộc vào một số yếu tố khác.

• Những lĩnh vực được hưởng lợi đầu tiên nhờ sự phát triển của 5G

Trong trường hợp không có sự chắc chắn về mức độ an toàn hoặc nguy hiểm cụ thể của một loại hình công nghệ hoặc sản phẩm nào đó, mọi người thường có xu hướng nghiệm trọng hóa vấn đề, dẫn đến những hiểu nhầm không đáng có, tình hình hiện tại ở Thụy Sĩ chính là minh chứng rõ nét nhất. Theo thông tin từ các tờ báo lớn, người dân quốc gia châu Âu này đã tỏ ra đặc biệt quan ngại, thậm chí phản ứng cực đoán trước nỗi lo về tác hại tiềm tàng từ bức xạ tế bào gây ra bởi kết nối 5G. Tổ chức Y tế Thế giới đã lật lại chủ đề này, và một số người đã kiện các công ty công nghệ, buộc họ phải chịu trách nhiệm về những khối u não được cho là gây ra bởi điện thoại di động. Gần đây nhất, các nhà hoạt động bảo vệ sức khỏe cộng đồng đã lên tiếng cảnh báo rằng điện thoại và mạng 5G sẽ gây đột biến ở người, trong khi giới quan sát lại cho rằng đây chỉ là những sự đồn đoán thiếu cơ sở nhằm hạ bệ uy tin của ngành công nghiệp di động toàn cầu.

Tất nhiên không cần thiết phải lo lắng đến mức thái quá bởi mọi thứ đều có 2 mặt. Lấy ví dụ đơn giản, uổng nước là hoạt động cần thiết cho sức khỏe, tuy nhiên uống quá nhiều nước lại có thể gây hại cho sức khỏe của bạn. Do vậy, việc tín hiệu 5G có nguy hiểm hay không sẽ là một vấn đề khó có thể được phân định rạch ròi. Tuy nhiên, chính phủ, các nhà mạng, nhà sản xuất chip cũng nên chủ động hơn, trung thực và minh bạch hơn trong vấn đề này nếu muốn công nghệ của mình sớm được triển khai mà không vấp phải những sự phản đối.

Có 3 biến thể truyền phát 5G chính đang được sử dụng hiện nay, có thể được chia thành các phổ tần số thấp, trung bình và cao tần. Phổ tần số thấp (600/700 MHz) và hầu hết phổ tần số trung bình (5GHz trở xuống) đã được sử dụng trong các mạng truyền thông thương mại trong nhiều thập kỷ, do đó, mạng 5G được xây dựng dựa trên các phổ tần này khả năng cao sẽ vẫn an toàn như mạng 4G (giả sử mật độ không gia tăng).

• Hậu MWC 2019: 5G còn một chặng đường dài và đầy chông gai phía trước

Tuy nhiên, hầu hết các mối quan tâm đều tập trung vào việc tăng cường tín hiệu tần số thấp đến trung bình “có khả năng an toàn”, và sự xuất hiện bổ sung của tín hiệu sóng milimet tần số cao (24-47GHz) “không rõ ràng”. Những người hoài nghi tin rằng việc nhân số lượng tín hiệu an toàn để chứa hàng triệu yêu cầu kết nối internet từ các thiết bị và xe hơi có thể gây tác hại tiêu cực, chẳng hạn như gây hại đến giấc ngủ của con người hay thậm chí ảnh hưởng đến các loài động vật hoang dã.

Nói tóm lại, mối quan tâm chính ở đây là các tòa tháp phát tín hiệu không dây 5G dày đặc sẽ biến hành tinh này thành một chiếc “lò vi sóng khổng lồ”. Thế nhưng sự nghi ngại này vẫn còn là một dấu hỏi lớn, điện thoại di động hiện nay thực sự đang được truyền trên tần số vi sóng, và thậm chí các cơ quan chính phủ hàng đầu ở nhiều quốc gia cũng né tránh khẳng định một cách thuyết phục rằng chúng không thể gây hại.

Tại Hoa Kỳ, FCC nói rằng hiện tại, không có bất cứ bằng chứng khoa học nào đề cập đến mối liên hệ, tác động nhân - quả giữa việc sử dụng thiết bị không dây và các bệnh lý thường gặp trên cơ thể người như ung thư và một số loại bệnh khác. Tuy nhiên, FCC vẫn cung cấp thông tin về một vài bước đơn giản mà bạn có thể thực hiện để hạn chế việc tiếp xúc trực tiếp với năng lượng RF (Radio Frequency - tần số vô tuyến) phát ra từ điện thoại. Điều đó chứng tỏ rằng việc sóng di động nói chung và 5G nói riêng hoàn toàn có thể gây ra tác động tiêu cực đến cơ thể người, thế nhưng vấn để ở chỗ sự tác động này không thực sự gây hại khủng khiếp nhưng những lời đồn đoán xuất hiện bấy lâu nay.

• Cách thức mà 5G sẽ thay đổi kết nối Internet trong ngôi nhà của bạn

Bên cạnh đó, cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có một cuộc tranh luận hay phản đối nào từ phía giới chuyên môn trước tác hại của 5G khi công nghệ này được triển khai rộng rãi, có chăng chỉ là những sự lo ngại hay phản đối rải rác đến từ một vài nhóm dân cư cụ thể, như tại bang Vaud, Thụy sĩ là một ví dụ. Tuy nhiên rõ ràng rằng những sự phản đối này sẽ còn tiếp tục xuất hiện nhiều hơn nếu các cơ quan có trách nhiệm không sớm đưa ra câu trả lời cho sự lo lắng của người dân.

Mặc dù cá nhân tôi không đứng về phía nào, nhưng rõ ràng đã đến lúc các nhà mạng di động, nhà sản xuất chip và chính phủ cần phải đưa ra câu trả lời tốt hơn cho câu hỏi: 5G có an toàn hay không? Thay vì đưa ra những câu trả lời chung chung theo kiểu “Chúng tôi không chắc nhưng…”. Tôi không phải là người quan tâm nhiều hay khắt khe với những nghiên cứu về tác động của các loại sóng không dây, nhưng nếu sức khỏe hoặc tính mạng của chúng ta bị đe dọa lâu dài bởi những loại sóng này, cần phải có sự đảm bảo đáng tin cậy hơn từ phía những bên chịu trách nhiệm.

• Trung Quốc rục rịch phát triển mạng 6G, nhanh gấp 10 lần 5G, gấp 200 lần 4G

5G là một công nghệ mới, rất có tiềm năng trong việc thay đổi thế giới hiện đại của chúng ta theo chiều hướng tốt đẹp hơn. Tuy nhiên điều đó chỉ có thể đạt được khi một câu trả lời rõ ràng về mối liên hệ giữa 5G và sức khỏe con người được đưa ra.