Những điều bạn cần biết về ống kính camera số

Sandy Berger

Quản trị mạng - Các ống kính của camera chính là con mắt nhìn ra thế giới trong thuật nhiếp ảnh. Nó là một người quan sát mà thông qua đó camera có thể thấy được bức ảnh bạn muốn chụp. Các ống kính là một thành phần tối cần thiết để chụp các bức ảnh tốt. Chính vì vậy khi mua một camera mới, bạn nên kiểm tra kiểu và chất lượng của ống kính. Thậm chí một camera có bộ cảm biến tốt và số megapixel cao cũng không tạo ra các bức ảnh đẹp nếu ống kính chất lượng thấp.

Các ống kính có thể được tạo thành từ thủy tinh hoặc plastic hoặc kết hợp cả hai. Nhìn chung chúng ta đều muốn sử dụng các ống kính thủy tinh nếu có thể vì thủy tinh cho chất lượng hình ảnh rõ nét hơn. Tuy nhiên trong thực tế, các ống kính đôi khi lại được thiết kế khá đơn giản chỉ như một “tấm kính”.

Các camera sử dụng thông thường (nhu cầu trung bình) thường có một ống kính đi kèm (built in) trong camera. Camera SLR (Single Lens Reflux - Ống kính đơn) số sẽ cho phép bạn có khả năng thay đổi các ống kính và sử dụng các ống kính khác nhau trong các trường hợp sử dụng khác nhau. Các camera SLR thường chỉ cung cấp phần body mà không có ống kính đi kèm. Nếu muốn chụp ảnh bạn cần phải có một bộ kit với một hoặc nhiều ống kính trong đó và cần cài đặt chúng cùng với body trước khi chụp ảnh.

Các ống kính cho camera SLR thường có giá thành cao hơn nhiều so với bản thân body camera. Chính vì vậy hầu hết các nhiếp ảnh gia điều coi việc mua các ống kính là một việc đầu tư.

Bạn cần phải biết rằng khi mua một ống kính đơn số, về cơ bản là phải mua theo dòng ống kính mà phù hợp với camera của mình. Cho ví dụ, nếu bạn mua một body camera Canon thì bạn cần sử dụng các ống kính Canon. Điều đó cũng đúng với Nikon. Tuy nhiên Olympus lại có thể sử dụng được các ống kính của Zuiko.

Một trong những điểm khác biệt chính ở đây nằm ở chỗ “lens mount”, đây chính là điểm kết nối giữa ống kính và camera. Mỗi nhà máy sản xuất đều có các kiểu lens mount của riêng mình. Một số nhà sản xuất ống kính như Zeiss lại có các dòng ống kính khác thích hợp với các camera ống kính đơn của Nikon, Canon và Samsung.

Có các ống kính được tạo riêng cho các camera số. Tuy nhiên các ống kính được sản xuất cho các camera sử dụng phim nhựa 35mm có thể gắn vào các body của camera số. Trong hầu hết các trường hợp, các ống kính 35 mm thường lớn hơn và cho phép anh sáng không mong muốn lọt vào body camera, phần ánh sáng không mong muốn này sẽ làm xuất hiện một hiện tượng gọi là halo (không chấp nhận được cho một hình ảnh). Vì hầu hết các bộ cảm biến của ống kính đơn đều nhỏ hơn định dạng 35 mm nên bạn sẽ phát hiện thấy sự cắt xén hình ảnh khi đem so với các ảnh chụp từ các camera phim nhựa. Các vấn đề này nhìn chung cũng không quá khắt khe trong việc mua các ống kính được tạo chuyên dụng cho các camera số.

Có một vài kiểu ống kính chung: ống kính góc rộng, ống kính tele thường, prime và zoom. Trong hướng dẫn này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một số khía cạnh quan trọng về ống kính, cụ thể trong đó gồm có các kiểu ống kính, tiêu cự ống kính và độ mở.

Độ dài tiêu cự ống kính

Độ dài tiêu cự ống kính là một kích thước quang học chỉ thị cách ánh sáng hội tụ hay đồng quy như thế nào. Khi chùm tia sáng song song chiếu vào ống kính thì chúng sẽ tập trung vào một điểm và gọi đó được gọi là điểm tiêu cự. Độ dài tiêu cự của ống kính là khoảng cách từ điểm giữa ống kính đến điểm tiêu tự. Cách đơn giản để nghĩ về nó cho rằng độ dài tiêu cự của ống kính sẽ bằng khoảng cách đến ảnh của một đối tượng nằm ở vô cực. Để lấy tiêu cự của một vật thể nào đó gần hơn điểm vô cực, các thấu kính cần phải được chuyển động do các bộ sensor. Đó chính là tại sao các ống kính trở lên dài hơn hoặc ngắn hơn khi bạn xoay vòng chỉnh tiêu cự (focus).

Độ dài tiêu cự của ống kính có thể là khoảng bao xa camera của bạn có thể thấy rõ. Độ dài tiêu cự khoảng 50 mm là tiêu cự của mắt người để thấy rõ vật và cho việc thực hiện các quan sát thông thường. Độ dài tiêu cự của các ống kính 35 mm hoặc nhỏ hơn thường được làm rộng hơn để cho phép quan sát được nhiều đối tượng hơn. Một ống kính có độ dài tiêu cự 70 mm hoặc lớn hơn được gọi là ống kính tele, với kiểu ống kính này, sẽ có ít đối tượng được thể hiện hơn. Bảng dưới đây sẽ cho các bạn thấy được các kiểu tiêu cự.

