USB-A đã đến lúc “về hưu”: Vì sao PC thế hệ mới nên chuyển hẳn sang USB-C?

Đã đến lúc USB-A nên “về hưu”, nhường lại sân chơi cho USB-C. Sau gần ba thập kỷ thống trị, có thể nói tiêu chuẩn cổng kết nối quen thuộc này đã hoàn thành sứ mệnh của mình, và chiếc PC tiếp theo của của bạn sẽ chỉ còn USB-C.

USB-A từng là biểu tượng suốt gần 30 năm, từ thời USB 1.0 chỉ truyền dữ liệu 1,5Mb/s cho đến USB 3.2 Gen 2 đạt 10Gb/s, hay thậm chí 20Gb/s với USB 3.2 Gen 2x2. Không thể phủ nhận vai trò nền tảng của USB-A đối với ngành máy tính, nhưng cũng giống như Micro USB, thời của nó đã qua. Dù đến năm 2025 USB-A vẫn còn xuất hiện rộng rãi, tuy nhiên giới chuyên gia tin rằng đã đến lúc cộng đồng công nghệ chuyển sang ứng dụng đại trà tiêu chuẩn mới.

USB-C được giới thiệu năm 2014 và phổ cập mạnh từ 2016, tức chỉ chưa đầy một thập kỷ sau Micro USB. Chuẩn kết nối này nhỏ gọn, mạnh hơn và đặc biệt là có thể cắm đảo chiều—một ưu điểm tưởng chừng đơn giản nhưng lại thay đổi trải nghiệm sử dụng. Chẳng hạn, việc phải nhìn đúng chiều cắm của USB-A đã trở thành một phiền toái.

USB-C ban đầu sinh ra cho smartphone, nơi không gian linh kiện cực kỳ hạn chế. Nhưng đến năm 2016, khi Apple tung ra MacBook Pro chỉ dùng USB-C, tiêu chuẩn này chính thức bước lên sân khấu lớn. Thực tế là hiện nay muốn tìm laptop có USB-A lại khó hơn tìm laptop có USB-C.

Tuy vậy, dù USB-C rất hợp lý trên thiết bị mỏng nhẹ, tiêu chuẩn này cũng nên xuất hiện nhiều hơn trên desktop. Gần như mọi phụ kiện của chúng ta hiện nay—webcam, phím, chuột, USB receiver—đều dùng USB-C, nhưng desktop lại chỉ có một hoặc hai cổng USB-C, buộc nhiều người phải dùng dây chuyển hoặc hub mở rộng.

Đồng thời, việc sao phổ cập hóa chuẩn USB-C trên PC cũng mang đến nhiều lợi ích rõ ràng: tốc độ truyền dữ liệu vượt trội (lên đến 120Gb/s với Thunderbolt 5, hoặc 40Gb/s với USB4 và 80Gb/s với USB4 2.0 sắp tới), khả năng truyền hình ảnh để xuất ra màn hình, và sự thuận tiện khi không phải xoay dây đúng chiều cắm như USB-A.

Nhìn chung, USB-A đã có một hành trình đáng trân trọng, nhưng đã đến lúc “ông già USB-A” nghỉ ngơi để “thanh niên USB-C” bước lên. Tất nhiên, việc xóa sổ USB-A ngay lập tức là không khả thi, nhưng các nhà sản xuất phần cứng nên có thêm lựa chọn bo mạch chủ ưu tiên USB-C hơn. Về lâu dài, việc bo mạch chủ và thậm chí card đồ họa chỉ còn lại duy nhất chuẩn USB-C sẽ mang đến một tiêu chuẩn chung thống nhất..

USB-C đôi lúc gây nhầm lẫn vì quá nhiều tiêu chuẩn khác nhau, nhưng USB-A cũng chẳng khá hơn, khi tồn tại hàng loạt biến thể từ 2.0 đến 3.2 Gen 2x2. Nếu USB-A có thể trở thành chuẩn phổ biến dù rối rắm như vậy, USB-C hoàn toàn xứng đáng làm điều tương tự.

Không chỉ mạnh hơn về tốc độ, USB-C còn hỗ trợ truyền điện lên tới 240W qua một dây. Hãy  tưởng tượng về một dạng desktop tương lai—mỏng, gọn—chỉ cần một dock USB-C để cấp nguồn và kết nối tất cả thiết bị ngoại vi. Khi đó, người dùng không còn phải luồn tay ra phía sau thùng máy nữa.

Giảm dây dợ, nhiều tính năng hơn và dễ sử dụng hơn—đó là lý do chúng ta nên thật sự cân nhắc chia tay USB-A để đón nhận một tương lai hoàn toàn USB-C.