Mỹ lần đầu tiên có ‘phi công AI’ điều khiển máy bay quân sự chuyên nghiệp

Quân đội Mỹ ngày càng phụ thuộc nhiều vào máy bay không người lái để củng cố sự hiện diện và khả năng răn đe quân sự trên không của mình. Tuy nhiên cho đến nay, quốc gia này vẫn chủ yếu dựa vào con người để kiểm soát khả năng dẫn đường cho máy bay nói chung, ngay cả đối với các mẫu máy bay không người lại tối tân tân nhất. Điều này đặt ra áp lực đáng kể về nhân lực trong các chiến dịch quy mô lớn.

Để giải quyết vấn đề, không quân Mỹ vừa phát triển và đưa vào thử nghiệm thành công một công cụ AI có thể hoạt động độc lập, đóng vai trò như một hoa tiêu dẫn đường hoặc “phi công phụ” trên các hệ thống máy bay không người lái. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, lực lượng này sử dụng trí tuệ nhân tạo để dẫn đường hoàn toàn cho máy bay quân sự trong một chuyến bay huấn luyện.

Theo tiết lộ của Trợ lý Bộ trưởng Không quân Hoa Kỳ, Tiến sĩ Will Roper, hệ thống AI này có tên ARTUµ. Nó đã hoàn thành xuất sắc vai trò của một "phi công phụ" trong chuyến bay thử nghiệm với máy bay do thám U-2 Dragon Lady xuất phát từ Căn cứ Không quân Beale ở bang California ngày 15.12 vừa qua.

ARTUμ trên thực tế là một biến thể của μZero, thuật toán AI đã từng được sử dụng trong các trò chơi như cờ vua. Điểm mạnh của ARTUμ nằm ở khả năng kiểm soát tối ưu đối với radar máy bay không người lái. Điều này đã được chứng minh trong thử nghiệm giả định một cuộc tấn công tên lửa mô phỏng vào Căn cứ Không quân Beale. Hệ thống AI đã phối hợp rất tốt với viên cơ trường điều khiển chiếc U-2 Dragon Lady, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ điều hướng chiến thuật cho máy bay.

ARTUμ có thể xác định linh hoạt khi nào cần tập trung săn tìm các mục tiêu và khi nào cần ẩn mình trước sự truy sát của đối phương. Từ đó “tham mưu” những phương án xử lý chính xác cho phi công.

Để có được kết quả ấn tượng này, nhóm các nhà khoa học quân sự tại FedLab đã dành một tháng đào tạo các thuật toán AI cách làm chủ hệ thống radar trên máy bay. Cũng như dạy AI phát hiện mục tiêu và đề phòng nguy hiểm trong khi tương tác với phi công.

Các quan chức quân sự Hoa Kỳ gọi thành công ban đầu với ARTUμ là một “bước tiến lớn về khả năng bảo vệ quốc gia trong thời đại kỹ thuật số”, và coi hệ thống AI này là một “thành viên đang phục vụ trong không quân Hoa Kỳ”.

Dẫu vậy, sẽ còn phải cần đến rất nhiều thử nghiệm chuyên sâu khác trước khi các mô hinh AI kiểu này được phép tham gia vào một nhiệm vụ thực tế. Hiện tại, Bộ Quốc phòng Mỹ đã và đang phát triển các hướng dẫn đạo đức AI nhằm ngăn chặn việc cho phép máy tính tự khởi động các cuộc tấn công, hay bất cứ quyết định nào có thể gây bất lợi cho máy bay.

Có thể hiểu đơn giản rằng AI sẽ không được trao toàn quyền kiểm soát một chiếc máy bay, mà sẽ chỉ đóng vai trò như những “phụ tá”. Nó có thể hỗ trợ hoặc thậm chí tiếp quản một số hệ thống để trên máy bay để các phi công có thể tập trung hơn vào những vấn đề cấp bách nhất trong nhiệm vụ. Cũng như giúp họ đỡ bị choáng ngợp bởi các tình huống "phức tạp"