Một thuật ngữ khác cũng thường được sử dụng trong nhiếp ảnh và trong các tài liệu hướng dẫn về ống kính đó là số f. Vì ký tự “f” nên bạn có thể nghĩ rằng đó chính là ám chỉ độ dài tiêu cự của ống kính nhưng số f ở đây lại là độ mở của ống kính cũng như độ dài tiêu cự. Số f chính là tỉ số giữa hệ số phóng to của độ mở và chiều dài tiêu cự của ống kính. Số f thường được ghi là f/8, điều đó có nghĩa rằng hệ số phóng to bằng 1/8 lần chiều dài tiêu cự. Nó cũng hay được ghi thêm với một dấu hai chấm. Chính vì vậy f/8 cũng tương tự như 1:8.

Độ mở là một thuật ngữ nhiếp ảnh khác. Độ mở của ống kính là số lượng tia sáng mà ống kính cho phép vào được sensor. Trong các ống kính đơn, độ mở thường là phạm vi chỉ thị số lượng ánh sáng nhỏ nhất đến số lượng ánh sáng lớn nhất mà ống kính có thể mở và đóng.

Trái ngược lại với những gì dường như mang tính logic đến nghiệp dư, các độ mở lớn hơn cso số f thấp hơn và độ mở nhỏ hơn có số f cao hơn. Các ống kính có độ mở lớn hơn thường ám chỉ cho tốc độ nhanh hơn vì tốc độ shutter (mở cửa chập) có thể được thực hiện nhanh hơn để lộ sáng với cùng độ ánh sáng. Các độ mở nhỏ hơn có nghĩa rằng các đối tượng có thể được focus trên một phạm vi khoảng cách rộng hơn, điều đó được ám chỉ như độ sâu của trường.

Đây là những gì bạn cần nhớ. Số f cao hơn sẽ có kích thước độ mở nhỏ hơn, từ đó sẽ yêu cầu tốc độ shutter thấp hơn và cùng với đó là độ sâu của trường cũng thấp hơn. Ngược lại số f thấp hơn có các độ mở lớn hơn, yêu cầu tốc độ shutter nhanh hơn và có độ sâu của trường hẹp hơn.

Các con số mà bạn thấy trên ống kính thường giống như những ống kính Olympus cho bạn thấy trong hình 1. 14-42mm là độ dài tiêu cự còn 1:3.5-5.8 là độ mở.

Các kiểu ống kính

Có một vài kiểu ống kính khác nhau. Đầu tiên trong số đó là hai kiểu đơn giản: prime và zoom.
Ống kính prime là ống kính có độ dài tiêu cự cố định, không thể thay đổi. Ngược lại khi sử dụng ống kính zoom, các nhà nhiếp ảnh có khả năng thay đổi tiêu cự bên trong phạm vi được định trước. Vì một ống kính zoom có thể cho các kết quả tương tự như một ống kính tele hoặc một ống kính góc rộng, chính vì vậy chúng rất linh hoạt và trở hành một chuẩn trong các camera nhỏ. Các định nghĩa zoom 2X, 3x,… chính là tỉ số giữa chiều dài tiêu cự lớn nhất và nhỏ nhất.

Các ống kính cũng được phân hạng mục theo độ dài tiêu cự. Theo cách phân loại này sẽ có một số hạng mục như sau: góc rộng và tele. Các ống kính được phân loại là thông thường nếu chúng có độ dài tiêu cự khoảng gần như mắt người.

Các ống kính góc rộng có độ dài tiêu tự nhỏ và tạo các bức ảnh với các trường quan sát dài. Còn các ống kính tele có các độ dài tiêu cự tương ứng dài hơn. Chúng phóng to các đối tượng ở xa. Các ống kính khác giống như ống kính góc rộng và tele có thể thay đổi tầm nhìn. Một ống kính góc rộng sẽ làm cho các khoảng cách dường như lớn hơn thực tế còn các ống kính tele làm cho chúng xa nhau hơn. Sử dụng đúng các các ống kính này có thể tạo ra những bức ảnh như ý muốn hơn với người chụp ảnh.

Hầu hết các camera nhỏ và hạng trung đều có các ống kính zoom. Một số cũng có khả năng lắp các ống kính góc rộng. Do bạn không thể thay đổi các ống kính trên các camera nhỏ nên cần kiểm tra các khả năng và chất lượng của ống kính khi mua sản phẩm.

Nếu bạn dự định sẽ mua một camera SLR số, việc chọn body camera sẽ cự kỳ quan trọng vì điều đó sẽ kéo theo cả các ống kính mà bạn sẽ mua sau này. Chính vì vậy bạn cần phải quan sát đến chất lượng và kiểu các ống kính hiện có trên thị trường. Đôi khi một vài dòng ống kính khác cũng có thể lắp vừa. Cho ví dụ, Canon có một dòng các ống kính trung bình và chúng cũng có L-series đắt hơn nhiều vì chúng có hiệu suất quang học cao hơn và cho phép tạo hình ảnh chuyên nghiệp hơn.

Khi bạn mua các ống kính đầu tiên, bạn không thể sai với các ống kính normal cùng với một dải tiêu cự tốt. Sau đó bạn có thể bổ sung thêm các ống kính khác, theo nhu cầu của mình.